الإسلام دين رب العالمين
ئیسلام ئایینێ خودایێ هه‌می جیهانایه
بسم الله الرحمن الرحيم
ئیسلام ئایینێ خودایێ هه‌می جیهانایه
خودایێ ته كییه؟
ئه‌ڤه مه‌زنترین پرسیاره د هه‌بوونێدا، گرنگترین پرسیاره كو دڤێت مرۆڤ به‌رسڤا وێ بزانیت.
خودایێ مه ئه‌وه یێ ئه‌سمان و ئه‌رد ئافراندین و ئاڤه‌ك (بارانه‌ك) ژ ئه‌سمانی باراندی و به‌رهه‌م و دار بۆ مه ژێ ده‌رئێخستین كو بۆ مه و وان گیانه‌وه‌رێن خوارنا وان ل سه‌ر وێیه دبنه خوارن. ئه‌وه یێ ئه‌م و بابێن مه ئافراندی، ئه‌وه یێ هه‌ر تشته‌كێ د هه‌بوونێدا هه‌ی ئافراندی، ئه‌وه یێ شه‌ڤ و ڕۆژ ئافراندی و هه‌ر ئه‌وه یێ شه‌ڤ كرییه ده‌مێ نڤستن و بێهنڤه‌دانێ و ڕۆژ كرییه ده‌مێ كاری و داخوازكرنا ل دویڤ خوارن و ڕزقێ ژیارێ. ئه‌وه یێ ڕۆژ و هه‌یڤ، ستێر و ده‌ریا بۆ مه بنده‌ست كرین، هه‌روه‌سا گیانه‌وه‌ر ژی بۆ مه بنده‌ست كرین كو ئه‌م گۆشتێ وان دخوین و مفای ژ شیر و هرییا وان دبینین.
سالۆخه‌تێن خودایێ هه‌می جیهانان چنه؟
خودێ ئه‌وه یێ هه‌می چێكری ئافراندین و ئه‌وه یێ به‌رێ وان چێكرییان دده‌ته ڕێكا ڕاست و هیدایه‌تێ، ئه‌وه یێ كاروبارێن هه‌می چێكرییێن خۆ ب ڕێڤه دبه‌ت، هه‌ر ئه‌وه یێ ڕزقێ وان دده‌ت، ئه‌و خۆدان و ده‌ستهه‌لاتدارێ هه‌ر تشته‌كێ د ژیانا دونیا و ئاخره‌تێدایه، و هه‌ر تشته‌كێ هه‌بیت ئه‌و خۆدانێ وییه و ئه‌و تشتێن دی هه‌می مولكێ وینه.. خودێ ئه‌وه یێ هه‌رگاڤ زیندی و نه دمریت و نه د نڤیت، ئه‌وه یێ كاروبارێن هه‌می خۆدان رحان ب ڕێڤه دبە‌ت و كار هه‌می یێن د ده‌ستێ ویدا، ئه‌وه یێ دلۆڤانییا وی هه‌می تشت ڤه‌گرتین، ئه‌وه یێ تشته‌ك ل ئه‌ردی یان ل ئه‌سمانی ل به‌ر وی به‌رزه نابیت. تشته‌ك وه‌كی وی نینه و ئه‌و بهيسه‌رێ بینه‌ره، ئه‌و یێ ل سه‌ر ئه‌سمانێن خۆ و یێ زه‌نگین و بێمننه‌ته ژ چێكرییێن خۆ، به‌لێ چێكرییێن وی هه‌می گاڤان پێدڤی وینه، نه د ناڤ چێكرییێن خۆدا د حه‌لییێت و نه چ چێكرییێن وی د ناڤ ویدا د حه‌لییێن. خودێ ئه‌وه یێ ئه‌ڤ جیهانا ئه‌م ل دۆرێن خۆ دبینین ئافراندی ب وان هه‌می سیسته‌مێن هه‌ڤسه‌نگ یێن تێدا هه‌ین كو ج جاران تێك ناچن و ژێك جۆدا نابن، چ ئه‌ڤه سیسته‌مێن له‌شێ مرۆڤی یان گیانه‌وه‌ری بن یان سیسته‌مێن گه‌ردوونێ ل دۆرێن مه بیت ب ڕۆژ و ستێر و هه‌می پێكهاته‌ییێن خۆڤه.
