Articles




So-toak zʋgd-rãmb la a bʋʋdo


2


Pẽgr be ne Wẽnd sẽn yaa bon-naandsã Soabã, la pʋʋsg la tɩlg be tõnd


Nabiyaamã a Mʋhammad zugu, la a zak rãmbã la a Sahaabsã gilli.


Rẽ poorẽ:


Ad wãnde yaa sebr sẽn kʋʋg koεεga, n gomd so-toak bʋʋd la a zʋgd


yelle, tõnd talla nonglem a pʋgẽ, n na n vẽneg kẽnkẽnd sẽn tar tʋlsem ne


yεl nins wʋsg fãa.


La Wẽnd la d kot-A t'A maan-ɑ t'ɑ yɩ yɩlengɑ ne Yẽnda yel-sõmdã raab


bala, la A maan-a t'a naf lɩslaambã zãnga.


Sull ning sẽn gεtɑ Lɩslaoongã kɑrengã sõgnego ne buud-rãmbã goamã.


So-toak zʋgd-rãmb la a bʋʋdo


Rẽenem: so-toak zʋgd-rãmbã


Sõmba ne ned ning sẽn boba sor n kẽng hagiimd maa zẽng sẽn ka rẽnd


sẽn yaa tũudmã sorã, t'a nidg pãng ne sẽn watã:


A maanda istihaarã (bao vẽenem ne Wẽndã) n kos sõngr ne Wẽnde (A


Naam yɩlg yã) wakat ning sẽn na n yɩ sõma ne-a, la bõn-zombdg ning sẽn


na n yɩ sõma ne-a, la tũud-n-taag ninga la sor ning yẽ sẽn na n rɩk-a, tɩ sã n


mik tɩ soyã yaa wʋsgo, la a leb n maan saawar ne yel-kãng pʋgẽ ne sẽn


mi-b n tʋg n yɩɩɩda la nin-sõmsã, la sã n yaa hagiimdã, yẽnda yaa sõma sik


ka be a pʋgẽ ye, a na n maaname ne a ka n maanã, yẽ ka baood istihaarã ye,


la istihaarã (bao vẽenem ne Wẽndã), yaa a pʋʋs rakaar a yiibu, rẽ poorẽ t'a


kos Wẽnd ne kosg ning sẽn wa tɩ yi Nabiyaamã nengẽ wã (Wẽnd pʋʋsg la A


tɩlgr be a yĩnga).


Sõmba ne hagiimdã maa ʿƲmra maanda t'a toglg ne a Hagiimdã la a


ʿƲmrã wã Wẽnd yĩnga (A Naam zẽk yã) la bao pẽnegr ne Wẽnde, la a gũus


dũni raabã maa puglgu, maa na yɩl tɩ b bool foom tɩ Hagi, maa


maan-tɩ-b-yã, maa maan-tɩ-b-wʋme, tɩ ad rẽnda a yaa sabab n sãamd


tʋʋmdã, tɩ b ka reegd-a ye, Wẽnd yeelame (A Naam zẽk yã):ْ


ُلﻗ)ﺎَﻣﱠﻧِإﺎَﻧَأ ٌَرﺷَﺑ ُْمﻛُﻠْﺛﱢﻣﻰَﺣُوﯾﱠﻲَﻟإِﺎَﻣﱠﻧَأ ُْمﻛُﮭَﻟإِ ٌﮫَﻟإِ ٌِدﺣوَاَنﻣَﻓ َنﺎَﻛُوﺟَْرﯾ َءﺎَﻘِ ﻟ ِﮫﱢﺑَر َْلﻣْﻌَﯾْﻠَﻓ ًﻼَﻣَﻋﺎًﺣِﻟﺎَﺻ


ﻻَ و ْْرِكﺷُﯾ ِدَةﺎَ ﺑِﻌِﺑ ِﮫﱢﺑَر(َدًاﺣَأ


(Yeele:" ad mam yaa ned wala yãmb bilgri, tɩ b tʋm wahɩ tɩ wat mam nengẽ: tɩ


yãmb Soabã yaa Wẽnd a Yembre, ned ning sẽn tẽed t'a na ki n tɩ seg a Soabã, bɩ a


3


tʋm tʋʋm sõma la a ra maan lagem-n-taar ne a Soabã baa fʋɩ ye".) La waa hadiis


al-Ƙudsiy pʋgẽ: (Mɑm sekɑ M mengɑ n yi lɑgm-n-tɑɑrɑ rãmb


lɑgm-n-tɑɑrã, ned ning sẽn tʋmɑ tʋʋmde n mɑɑn n lɑgm bũn-zẽng ne


Mɑɑm ɑ tʋʋmdã pʋgẽ, M bɑsd-ɑ lɑme ne ɑ lɑgm-n-tɑɑrã).


