Utangulizi


Katika moyo wa Uislam kuna kumwamini Mungu.

Katika moyo wa Uislamu kuna kumwamini Mungu. Msingi wa imani ya Uislam unashuhudia kifungu hicho, La illaha illa Allah, "Hakuna mungu wa kweli anayepaswa kuabudiwa isipokuwa Mungu." Ushuhuda wa imani hii, inayoitwa tawhid, ndio mhimili ambao Uislamu unauzunguka. Cha kuongezea, ni moja ya shuhuda kati ya mbili ambazo zinamfanya mtu kuwa Muislamu. Kujitahidi baada ya utambuzi wa umoja, au tawhid, ndio msingi wa maisha ya Uislamu.

Kwa watu wengi wasio Waislamu, neno Allah, jina la Kiarabu la Mungu, linahusu mungu fulani wa mbali na wa ajabu anayeabudiwa na Waarabu. Wengine hata huwa wanafikiria ni "mungu mwezi" wa kipagani. Ila, kwa Kiarabu, neno Allah linamaanisha Mungu Mmoja wa Kweli. Hata, Wayahudi na Wakristo wanaozungumza Kiarabu wanamtaja Kiumbe Mtakatifu kuwa Allah.

Kumtafuta Mungu


Wanafalsafa wa Magharibi, Maistiki wa mashariki na vile vile wanasayansi wa leo wanajaribu kumfikia Mungu kwa njia zao wenyewe. Maistiki hufundisha juu ya Mungu ambaye hupatikana kupitia uzoefu wa kiroho, Mungu ambaye ni sehemu ya ulimwengu na anakaa ndani ya uumbaji wake. Wanafalsafa wanamtafuta Mungu kwa mawazo ya kimantiki na mara nyingi huongea juu ya Mungu kama Mtengenezaji aliyejitenga asiye na hamu ya uumbaji Wake. Kikundi cha wanafalsafa hufundisha ujamaa, itikadi ambayo inashikilia kuwa mtu hawezi kuthibitisha wala kupinga uwepo wa Mungu. Hakika, mtu agnostiki anadai lazima awe na uwezo wa kumtambua Mungu moja kwa moja ili awe na imani. Mungu amesema:

" Na walisema wale wasio jua kitu: Mbona Mwenyezi Mungu hasemi nasi au zikatufikia Ishara. Kama hivyo walisema wale walio kuwa kabla yao mfano wa kauli yao hii. Nyoyo zao zimefanana..." (Kurani 2:118)

Hoja sio mpya; watu wa zamani na wa sasa wameibua pingamizi hilo hilo.

Kulingana na Uislamu, njia sahihi ya kumpata Mungu ni kupitia mafundisho yaliyohifadhiwa ya manabii. Uislamu unashikilia kuwa manabii walitumwa na Mungu mwenyewe katika zama zote ili kuwaongoza wanadamu. Mungu anasema katika Kurani Tukufu kwamba njia sahihi ya imani ni kutafakari juu ya ishara Zake, zinazoelekeza kwake:

"…Hakika Sisi tumeziweka wazi Ishara kwa watu wenye yakini. " (Kurani 2:118)

Kutajwa kwa kazi ya mikono ya Mungu hufanyika mara nyingi katika Kurani kama eneo la ufunuo wa kimungu. Mtu yeyote anayeuona ulimwengu wa asili katika maajabu yake yote kwa macho yote na moyo wote ataona ishara zisizo na shaka za Muumba.

"Sema: Tembeeni katika ardhi na tazameni jinsi alivyo anzisha uumbaji; kisha Mwenyezi Mungu ndiye anaye umba umbo la baadaye. Hakika Mwenyezi Mungu ni Muweza juu ya kila kitu. " (Kurani 29:20)

Kazi ya mikono ya Mungu pia ipo ndani ya mtu binafsi:

"Na katika ardhi zipo Ishara kwa wenye yakini. Na pia katika nafsi zenu - Je! Hamwoni? " (Kurani 51:20-21)

Uzuri na ugumu wa ulimwengu wetu. Cone Nebula iliyoonyeshwa na Darubini ya Anga ya Hubble ya NASA.  (AP Photo/NASA)

Imani katika Mungu katika Uislamu inajumuisha mambo manne:

(I)           Imani katika uwepo wa Mungu.