و هه‌ر تشته‌كێ دی یێ ژ بلی وی په‌رستن بۆ دهێته كرن؛ ئه‌وی تشتی چ د ده‌ستاندا نینه، نه دشێت مفایه‌كی بگه‌هینیته خۆ و نه دشێت زیانه‌كێ ژ خۆ بده‌ته پاش، پا چاوا دێ شێت مفای گه‌هینیته وی كه‌سێ عیباده‌تێ وی دكه‌ت یان زیانه‌كێ ژ وی ده‌ته پاش.
خودایێ مه چ ماف ل سه‌ر مه هه‌یه؟
مافێ وی ل سه‌ر هه‌می مرۆڤان ئه‌ڤه‌یه ئه‌و وی ب تنێ ب په‌رێسن و چ شریك و هه‌ڤالان بۆ وی دروست نه‌كه‌ن، ڤێجا نابیت ئه‌و عیباده‌تێ تشته‌كێ دی ژ بلی وی یان د گه‌ل وی بكه‌ن، چ ئه‌ڤ تشتێ هه‌نێ مرۆڤه‌ك بیت یان به‌ره‌ك بیت یان ڕویباره‌ك بیت، یان تشته‌كێ بێ ڕح یان ستێره‌ك بیت یان هه‌ر تشته‌كێ دی بیت، به‌لكی دڤێت ئه‌و ب ڕه‌نگه‌كێ دلسۆز و خۆڕی عیباده‌تی بۆ خودایێ هه‌می جیهانان ب تنێ بكه‌ن.
خه‌لكی چ ماف ل سه‌ر خودایێ خۆ هه‌نه؟
مافێ خه‌لكی ل سه‌ر خودێ ئه‌گه‌ر وان عیباده‌تێ وی كر ئه‌ڤه‌یه ئه‌و ژیانه‌كا خۆش بده‌ته وان كو ته‌ناهی و ئاشتی و ئارامی و ڕازیبوونێ تێدا ببینن، هه‌روه‌سا ل مالا دویماهییێ ژی وان ببه‌ته به‌حه‌شتێ كو تێدا قه‌نجییێن به‌رده‌وام و مانه‌ڤه‌یه‌كا هه‌روهه‌ر هه‌یه، به‌لێ ئه‌گه‌ر مرۆڤان بێفه‌رمانییا خودێ كر و گوهدارییا فه‌رمانا وی نه‌كر؛ هنگی خودێ دێ ژیانا وان نه‌خۆش كه‌ت، هه‌ر چه‌ند ئه‌و هزر بكه‌ن ئه‌و یێن د ناڤ به‌خته‌وه‌ری و ته‌ناهییێدا دژین، ل ئاخره‌تێ ژی خودێ دێ وان به‌ته ئاگرێ جه‌هنه‌مێ و چ جاران ژێ ده‌رناكه‌ڤن و ل وێرێ دێ تووشی عه‌زابه‌كا بێ دویماهیك و مانه‌ڤه‌یه‌كا هه‌روهه‌ر بن.
ئارمانج ژ هه‌بوونا مه چییه؟ و بۆچی ئه‌م هاتینه ئافراندن؟
خودایێ مه یێ مه‌زن یا گۆتییه مه كو وی ئه‌م ژ به‌ر ئارمانجه‌كا پیرۆز ئافراندینه، ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌یه كو ئه‌م وی ب تنێ ب په‌رێسین و چ شریك و هه‌ڤالان بۆ وی په‌یدا نه‌كه‌ین، و وی ئه‌م ڕاسپاردینه بۆ ئاڤاكرنا ئه‌ردی ب خێر و چاكییێ، ڤێجا هه‌ر كه‌سێ عیباده‌تێ تشته‌كێ دی ژ بلی خودێ و چێكه‌رێ خۆ بكه‌ت، ئه‌و وی ئارمانجا هه‌بوونا خۆ نه‌زانییه و ب ئه‌ركێ خۆ ل هه‌مبه‌ری چێكه‌رێ خۆ ژی ڕانه‌بوویه، و هه‌ر كه‌سێ خرابییێ د ئه‌ردیدا بكه‌ت؛ ئه‌و وی ئه‌و ئه‌رك نه‌زانی یێ ئه‌و پێ هاتییه ڕاسپاردن.