Sõmba ne Hagiimd la ʿƲmra rɩkda t'a bao n bãg ʿƲmrã wã la hagiimdã


bʋʋdo, la a bãng so-toak bʋʋdo taoor t'a na n ka yi ye, sẽn na yɩlẽ t'a wa bas


bũmb sẽn yaa waagiba, maa a wa lʋɩ bũmb sẽn yaa haraam pʋgẽ,


Nabiyaamã yeelame (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Ned ning Wẽnd


sẽn tʋll a soab ne sõma, A fasemd-a-la dĩinã).


Bee ne hagiimd la ʿƲmra rɩkda t'a yãk lidg sẽn yaa halaal ligd n kẽng


ʿƲmrã wã la hagiimdã, bala Wẽnd yaa Yɩlgemde, A ka reegd tɩ sã n ka


yɩlgemde; sẽn paasde, yaa tɩ haraam ligdi a yaa sabab tɩ doaag ka reegdẽ


ye.


Sõmba ne-a t'a tuub n yi zũnuub-rãmb la Wẽn-kɩɩsgã, yεl nins a sẽn


wẽg nebã sãnda sã n be a nengẽ bɩ a lebs-ba, la a modge n bao b yarda n


yi-ba, zem tɩ yaa laogo maa arzεka maa zẽng sẽn ka rẽ.


B bʋʋ nonglem ne kẽnkẽnda t'a gʋls a noor gomd n base, la bũmb ninga


a sẽn tar nebã nengẽ, la sẽn be yẽ zugu sẽn yaa nebã hakε-rãmba,


Nabiyaamã yeelame (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Ka sõmb ne


lɩslaam, a sẽn tar bũmb n na n bas sagell a pʋgẽ, t'a gãand yʋnd a


yiibu, rẽndame tɩ yẽ noorã gom yaa sẽn gʋls tɩ be a nengẽ). La a bao


kaset-rãmb tɩ b maan gʋls-kãngã la a yao bũmb ning sẽn be yẽ zug sẽn yaa


sama la a lebs boblã n kõ b rãmba, maa a kos b sor sẽn na n pa a nengẽ t'a


loogã.


B bʋʋ nonglem ne kẽnkẽndã t'a nidg pãnga n tũus tũud-n-ta-sõngo la a


maan nonglem tɩ yɩ sãri wã bãng baoodba, bala woto yaa sabab nins sẽn


maand-a segl sõngo t'a ra kẽ tudg-rãmb pʋgẽ a hagiimdã la a ʿƲmrã wã


so-toakã pʋgẽ, ne Nabiyaamã sẽn yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga):


(Ned fãa bee a nong-n-taag na-kẽndr zugu, bɩ yãmb yembr fãa tags n


ges ned ning a sẽn na n rɩk n maan a zaoã); A sẽn leb n yeele (Wẽnd


pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Ra tũ rẽnda muumin (sɩd-kõta) la ra rɩ fo


rɩɩbã rẽnda Wẽn-zoεta).


B bʋʋ nonglem ne kẽnkẽndã t'a pʋʋs a zakã rãmba la a rog-pẽtse, la a


yagse la a tũud-n-taas ne Wẽnd na wat-ne, Nabiyaamã yeelame (Wẽnd


pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Ned ning sẽn rata n tʋg sor bɩ a yeel neb


4


nins a sẽn basd-b rãmb la a loodẽ wã "Astawdi'ʿukum Allah Allaḏɩɩ la


tuḍɩɩ'ʿu Wadaa'ɩ'ʿʋhuu= M bobenda yãmb ne Soab ninga, A boabl sẽn


ka yeebdã), La Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) rag n yɩɩme


n maan a sahaabsã Wẽnd na-wat-ne tɩ b yembr fãa sã n rat n yi so-toaka, n


yetẽ: (M rɩka fo dĩinã n bobl Wẽnde la f bas-m-yamã la f tʋʋm-sõmsã


pidsgu), La Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) rag n yɩɩme n yet


kẽnkẽndbã sẽn wat n baood-b t'a sagl-ba: (Wẽnd na paas f Wẽn-zoεεga,


la A yaaf f zũnuubã, la A yols sõma n kõ foom f sẽn be zĩig ning fãa). La


raoa n wa Nabiyaamã nengẽ (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) n rat n na n


yi sore, n yeele: Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga)


sagl-ma, t'a yeele: (M sagenda-f lame ne Wẽn-zoεεga, la f yeel Allaahʋ


akbarʋ zĩ-zẽkd zĩigẽ fãa) la nedã sẽn wa n loogã, a yeelame: (m Soab A


Wẽnde, põd Tẽngã a yĩnga la F yols sorã a zugu).