(II)          Mungu ndiye Mola Mkuu.

(III)         Mungu Pekee ndiye Mwenye Haki ya kuabudiwa.

(IV)        Mungu anajulikana kwa Majina na Sifa Zake Nzuri Zaidi.

(I)     Imani Juu ya Uwepo wa Mungu


Kuwepo kwa Mungu hakuhitaji uthibitisho kwa hoja za kisayansi, hisabati, au falsafa. Uwepo wake sio 'ugunduzi'  ili ufanyike kwa njia ya kisayansi au nadharia ya hisabati ithibitishwe. Hivyo ni kusemwa, akili ya kawaida tu inashuhudia uwepo wa Mungu. Kutokana na meli mtu hujifunza mtengenezaji wa meli, kutokana na ulimwengu anajifunza juu ya Muumba wake. Uwepo wa Mungu pia unajulikana kulingana na majibu ya maombi, miujiza ya manabii na mafundisho katika maandiko yote yaliyofunuliwa.

Ndani ya Uisilamu, mwanadamu haonekani kama kiumbe mwenye dhambi ambaye ujumbe wa Mbingu umetumwa kuponya jeraha la dhambi ya asili, lakini kama mtu ambaye bado anabeba asili yake ya kwanza (al-fitrah), alama ya nafsi yake iliyozikwa chini ya tabaka la uzembe. Wanadamu hawajazaliwa wenye dhambi, ila ni wasahaulifu kama Mungu alivyosema:

"…Je, Mimi si Mola Mlezi wenu? Wakasema: Kwani! Tumeshuhudia...’" (Kurani 7:172)

       Katika aya hii, "wao" inahusu wanadamu wote, mwanamume na mwanamke. 'Ndio' inathibitisha uthibitisho wa umoja wa Mungu na sisi katika hali yetu ya kawaida. Mafundisho ya Kiislamu yanashikilia kwamba wanaume na wanawake bado wanabeba mwangwi wa 'ndiyo' ndani kabisa ya roho zao. Wito wa Uislamu umeelekezwa katika asili hii ya kwanza, ambayo ilitamka 'ndiyo' hata kabla ya kukaa duniani. Ujuzi kwamba ulimwengu huu una Muumba ni jambo la asili katika Uislamu na kwa hivyo hauhitaji uthibitisho wowote. Wanasayansi, kama vile Andrew Newberg na Eugene D'Aquili, wote wanaofungamana na Chuo Kikuu cha Pennsylvania na waanzilishi katika utafiti wa neva ya dini, wanasema "Tumeunganishwa kwa Mungu."[1]

Kurani Tukufu inauliza kwa nadhalia:

"…Ati pana shaka na Mwenyezi Mungu, Muumba mbingu na ardhi?..." (Kurani 14:10)

Mtu anaweza kuuliza, ‘ikiwa imani katika Mungu ni ya asili, basi kwa nini watu wengine hukosa imani hii?’ Jibu ni rahisi. Kila mwanadamu ana imani ya kiasili kwa Muumba, lakini imani hii sio matokeo ya kujifunza au kufikiria kwa kibinafsi. Baada ya muda kupita, ushawishi wa nje huathiri imani hii ya kiasili na kumchanganya mtu huyo. Kwa hivyo, mazingira ya mtu na malezi hufunika asili ya kwanza kutoka kwenye ukweli. Mtume wa Uislamu, rehema na baraka za Mungu ziwe juu yake, alisema:

"Kila mtoto huzaliwa katika hali ya fitrah (imani ya asili kwa Mungu), basi wazazi wake humfanya Myahudi, Mkristo, au Mchawi." (Saheeh Muslim)

Mara nyingi pazia hizi huinuliwa wakati mwanadamu anakabiliwa na shida ya kiroho na anapokuwa bila msaada na dhaifu.