چاوا عیباده‌تێ خودایێ خۆ بكه‌ین؟
خودایێ مه‌زن ئه‌م نه‌ئافراندینه و پاشی ئه‌م هێلابین، ژیانا مه ژی نه‌كرییه ژیانه‌كا بێ ڕامان، به‌لكی وی هنده‌ك پێغه‌مبه‌ر بۆ وان هنارتينه و ژ ملله‌تێن وان ب خۆ هه‌لبژارتینه كو ڕه‌وشتێ وان ژ یێ هه‌مییان ته‌مامتره و دل و ده‌روونێن وان ژ یێ هه‌مییان زه‌لالتر و پاقژتره، ڤێجا خودێ په‌یامێن خۆ بۆ وان پێغه‌مبه‌ران ئینانه خوار و هه‌ر تشته‌كێ پێدڤی بكه‌ت خه‌لك ل دۆر خودایێ مه‌زن و ڕابوونا خه‌لكی ل ڕۆژا قیامه‌تێ كو ڕۆژا لێپرسین و جزادانێیه بزانیت كرییه تێدا. پێغه‌مبه‌ران ژی گه‌هانده ملله‌تێن خۆ كا چاوا دێ عیباده‌تێ خودایێ خۆ كه‌ن و چاوانی و ده‌م و خێرا عیباده‌تان ل دونیا و ئاخره‌تێ ژی بۆ وان دیاركر، ئه‌و ژ وی تشتی ژی هشیاركرن یێن خودایێ وان ل سه‌ر وان حه‌رام كرین ژ خوارن و ڤه‌خوارن و جووتبوون، به‌رێ وان دا ڕه‌وشتێن بلند و ئه‌و پاشڤه‌برن ژ ڕه‌وشتێن خراب.
ئه‌و كیژ ئایینه خودایێ مه‌زن پێ ڕازی دبیت؟
ئه‌و ئایینێ خودێ پێ ڕازی دبیت و وه‌ردگریت ئیسلامه، ئیسلام ئه‌و ئایینه یێ هه‌می پێغه‌مبه‌ران گه‌هاندی، ل ڕۆژا قیامه‌تێ ژی خودێ ژ ئیسلامێ زێده‌تر چ ئایینان ژ خۆدانی قه‌بویل ناكه‌ت و هه‌ر ئایینه‌كێ دی یێ خه‌لكی باوه‌ری پێ هه‌ی ژ بلی ئیسلامێ؛ ئایینه‌كێ خه‌له‌ت و پویچه و چ مفای ناگه‌هینیته خۆدانێ خۆ، به‌لكی ل دونیا و ئاخره‌تێ دێ بیته به‌لا سه‌رێ وی و دێ زیانێ گه‌هینیته وی.
بناخه‌یێن ڤی ئایینی (ئیسلامێ) چنه و ستوینێن وی چنه؟
خودێ ئه‌ڤ ئایینه ل سه‌ر عه‌بدێن خۆ یێ ب ساناهی كری، ڤێجا مه‌زنترین ستوینا ڤی ئایینی ئه‌ڤه‌یه تو باوه‌رییێ بینی كو خودێ خۆدان و ئیلاهه، و باوه‌رییێ ب مه‌لائیكه‌ت و په‌ڕتووك و پێغه‌مبه‌ر و ڕۆژا دویماهیكێ و قه‌ده‌رێ ژی بینی، ڤێجا شاهده بده‌ی كو ژ خودێ پێڤه‌تر چ خودایێن ژ هه‌ژی په‌رستنێ نینن و موحه‌ممه‌د پێغه‌مبه‌رێ وییه، و تو نڤێژان بكه‌ی و زه‌كاتێ بده‌ی ئه‌گه‌ر هند مال و سامان ل ده‌ڤ ته هه‌بیت كو زه‌كات ڤێ بكه‌ڤیت، و ڕۆژییێن هه‌یڤا ڕه‌مه‌زانێ بگری كو د سالێدا هه‌یڤه‌كه و بچییه حه‌جێ ل مالا خودێ یا كو ئیبراهیمی سلاڤ لێ بن ب فه‌رمانا خودێ ئاڤاكری، ئه‌ڤه ژی ئه‌گه‌ر ته شیانێن ڤێ چه‌ندێ هه‌بن. هه‌روه‌سا تو خۆ ژ وی تشتێ خودێ حه‌رام كری دویربێخی، ژ شرك و كوشتنا خه‌لكی و زینا و خوارنا مالێ حه‌رام، ڤێجا ئه‌گه‌ر ته باوه‌ری ب خودێ ئینا و ته ئه‌ڤ عیباده‌ته ئه‌نجامدان و ته خۆ ژ ڤان حه‌رامییان دویر ئێخست؛ هنگی تو ل دونیایێ كه‌سه‌كێ موسلمانی و ل ڕۆژا قیامه‌تێ ژی خودێ دێ قه‌نجییه‌كا به‌رده‌وام و مانه‌ڤه‌یه‌كا هه‌روهه‌ر ل به‌حه‌شتێ ده‌ته ته.