A ka zãad lombre la kεma, la wɩɩse, la baaga, so-toakã pʋgẽ ye, ne a


Abʋʋ Hʋrayrat hadiisã (Wẽnd yard be a yĩnga) tɩ Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd


pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) yeelame: (Malεgsã ka tũud tũud-n-taar ning


baaga maa lombr sẽn be beenẽ ye).


A sã n rat n yi sorã ne a pagbã a yembre, t'a sã n tar sẽn yɩɩd pag a


yembre, a maanda poeere, pag ning poeerã sẽn lʋɩ a soab zugu, yẽ n yit n


tũ-a, ne a ʿAaɩša sẽn yeele (Wẽnd yard be a yĩnga): Wẽnd Tẽn-tʋʋmã


(Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) rag n yɩɩme t'a sã n rat sore, a


tũusda a pagbã sʋk ne poeere, rẽnd ned ning pʋɩɩr sẽn yi-a, yẽnda n


tũud-a n yi).


B bʋʋ nonglem ne-a, t'a sã n na n yi sor bɩ a yi lamus raare, wĩntoogã


sɩngrẽ t'a sã n tõe rẽ, Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) sẽn


maana yĩngɑ. A Ka'ʿab ɭbn Maaliki (Wẽnd yard be a yĩnga) a yeelame:


Paood Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) sẽn yita, t'a sã n


rat n yi sore, rẽnda lamus raare).


B bʋʋ nonglem t'a kos zakẽ yiib doaagã, t'a sã n na n tog sore, la zẽng


sẽn ka sore, rẽnd a yeta a sẽn wat n yitã: (Bismillaahi, tawakaltʋ ʿAlaa


Allahɩ, Laa hawla walaa ƙʋwwata ɭllaa billaahi, Allahumma innii ʿA'ʋʋḏʋ


bika an aḍɩlla aw ʋḍalla, aw ʋzɩlla aw ʋzalla, aw aẓlɩma aw ʋẓlama, aw


aǧhala aw ʋǧhala ʿalayya.= Ne Wẽnd yʋʋrã, m bobla m meng ne Wẽnde, m


Soab a Wẽnde, m kota gũudum ne Foom, tɩ m ra wa meneme, maa b


menes-m ye, maa m salge, maa ned maan tɩ m salg ye, maa m wẽge, maa b


wẽg-m ye, maa m maan zɩɩlem, maa b maan-m zɩɩlem ye).


B bʋʋ nonglem ne-a t'a kos so-toak doaagã, t'a sã n wa zomb a rũngã,


maa a mobillã, maa sɩlgã, maa zẽng sẽn ka rẽnda sẽn yaa bõn-zombdɩ, a


5


yetame: Allaahʋ akbarʋ, Allaahʋ akbarʋ, Allaahʋ akbarʋ, Sʋbhɑɑnɑllazɩɩ


sɑhharɑ lɑnɑɑ hɑɑzɑɑ wɑ mɑɑ kũnnɑɑ lɑhuu mukriniin* wɑ ĩnnɑ ɩlɑɑ


rɑbbɩnɑɑ lɑmunkɑlɩbʋʋn,=Yɩlgr be ne Naab ninga sẽn wõra yãwã n kõ


tõndã, la tõnd ra pa tõe n pẽneg-a ye *La ad tõnd lebeng zĩiga yaa d Soabã


nengẽ}, m Soab A Wẽnde, tõnd kot-F lame d so-kãngã pʋgẽ, managre la


Wẽn-zoεεga, la tʋʋmde Fo sẽn yarde, m Soab A Wẽnde, yols n kõ-do d


so-kãngã, la F põd a zãrmã n kõ-do, m Soab A Wẽnde, yaa Foom la


Tũud-n-taag so-toakã pʋgẽ, n leb n yaa Ledsd zãk rãmbẽ, m Soab A Wẽnde,


m kot-F la gũudum n yi sorã1 toom,2 la gεsg sẽn yaa nimbaanega, la3 lεbεng


wẽnga, arzεkẽ la zak rãmbẽ..).