(II)   Mungu ndiye Mola Mkuu


Mungu ndiye Mola Peke yake wa mbingu na dunia. Yeye ndiye Mola wa ulimwengu wa asili na Mtoaji wa Sheria ya maisha ya mwanadamu. Yeye ndiye Mola wa ulimwengu wa mwili na Mtawala wa maswala ya wanadamu. Mungu ni Mola wa kila mwanaume, mwanamke, na mtoto. Kihistoria, ni wachache tu ambao wamekataa uwepo wa Mola, hiyo inamaanisha kuwa zama zote za watu, katika sehemu kubwa, wamekuwa wakiamini katika Mungu Mmoja, Mkuu, Muumba asiye wa kawaida. Kwamba Mungu ndiye Mola haswa ikiwa na maana zifuatazo:

Kwanza, Mungu ndiye Mola pekee na Mtawala wa ulimwengu wa kimwili. Mola inamaanisha Yeye ndiye Muumba, Mdhibiti, na Mmiliki wa Ufalme wa mbingu na ardhi; ni mali yake Yeye peke yake. Yeye peke yake ndiye aliyeleta uwepo kutokana na kutokuwepo, na uhai wote unamtegemea Yeye kwa uhifadhi na mwendelezo wake. Hakuumba ulimwengu na kuuacha ufuate mkondo wake mwenyewe kulingana na sheria zilizowekwa, kisha akauacha ijiendeshe bila kuwa na hamu nao. Nguvu ya Mungu aliye Hai inahitajika kila wakati kudumisha uwepo wa viumbe vyote. Uumbaji hauna Mola isipokuwa Yeye.

" Sema: Ni nani anaye kuruzukuni kutoka mbinguni na kwenye ardhi? Au ni nani anaye miliki kusikia na kuona? Na nani amtoaye hai kutoka maiti, na akamtoa maiti kutoka aliye hai? Na nani anaye yadabiri mambo yote? Watasema:Allah, Mwenyezi Mungu. Basi sema: Je! Hamchi? ’" (Kurani 10:31)

Yeye ndiye Mfalme anayetawala kila wakati na Mwokozi, Mungu anayependa, amejaa hekima. Hakuna anayeweza kubadilisha maamuzi yake. Malaika, manabii, wanadamu, na falme za wanyama na mimea ziko chini ya udhibiti Wake.

Uzuri wa asili. Maporomoko ya Grand ya Mto Chaudiere karibu na St Georges, Quebec. (Picha ya AP/ Robert F. Bukaty)

Pili,Mungu ndiye Mtawala pekee wa mambo ya wanadamu. Mungu ndiye Mtoaji Mkuu wa Sheria,[2] Jaji kamili, Mbunge, na Yeye hutofautisha mema na mabaya. Kama vile ulimwengu wa mwili unavyomtii Mola wake, wanadamu lazima watii mafundisho ya maadili ya kidini ya Mola wao, Mola ambaye huwatofautisha sawa na wasio sawa. Kwa maneno mengine, Mungu peke yake ndiye mwenye mamlaka ya kutunga sheria, kuamua matendo ya ibada, kuamua maadili, na kuweka viwango vya mwingiliano na tabia za wanadamu. Amri ni yake:

"… Ametukuka kabisa Mwenyezi Mungu, Mola Mlezi wa viumbe vyote " (Kurani 7:54)

(III) Mungu Pekee Ndiye Mwenye haki ya Kuabudiwa


Uislamu unatilia mkazo zaidi juu ya imani katika Mungu inavyotafsiri kuwa maisha ya haki, utiifu na maadili mema badala ya kuthibitisha uwepo Wake kupitia mafunzo ya kidini. Kwa hivyo, kauli mbiu ya Kiislamu ni kuwa ujumbe wa msingi uliohubiriwa na manabii ulikuwa ni kujisalimisha kwenye mapenzi ya Mungu na ibada Yake na sio sana uthibitisho wa uwepo wa Mungu: 

"Na hatukumtuma kabla yako Mtume yeyote ila tulimfunulia ya kwamba hapana mungu isipo kuwa Mimi. Basi niabuduni Mimi tu. " (Kurani 21:25)

Mungu ana haki ya kipekee ya kuabudiwa kwa ndani na nje, kwa moyo na viungo vya mtu. Sio tu kwamba hakuna mwingine anayeweza kuabudiwa mbali na Yeye, ila hakuna mtu mwingine anayeweza kuabudiwa pamoja Naye. Hana washirika au washirika katika ibada. Ibada, kwa maana yake kamili na katika nyanja zake zote, ni kwa ajili Yake tu.