ئه‌رێ ئیسلام ئایینێ ملله‌ته‌كی یان ڕه‌گه‌زه‌كییه؟
ئیسلام ئایینێ خودێیه بۆ هه‌می مرۆڤان، د ئیسلامێدا كه‌سه‌ك ب سه‌ر كه‌سه‌كێ دی ناكه‌ڤیت ئه‌و نه‌بیت ئه‌گه‌ر ته‌قوا و كارێ باش ل ده‌ڤ وی پتر بیت، وه‌كی دی هه‌می مرۆڤ تێدا د یه‌كسانن.
چاوا مرۆڤ دێ ڕاستگۆییا پێغه‌مبه‌ران (سلاڤ لێ بن) زانن؟
مرۆڤ دێ ڕاستگۆییا پێغه‌مبه‌ران ب چه‌ندین ڕێكا زانن، ژ وان ژی:
ئه‌و تشتێ ڤان پێغه‌مبه‌ران د گه‌ل خۆ ئینای ژ ڕاستی و هیدایه‌تێ؛ ئه‌قلێن دروست و خۆرستییا ساخله‌م قه‌بویل دكه‌ت و ئه‌قل شاهده‌ییێ ب باشییا وێ دده‌ت و ژ پێغه‌مبه‌ران پێڤه‌تر كه‌سه‌ك نه‌شێت وی تشتێ وان د گه‌ل خۆ ئینای بینیت.
ئه‌وا پێغه‌مبه‌ر پێ هاتین؛ باشییا دین و دونیایا خه‌لكی و ڕاسته‌ڕێبوونا كاروبارێن وان و ئاڤاكرنا شارستانییا وان یا تێدا هه‌ی، هه‌روه‌سا پاراستنا ئایین و ئه‌قل و مال و نامویس و كه‌رامه‌تا وان یا تێدا هه‌ی.
پێغه‌مبه‌ر داخوازا چ خه‌لاتان ژ خه‌لكی ناكه‌ن ژ به‌ر ڕێنیشاندانا وان بۆ باشی و هیدایه‌تێ، به‌لكی چاڤه‌ڕێ دكه‌ن خودێ خه‌لاتێ وان بده‌ته وان.
ئه‌وا پێغه‌مبه‌ر پێ هاتین ڕاستی و یه‌قینه و چ گومان ناكه‌ڤیته تێدا، نه هه‌ڤدژی ئێكه و نه هه‌ڤگرتن تێدا په‌یدا دبیت، و هه‌ر پێغه‌مبه‌ره‌كێ بهێت؛ پێغه‌مبه‌رێن به‌ری خۆ ڕاست ده‌ردئێخیت و گازی دكه‌ت بۆ وی تشتێ ئه‌وان گازی بۆ دكر.
خودێ ب نیشانێن دیار و موعجیزه‌یێن په‌رده‌دڕ یێن ل سه‌ر ده‌ستێ وان په‌یدا دكه‌ت پشته‌ڤانییێ ل پێغه‌مبه‌را دكه‌ت (سلاڤ ل سه‌ر هه‌مییان بن)، ئه‌ڤه ژی دا كو ئه‌و موعجیزه ببنه نیشان و به‌ڵگه ل سه‌ر ڕاستگۆییا وان و كو ئه‌و پێغه‌مبه‌رن ژ ده‌ڤ خودێ، مه‌زنترین موعجیزه‌یا پێغه‌مبه‌ران ژی موعجیزه‌یا پێغه‌مبه‌رێ دویماهیكێ موحه‌ممه‌دییه (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) كو قورئانا پیرۆزه.