B bʋʋ nonglem ne-a t'a ra yi so-toak a yembr ye, rẽnda ne tũud-n-taase,


ne Nabiyaamã sẽn yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Nebã sã n rag


n mi bũmb ning mam sẽn mi wã, kẽnkẽnd kõn n yi yʋngo a yembr ye).


Kẽnkẽndb yãkda b nin-yend tɩ yɩ b taoor soaba, yẽ n yɩɩd tɩ b tigim


taaba, n leb n yɩɩd b na zems taaba, n leb n tar pãng n yɩɩd ne b na paam b


bõn-raabã, Nabiyaamã yeelame (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Neb a


tãab sã n na n yi so-toak bɩ b lʋɩɩs b nin-yεng taoore).


Yaa a tall nonglem n yals ne bũmb ning Wẽnd sẽn maan tɩ yaa tɩlae n


zao-a wã, sẽn yaa tũud-rãmbã, la a zãag haraam-rãmbã la a tall zʋg-sõmse,


n sõng ned ning sẽn tar tʋlsem ne sõngre, la a kõ bãngre ned ning sẽn


baooda bãngre la a tar tʋlsem ne bãngrã, la a kõ arzεka, n yãk n kõt sẽn na


naf yẽ la a ma-biisã sẽn na naf-ba la b tʋls-rãmbẽ wã.


Sõmba ne-a t'a wʋsg sɩlfãntã zãɑb la so-toakã tʋlsem-rãmbã, bala a


tõeeme n wa tar tʋlsem, tɩ yεlã yaool n yõs yõse, tɩ yaa toog ne-a.


Sõmba ne-a t'a kell n yɩ yel-kãensã fãa pʋgẽ, t'a nengã yaa sẽn


yõgemde, t'a vɩɩm-n-taar yaa yɩlemde, n tar nonglem ne a kẽes sũ-noogo a


tũud-n-tãasẽ wã, bʋɩl yĩng t'a na yɩ ned b sẽn minimd a soaba tɩ yẽ me


minim nebã.


Sõmba ne-a t'a maan sugr ne bũmb ning sẽn paamd-a sẽn yaa a


tũud-n-taasã no-baoodmã, la b sẽn yõsgd a raabã, la maan sõm ne bũmb


ninga sẽn yaa sõma n yɩɩda, bʋɩl yĩng t'a na yɩ ned b sẽn waoogd a soabã


neb sʋka, n yaa nin-zɩsg b mensẽ wã.


3 ( Lεbεng zĩigã) Yaa lebgrã . Al-ɩfṣaah an ma'ʿaaniy Aṣ-ṣɩhaah (4/ 284).


2 Gesg sẽn yaa nimbaanega: yalε wã la nimbãanega sũ-sãang keelem. Al-ɩfṣaah an


ma'ʿaaniy Aṣ-ṣɩhaah (4/ 284).


1 So-toaka toomã: yaaa keelemã. Al-ɩfṣaah an ma'ʿaaniy Aṣ-ṣɩhaah (4/ 284).


6


Sõmbame tɩ kẽnkẽndb sã n wa tʋg n sig zĩig bɩ b pẽneg taaba, tɩ bala


Nabiyaamã sahaabs sãnda (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) b ra yɩɩme tɩ b


sã n sig zĩigẽ, b welgda taaba n kẽ ko-sood-rãmbẽ wã, tɩ Nabiyaamã yeele


(Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Ad yãmb sẽn welg taab pẽk-kãensã


la ko-sood-kãensã wã, yaa a sʋɩtãan tʋʋm la woto), Tɩ b lebg masa rẽ


poorẽ, n pẽnegd taaba, halɩ tɩ b sã n tẽeg fuug tɩ b na n zĩndi, sekd-b lame.


B bʋʋ nonglem ne-a t'a sã n wa tʋg n zig zĩiga, so-toakẽ wã maa zẽng


sẽn ka rẽ, sẽn yaa sigb zĩisẽ, bɩ a kos Wẽnd ne bũmb ning sẽn tablg n yi


Nabiyaamã nengẽ wã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Aʿʋʋḏʋ bi


kɑlɩmɑɑtɩ Allɑahi Attɑɑmmɑɑtɩ mɩn šɑrrɩ mɑɑ ẖɑlɑƙɑ= m kota


gũudum ne Wẽnd goamã sẽn pidã, n yi A sẽn naan fãa wẽnga); Bala a


sã n yeel woto, bũmb ka namsd-a halɩ t'a wa tʋg n yik zĩ-kãngã.