" Na Mungu wenu ni Mungu mmoja tu, hapana mungu ila Yeye. Mwingi wa rehema, Mwenye kurehemu." (Kurani 2:163)

Haki ya Mungu ya kuabudiwa haiwezi kusisitizwa zaidi. Ina maana umuhimu wa ushuhuda wa imani ya Uislamu: La ilah illa Allah. Mtu anakuwa Mwislamu kwa kushuhudia haki ya kimungu ya kuabudiwa. Ni kiini cha imani ya Kiislamu kwa Mungu, hata Uislamu wote. Ulikuwa ujumbe mkuu wa manabii na wajumbe wote waliotumwa na Mungu - ujumbe wa Ibraham, Iskhaka, Ismail, Musa, manabii wa Kiyahudi, Yesu, na Muhammad, rehema na baraka za Mungu ziwe juu yake. Kwa mfano, Musa alitangaza:

"Sikilizeni, Waislaeli; Mola Mungu wetu ni Mola mmoja." (Kumbukumbu la Torati 6:4)

Yesu alirudia ujumbe huo huo miaka 1500 baadaye aliposema:

"Amri ya kwanza ni hii," Sikilizeni, Waisraeli; Mola Mungu wetu ni Mola mmoja. "(Marko 12:29)

Na kumkumbusha shetani:

"Ondoka kwangu, Shetani! Kwa maana imeandikwa: Mwabudu Bwana Mungu wako, na umtumikie yeye tu." (Mathayo 4:10)

Mwisho, wito wa Muhammad miaka 600 baada ya Yesu kusikika tena kwenye milima ya Makka:

           " Na Mungu wenu ni Mungu mmoja tu, hapana mungu ila Yeye…" (Kurani 2:163) 

Wote walitangaza kwa uwazi: 

"…Muabuduni Mwenyezi Mungu! Nyinyi hamna Mungu ila Yeye..." (Kurani 7:59, 7:65, 7:73, 7:85; 11:50, 11:61, 11:84; 23:23)

Kuabudu ni nini?


Kuabudu katika Uislamu inajumuisha kila tendo, imani, tamko, au hisia za moyo ambazo Mungu anazikubali na kuzipenda; kila kitu kinachomleta mtu karibu na Muumba wake. Inajumuisha ibada ya 'nje' kama sala za kila siku, kufunga, sadaka, na hija na vile vile ibada ya 'ndani' kama imani katika vifungu sita vya imani, kumcha mungu, ibada, upendo, shukrani, na utegemezi. Mungu anastahili kuabudiwa na mwili, roho, na moyo, na ibada hii inakuwa haijakamilika ila ikiwa imefanywa kulingana na vitu vinne muhimu: hofu ya heshima ya Mungu, upendo wa kimungu na kuabudu, matumaini katika thawabu ya kimungu, na unyenyekevu mkubwa.

Mojawapo ya matendo makuu ya ibada ni sala, kumwomba Mungu kwa msaada. Uislamu unabainisha kuwa sala inapaswa kuelekezwa kwa Mungu tu. Anahesabiwa kuwa  mthibiti kamili wa hatma ya kila mtu na anaweza kutoa mahitaji yake na kuondoa shida. Mungu, katika Uisilamu, ana haki ya sala kuelekezwa kwake Pekee:

"Na wala usiwaombe wasio kuwa Mwenyezi Mungu ambao hawakufai kitu wala hawakudhuru. Ukifanya hivyo basi utakuwa miongoni mwa walio dhulumu." (Kurani 10:106)

Kumpa mtu mwingine yeyote - manabii, malaika, Yesu, Mariamu, sanamu, au asili- sehemu ya ibada, ambayo kimsingi inatokana na Mungu tu, kama sala, inaitwa Shirki na ni dhambi kubwa zaidi katika Uislamu. Shirki ni dhambi pekee isiyosameheka ikiwa haikutubiwa, na inakataa kusudi halisi la uumbaji.