قورئانا پیرۆز چییه؟
قورئانا پیرۆز په‌ڕتووكا خودایێ جیهانایه، ئاخڤتنا خودێیه كو ب ڕێكا مه‌لائیكه‌تێ وه‌حییێ جبریلی سلاڤ لێ بن ب سه‌ر پێغه‌مبه‌رێ خۆ موحه‌ممه‌دی دا ئینایه خوارێ، و هه‌ر تشته‌كێ خودێ ل سه‌ر خه‌لكی فه‌ركری بزانن ل دۆر خودێ و مه‌لائیكه‌تێن وی و په‌ڕتووك و پێغه‌مبه‌رێن وی و ڕۆژا دویماهییێ و قه‌ده‌رێ ب باشی و خرابییێن وێڤه تێدا هه‌یه. هه‌روه‌سا عیباده‌تێن واجب و ئه‌و حه‌رامییێن دڤێت مرۆڤ خۆ ژێ بده‌ته پاش ژی تێدا هاتینه، زێده‌باری ڕه‌وشتێن باش و خراب ژی تێدا هاتینه به‌حسكرن، و هه‌ر تشته‌كێ گرێدایی كاروبارێن خه‌لكی و دونیا و ئاخره‌تا وان تێدا هه‌یه، و ئه‌و په‌ڕتووكه‌كا په‌رده‌دڕه و خودێ ب وێ هه‌ڤڕكی د گه‌ل خه‌لكی كرییه كو ئه‌گه‌ر بشێن ئێكا وه‌كی وێ بینن، دیسان ئه‌و یا پاراستییه هه‌تا ڕۆژا قیامه‌تێ و هه‌ر ب وی زمانێ پێ هاتییه خوار بێی كو پیته‌كا ب تنێ ژی ژێ كێم بیت، و خۆ په‌یڤه‌كا وێ ژى نه‌هاتيه گوهارتن.
به‌ڵگه ل سه‌ر ڕابوونا پشتی مرنێ و لێپرسینێ چییه؟
ئه‌رێ ما تو نابینی ئه‌رد یێ مرییه و خۆ ژیانه‌ك تێدا نينه، به‌لێ گاڤا باران ل سه‌ر باری؛ دێ هژییێت و دێ گیایێن خۆ یێن گه‌ش و جوان ده‌رئێخیت، ڤێجا ئه‌و خودایێ بشێت وی گیایێ مری ژ مرنێ ساخ بكه‌ت و جاره‌كا دی شین بكه‌ت؛ دێ شێت جاره‌كا دی مریان ژ مرنێ ساخكه‌ت. ئه‌و خودایێ مرۆڤ ژ چپكه‌كا ئاڤا نزم و بێ بها ئافراندی؛ دشێت جاره‌كا دی ل ڕۆژا قیامه‌تێ وی مرۆڤی ساخ بكه‌ت و پاشی لێپرسینێ و حسێبێ د گه‌ل بكه‌ت و جزایه‌كێ ته‌مام و دروست بده‌ته وی؛ ئه‌گه‌ر باشی كربیت باشییێ بده‌تێ و ئه‌گه‌ر خرابی كربیت خرابییێ بده‌تێ. ئه‌و خودایێ ئه‌سمان و ئه‌رد و ستێر ئافراندین؛ دشێت جاره‌كا دی مرۆڤی ب ئافرینیت، چونكی دووباره ساخكرن و ئافراندنا مرۆڤی؛ ب ساناهیتره ژ دروستكرنا ئه‌سمان و ئه‌ردی.