B bʋʋ nonglem t'a maan takbɩɩr n yeel "Allaahʋ akbarʋ" zĩ-zẽkdsẽ wã, la


a maand "sʋbhaanallaah" a sã n wa tʋg n sig ko-soodẽ wã la zĩ-londẽ wã, a


Gεεbr yeelame (Wẽnd yard be a yĩnga): (Tõnd ra yɩɩme tɩ d sã n rʋ yĩngr


bɩ d maan takbɩɩre, la d sã n sig tẽngr bɩ d maan Sʋhaanallaah), La b ra


zẽk b koeesã ne takbɩɩrã maaneg ye, Nabiyaamã yeelame (Wẽnd pʋʋsg la A


tɩlgr be a yĩnga): (Yãmb a neba! Yols-y y mense, ad yãmb ka kot wʋnga,


ka Naab sẽn ka be, ad a bee ne yãmba, ad A yaa Wʋmda, n Pẽ).


B bʋʋ nonglem ne-a t'a kẽn yʋngo, sẽn tʋg n yɩɩda, yʋngã sɩngrẽ, ne


Nabiyaamã sẽn yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Modg-y ne


zĩ-sobdã, ad Tẽngã põta yʋngo).


B bʋʋ nonglem ne-a t'a wʋsg doos kosg so-toakã pʋgẽ ne Nabiyaamã


sẽn yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Doos a tãab n be n reegdẽ,


sik ka b pʋgẽ ye: b sẽn wẽg a soab kosgo, la kẽnkẽnd kosgo la roagd


sẽn na n kos a biig zugu).


***


Yiib soabã: Yaa yɩlgrã so-toakẽ wã


Yaa tɩlae ne kẽnkẽnd t'a nidg pãng ne a yɩlgrã, rẽnd a yõkda koom n yi


rẽg-bãanegã, la a so koom n yi rẽg-bεdã.


La a sã n ka paam koom, maa koom n be ne-a la yaa bilfu, t'a tar tʋlsem


ne-a a rɩɩbẽ la a yũubẽ, a wẽeda tεεma.


La tεεmã wã yalε wã, yaa a rɩk a nus a yiibã n wẽ Tẽngã, n saag a nengã


la a nus a yiibã la a tal a yiibã.


7


La tεεmã yɩlgrã yaa yɩlgr sẽn tar toaag tεka, rẽnd wakat ninga a sẽn


paam koom, a sãamdame, tɩ yaa tɩlae ne-a t'a tʋm ne koomã, rẽnd a sã n wẽ


tεεmã tɩ yaa gεnaab n paam-a, rẽ poorẽ t'a wa paam koom yaa tɩlae ne-a t'a


so gεnaabã sẽn rag n loogẽ, la a sã n wẽ tεεm tɩ yaa we-kεεnga, rẽ poorẽ t'a


paam koom, yaa tɩlae ne-a t'a yõk koom. La waa hadiisã pʋgẽ: «Zĩig sẽn


yaa yɩlenga, yaa lɩslaam koom yõgbo, baa t'a sã n ka paam koom


yʋʋm piiga, la a sã n wa paam koom bɩ a zoe Wẽnde la a sɩɩs-a ne a


yĩn-gõngã».


Saag na-wʋʋd a yiibã, yaa bũmb sẽn be sãri wã pʋgẽ, sẽn tũ ne


Alkʋrãanã la hadiisã la Sunnah rãmb zems taabã.


La b maana sart sẽn na paam n saag na-wʋʋd a yiibã la bũmb ning sẽn


be na-wʋʋd a yiib bʋʋd pʋgẽ, sart-rãmba:


Yaa b yɩ na-wʋʋd a yiibu, maa soset a yiibu, sãri wã sẽn kõ sore, n yaa


yɩlma.


Yaa a pid-ba t'a yaa sẽn be yɩlgr pʋgẽ.


Yaa b lud farilã zĩigẽ


Yaa saagrã yɩ rẽg-bãanegã koom kaoobo, rẽnd ka sakd ne-a t'a saage, tɩ


sã n yaa gεnaabo, ka bũmb ning sẽn yaa tɩlae tɩ b so koom ye.