(IV) Mungu Anajulikana Kwa Majina na Sifa Zake Nzuri Zaidi


Mungu anajulikana katika Uisilamu kwa Majina na Sifa Zake nzuri kadri zinavyoonekana katika maandiko ya Kiisilamu yaliyofunuliwa bila uharibifu au kukataliwa kwa maana za wazi za, mawazo, au mafikirio ya kibinadamu.

"Na Mwenyezi Mungu ana majina mazuri kabisa, basi muombeni kwa hayo…" (Kurani 7:180)

Kwa hivyo, haifai kutumia Sababu ya kwanza, Mwandishi, Kitu, Kiburi halisi, Kamilifu, Wazo safi, Dhana ya Kimantiki, Isiyojulikana, Hajiitambui, Kiburi, Wazo, au Mtu Mkubwa kuwa kama Majina ya kimungu. Yanakosa uzuri na hivyo sivyo Mungu amejielezea mwenyewe. Badala yake, Majina ya Mungu yanaonyesha uzuri wake mzuri na ukamilifu. Mungu hasahau, haalali, wala hachoki. Yeye si dhalimu, na hana mtoto wa kiume, mama, baba, kaka, mshirika, au msaidizi. Hakuzaliwa, na hazai. Hana haja ya yeyote kwani Yeye ni mkamilifu. Hawi mwanadamu "kuelewa" mateso yetu. Mungu ndiye Mweza Yote (Al-Qawee), Yule Asiyefananishwa (Al-'Ahad), Mpokeaji wa Toba (At-Tawwaab), Mwenye Huruma (Ar-Raheem), Aliye Hai (Al-Hayy), Mwenye-Kudumisha (Al-Qayyum), Mwenye kujua yote (Al-'Aleem), Mwenye Kusikia wote (As-Samee'), Mwenye Kuona Yote (al-Baseer), Msamehevu (al-'Afuw), Mwenye Kusaidia (al-Naseer), Mwenye Kuponya Wagonjwa (al-Shaafee).

Majina mawili yanayoulizwa mara kwa mara ni "Mwenye Huruma" na "Mwenye Rehema." Zote isipokuwa moja tu ya sura za maandiko ya Waislamu zinaanza na kifungu, "Kwa Jina la Mungu, Mwingi wa Rehema, Mwenye kuneemesha neema kubwa." Maneno haya hutumiwa sana, mtu anaweza kusema, kwa Waislamu kikawaida majina haya yanayotumika zaidi ya Baba, Mwana, na Roho Mtakatifu katika dua za Kikristo. Waislamu huanza kwa Jina la Mungu na kujikumbusha juu ya Huruma na Rehema ya Mungu kila wakati wanapokula, kunywa, kuandika barua, au kufanya jambo lolote lenye umuhimu.

Msamaha ni sehemu muhimu ya uhusiano wa kibinadamu na Mungu. Wanadamu hutambuliwa kuwa dhaifu na wepesi wa kutenda dhambi, lakini Mungu kwa huruma yake yuko tayari kusamehe. Mtume Muhammad alisema:

"Huruma ya Mungu inazidi Hasira yake" (Saheeh Al-Bukhari)

Pamoja na majina ya kimungu "Mwenye Huruma" na "Mwingi wa Rehema," majina "Msamehevu" (Al-Ghafur), "Mwenye Kusamehe" (Al-Ghaf-faar), "Mpokeaji wa Toba" (At- Tawwaab) na "Wa kutoa Msamaha" (Al-'Afuw) ni miongoni mwa maombi yanayotumika sana katika sala ya Waislamu.