ل ڕۆژا قیامه‌تێ دێ چ ڕویده‌ت؟
خودایێ مه‌زن دێ چێكرییان ژ قه‌برێن وان ده‌رئێخیت و جاره‌كا دی ساخكه‌ت، پاشی دێ ل سه‌ر كاروكریارێن وان لێپرسینێ د گه‌ل وان كه‌ت، ڤێجا هه‌ر كه‌سێ باوه‌ری ئینابیت و پێغه‌مبه‌ر ڕاست ده‌رئێخستبن؛ خودێ دێ وی به‌ته به‌حه‌شتێ كو تێدا قه‌نجی و نیعمه‌تێن هه‌روهه‌ر و به‌رده‌وام یێن هه‌ین كو هندی هند د مه‌زن و خۆشن خۆ ناهێنه سه‌ر هزرا مرۆڤی ژی، به‌لێ هه‌ر كه‌سێ كوفری كربیت؛ خودێ دێ وی به‌ته ئاگرێ جه‌هنه‌مێ كو یێ هه‌روهه‌ره و مرۆڤ نه‌شێت هزرێن خۆ تێدا بكه‌ت كا چه‌ندێ نه‌خۆش و خرابه، و گاڤا مرۆڤ چوو به‌حه‌شتێ یان ئاگرێ جه‌هنه‌مێ؛ ئێدی ئه‌و نامریت و دێ هه‌تا هه‌تا یێ ساخ بیت، ڤێجا یان دێ هه‌روهه‌ر د ناڤ خۆشییێن به‌رده‌وامدا بیت یان ژی دێ هه‌روهه‌ر د ناڤ عه‌زاب و ئه‌شكه‌نجه‌دانێدا بیت.
ئه‌گه‌ر مرۆڤی ڤیا بهێته د ناڤ ئیسلامێدا؛ دێ چ كه‌ت؟ ئه‌رێ چ ڕێوڕه‌سم هه‌نه كو دڤێت ئه‌و بكه‌ت یان چ كه‌س هه‌نه كو ده‌ستپێكێ ده‌ستویرییێ ژێ وه‌ربگریت؟
ئه‌گه‌ر مرۆڤی زانی كو ئایینێ دروست و حه‌ق ئیسلامه و ئه‌و ئایینێ خودایێ هه‌می جیهانایه، هنگی دڤێت ئه‌و له‌زێ د هاتنا د ناڤ ئیسلامێدا بكه‌ت، چونكی مرۆڤێ ب ئاقل ئه‌گه‌ر ڕاستی بۆ دیار بوو؛ دڤێت له‌زێ د چوونا به‌ره‌ڤ وێ ڕاستییێدا بكه‌ت و نابیت ب چ ڕه‌نگان ڤێ چه‌ندێ گیرۆ بكه‌ت. و هه‌ر كه‌سێ ڤیا بهێته د ناڤ ئیسلامێدا، پێدڤی ناكه‌ت ئه‌و چ ڕێوره‌سمێن تایبه‌ت ئه‌نجام بده‌ت و پێدڤی ناكه‌ت ئه‌ڤ موسلمانبوونه ب ئاماده‌بوونا كه‌سه‌كی بیت، به‌لێ ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ چه‌نده ل ده‌ڤ موسلمانه‌كی یان ل سه‌نته‌ره‌كێ ئیسلامی بیت؛ هنگی ئه‌و باشی ل سه‌ر باشییێیه، ئه‌گه‌ر یێ ب تنێ ژی بیت هه‌ر دروسته و هه‌ما ب تنێ ل سه‌ر وییه ئه‌و بێژیت: ئه‌ز شاهده‌ییێ دده‌م كو ژ خودێ پێڤه‌تر چ خودایێن ژ هه‌ژی په‌رستنێ نینن و موحه‌ممه‌د پێغه‌مبه‌رێ خودێیه (أشهد أن لا إله إلا الله، وأشهد أن محمدًا رسول الله)، دڤێت ڕامانا وێ بزانیت و باوه‌ری ب ناڤه‌ڕۆكا وێ هه‌بیت و ب ڤێ چه‌ندێ دێ بیته كه‌سه‌كێ موسلمان، پاشی دێ هێدی هێدی و ئێك ئێكه خۆ فێری شه‌ریعه‌تێن دی یێن ئیسلامێ كه‌ت دا ب دروستی وان تشتان ئه‌نجام بده‌ت یێن خودێ ل سه‌ر وی واجب كرین.
بۆ پتر پێزانینان: https://byenah.com/kmr