Yaa tɩ saagrã yɩ wakat ning sãri wã sẽn yãk toaagã, yẽ me yaa raar la


yʋngo, ned sẽn be yiri. La rasem a tãab la b yʋndã ne kẽnkẽnda, la saagrã


wakatã sɩndgã rẽenem saagrã, la a sεta lεεr pisi la a naas poorẽ ne ziida, la


lεεr pis-yopoe la a yiibu ne kẽnkẽnda.


La b saagrã sãamdame tɩ yεl a tãabã a yembr sã n wa beẽ:


Koomã sã n kao ne bũmb ning sẽn yaa tɩlae t'a so koom, wala gɑnaab, a


saagrã sãamdame tɩ yaa tɩlae t'a so.


A sã n yiis b yiibã a sẽn saag-ba poorẽ.


Sãri wã sẽn yãk wakat ningã sã n wa sε saagrã me sãamame.


***


Tãab soabã: Pʋʋsgã koeegr so-toakã wakat bʋʋdo:


Pʋʋsgã koeegr so-toak pʋgẽ yẽ sõmblemã n yɩɩd pidsgã, la kẽnkẽnd sã n


pids a Pʋʋsgã naas-naase, a Pʋʋsgã yaa sõma, la a yõsga bũmb ning sẽn yaa


sõma n yɩɩda.


8


Kẽnkẽnd sɩngda koeegrã t'a sã n wa yi tẽngã zags zãnga, la wãnde la


bãngdbã wʋsg na-kẽngre.


La a sã n yi so-toakã wakat sẽn kẽ poorẽ, sakda ne-a t'a kʋʋg Pʋʋsgã,


bala yẽnda yii so-toakã taoor tɩ wakat-kãng na n ka yi ye.


La sã n yaa tigim Zafarã la Laansarã la Magribã la Sãanfã ne taaba, yẽ


yaa Sunnah tɩ b welg ne kẽnkẽnda, t'a sã n wa tar tʋlsem ne-a, kẽna sã n wa


keng ne-a n wogl ne-a, a maanda bũmb ning sẽn yaa yol-yol n yɩɩda, zem tɩ


yaa tiging ning sẽn na n reng n pʋʋs rẽenem wakatã sasa, maa yaa sẽn na n


yaoolg n pʋʋs yiib soab wakatã sasa.


La kẽnkẽndã sã n ka tar tʋlsem ne wakatã tiging bɩ a ra maa Gεm'ʋ ye,


bilgri, wala a sẽn na n tʋg n sig zĩigẽ, n ka rat n na n loog zĩigẽ wã rẽnda


yiib soabã wakat sẽn kẽ poorẽ, sõma sẽn yɩɩd yaa a ra maan Gεm'ʋ ye, bala


yẽ ka tar tʋlsem ne-a ye, rẽ n kɩt tɩ Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a


yĩnga) ka maan gεm'ʋ a sẽn wa n sig Mina, Wẽnd na-wat-ne hagiimdã; bala


tʋlsem ka be ye.


La sã n yaa Naafɩl Pʋʋsgo, ad kẽnkẽnd pʋʋsda Naafɩl-rãmba, wala sẽn


be a yir sẽn pʋʋsd to-to ningã, a pʋʋsda Lʋhaa, la yʋng Pʋʋsgo, la Ƙɩyaam


allayl, la yʋng wɩtre, la zẽng sẽn ka rẽ sẽn yaa Naafɩl-rãmbã, sã n ka


Magribã la Zafarã la Sãanfã poor naafɩl-rãmbã, rẽnd Sunnah yaa t'a ra


pʋʋs-b ye.


Sakdame tɩ b maan naafɩl bõn-zomdg zugu, tɩ f sã n be so-toakẽ: zem tɩ


yaa sɩlg la mobill la koglg, la sẽn wõnd rẽnda sẽn yaa bõn-zombdse, la sã n


yaa Farila yaa tɩlae t'a sigi, sã n ka tõog n ka be, t'a konge.


Kẽnkẽnd pʋʋs zĩid poorẽ wã manegdame, la kẽnkẽnda a sã n tik


limaam a pidsda wala limaamã sẽn pidsd to-to ningã, zem t'a paama


Pʋʋsgã zãnga, maa rakaar a yembre, maa sẽn paood n ka ta rẽ, baa a sã n


kẽ limaamã sahd baasdgẽ wã taoor t'a na n ka ning sallemã, a pidsdame,


woto la sẽn zems bãngdbã koees a yiib yembr pʋgẽ.


***


Naas soabã: Yaa zʋgd f sẽn wat n lebg hagiimdu maa ʿƲmra maa


so-toaka


Sõmbɑme t'ɑ yãg ne lebgrã lɑ ɑ rɑ woglg zĩndgã so-toakẽ wã


tɩ pɑ tũ ne tʋlsem ye; ne Nɑbiyaamã koεεg sẽn yeele (Wẽnd pʋʋsg lɑ A


tɩlgr be ɑ yĩngɑ): (So-toɑk yɑɑ nang wεdga, ɑ gɩdgda yãmb ned kam fãa


9


ɑ rɩɩbã, lɑ bõn-yũudi, lɑ a gõeem, rẽnd yãmb ned kɑm fãɑ sã n sε ɑ


rɑɑbã be ɑ yãg n leb ɑ zɑkã rãmbẽ).


Rẽnd ɑ sã n rɑt n leb ɑ tẽngẽ wã ɑ kɑremdɑ sorã doɑɑgã ɑ zombgã


wɑkɑto, lɑ ɑ pɑɑsdɑ doaagã zugu: (Aɑyɩbʋʋnɑ tɑɑ'ɩbʋʋnɑ ʿAabɩdʋʋna


lɩrɑbbinɑɑ hɑɑmɩdʋʋnɑ).


B bʋ nonglem ne-ɑ t'ɑ yeel ɑ lebgrã sɑsɑ bũmb ning sẽn tɑblg n yi


Nɑbiyɑɑmã nengẽ wã (Wẽnd pʋʋsg lɑ A tɩlgr be ɑ yĩngɑ) t'ɑ rɑ yɩɩme t'ɑ sã


n lebg zɑbrẽ, mɑɑ Hɑgiimdu, mɑɑ Ʋmrɑ, ɑ mɑɑndɑ Tɑkbɩɩr zĩ-rʋʋllẽ zĩig


fãɑ Tɑkbɩɩr-rãmb ɑ tãɑbo, rẽ poorẽ t'ɑ yeele: ( Lɑɩlɑɑhɑ ɩlla-Llaɑh


wɑhdɑhuu lɑɑ sɑriikɑ lɑhuu, lɑhullmulku, wɑ lahul hamdu, wɑ huwɑ ʿɑlɑɑ


kullu šɑy'ɩn ƙɑdiir, Aɑyɩbʋʋnɑ tɑɑɩbʋʋnɑ ʿAabiduuna saagiduuna


lɩrɑbbinɑɑ hɑɑmɩdʋʋnɑ, ṣɑdɑkal Allaɑhu wɑ'ʿɑdɑhu, wɑ nɑsɑrɑ ʿɑbdɑhu,


wɑ hɑzɑmɑl ahzɑɑbɑ wɑhdɑh) = lɑ tõog sulã Yẽ A ye


B bʋʋ nonglem ne-ɑ t'ɑ sã n yã ɑ tẽngã bɩ ɑ yeele (Aɑyɩbʋʋnɑ tɑɑɩbʋʋnɑ


ʿAabiduuna lɩrɑbbinɑɑ hɑɑmɩdʋʋnɑ) lɑ ɑ yɩlemdɑ rẽ hɑlɩ n wɑ kẽ ɑ tẽngã,


bɑlɑ Nabiyãamã (Wẽnd pʋʋsg lɑ A tɩlgr be a yĩnga) mɑɑnɑ rẽndɑ.


A rɑ wɑ ɑ zɑkã rãmb yʋngo tɩ tʋlsem sã n kɑ be sã n mikɑme t'ɑ lillgã


sã n kɑoosɑme sã n pɑ ɑ togs-b lɑme tɩ b mi tiir t'ɑ wɑtɑ yʋngo; ne


Nɑbiyɑɑmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) sẽn gɩdg rẽ wã, ɑ Gεεbir ɭbn


ʿAbdɩllaah( Wẽnd yɑrd be b yiibã yĩngɑ) ɑ yeelɑme: (Nɑbiyaamã (Wẽnd


pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) gɩdgɑme tɩ ned wɑ ling ɑ zɑk rãmb yʋngo),


Lɑ hɩkma (yɑm-bedr) sẽn be beenẽ yɑɑ togsg ɑ to wã sẽn welsã: (Hɑlɩ tɩ b


sãɑs zoob zũnã wã, lɑ b põng kõbdã)4, lɑ togsg ɑ to wã yeelɑme: (Wẽnd


Tẽn-tʋʋm gɩdgame (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) tɩ ned wa tʋg n


lebg so-toak n kẽed a zak rãmb nengẽ yʋngo, n tẽed t'a na ling-ba,


maa a baood b lakre).


B bʋʋ nonglem tɩ kẽnkẽnd sã n wa lebg a so-toakã n watẽ, bɩ a sɩng ne


miisr ning sẽn be yẽ kɩrengã, n pʋʋs rakaar a yiib beenẽ, Nabiyaamã sẽn


maan rẽ wã yĩnga (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga).


B bʋʋ nonglem ne kẽnkẽnda t'a sã n wa tʋg n lebg a sorẽ wã, bɩ a maan


reem la yol-yole ne a koambã la a zakã rãmbã la a yagsã, la a maneg n


tʋg-ba tɩ b sã n wa togl-a, yii a Abbaas nengẽ, (Wẽnd yard be b yiibã yĩnga),


a yeeleme, Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) sẽn wa n


4 (Al-šaʿaṯa:) Zũndugrã yaa pag ning wakat sẽn kaoos ne kaam sõob la zug sãasgo la


(ɭstihdaad) zug-põngrã taa bargã tall n põnge la (Magɩbba): b sẽn bas a soab la b looge,


yẽnda la pag ning sɩd sẽn ka be wã. At-Tahriirʋ fii šarh Ṣahiih Muslim- Al-aṣfahaaniy (


seb-neng: 292).


10


wa Makã, a ʿAbdʋl Muṭṭalib pendã koam-bãanegã yek-a lame, t'a rɩk a


yembr a nusẽ wã la a rɩk a yembr a poorẽ wã, t'a ʿAbdʋllaah ɭbn Ga'afar


yeele, (Wẽnd yard be a yĩnga): Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr


be a yĩnga) rag n yɩɩme t'a sã n yi so-toak n lebg n wa, b yekd-a-la ne


tõndo, tɩ b yek-a ne maam la a Hasan bɩ yaa a Hʋsayne, t'a rɩk tõnd d


yiibã a yembre a nugẽ wã la a yembrã a poorẽ wã halɩ tɩ tõnd tʋg n kẽ


Madiina).


B bʋʋ nonglem ne kũuni, ne sẽn be a pʋgẽ sẽn yaa sũ-noogre la beem


yẽesgo, la b bʋʋ nonglem tɩ b reeg kũunã la b maan kũunã buudu n lebse, la


b kisame tɩ fo lebs-a sã n ka mikame tɩ sãri sẽn gɩdg n be a pʋgẽ; la woto n


kɩt tɩ Nabiyaamã yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): (Kõ-y taab tɩ y


na yɩ taab nonglem). La kũunã a yaa sabab sẽn be nonglemã sabab-rãmb


pʋgẽ, lɩslaambã ne taab sʋka.


Kẽnkẽnd sã n wa lebg n wa a tẽngẽ wã, b bʋʋ nonglem ne-a t'a maan


paal-taabã (a kolaar), ne sẽn tablg n yi Nabiyaam Ṣahaabsẽ wã (Wẽnd


pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) wala a Anas (Wẽnd yard be a yĩnga) sẽn yeele:


(B ra yɩɩme tɩ b sã n yek taaba, b yõkda taab nusi la b sã n lebg


so-toaka b paanda taaba).


***


11


Sebrã buka


So-toak zʋgd-rãmb la a bʋʋdo 3


Rẽenem: so-toak zʋgd-rãmbã 3


Yiib soabã: Yaa yɩlgrã so-toakẽ wã 7


Tãab soabã: Pʋʋsgã koeegr so-toakã wakat bʋʋdo: 8


Naas soabã: Yaa zʋgd f sẽn wat n lebg hagiimdu maa ʿƲmra maa so-toaka 9


12



Recent Posts

Lễ Tiết Và Quy Tắc Lữ ...

Lễ Tiết Và Quy Tắc Lữ Hành

So-toak zʋgd-rãmb la ...

So-toak zʋgd-rãmb la a bʋʋdo

সফরের আদব ও তার বিধি- ...

সফরের আদব ও তার বিধি-বিধান