-


Koncepcja Boga


w Islamie


Seria WAMY: Poznaj islam, Nr9


Przekład: Monika Meziani





Wstęp


Powszechnie wiadomo,
e w


ka
dym jezyku jest wiele terminów


u
ywanych na okreslenie Boga, a czasem


tak
e pomniejszych bóstw. Inaczej jest ze


słowem Allah, które jest imieniem


własnym Jedynego Prawdziwego Boga.


Nikt i nic nie mo
e zostac nazwane


„Allah”. Słowo to nie tworzy liczby


mnogiej, ani nie ma rodzaju. To pokazuje


jego wyjatkowosc w porównaniu ze


słowem „bóg”, które mo
e tworzyc liczbe


mnoga – „bogowie”, lub mo
e przybrac


forme
enska – „bogini”. Warto te



zauwa
yc,
e Allah to tak
e imie własne


Boga w jezyku aramejskim, pokrewnym


arabskiemu.


Idea Jedynego Prawdziwego Boga


to odbicie wyjatkowego konceptu, jaki





islam łaczy z Bogiem. Dla muzułmanina


Allah jest Wszechmogacy, jest Stwórca i


Podtrzymujacym swiat. Jest On do nikogo


niepodobny, niczego nie mo
na z Nim


porównywac. Ludzie współczesni


Muhammadowi (pokój i błogosławienstwo


Allaha z nim) zapytali go o Allaha;


odpowiedz nadeszła od Niego Samego w


formie krótkiego rozdziału Koranu, który


stanowi istote jednosci, czy motto


monoteizmu. Jest to rozdział 112, w którym


czytamy: „W imie Boga Miłosiernego,


Litosciwego. Powiedz (Muhammadzie): On


– Bóg Jeden, Bóg Wiekuisty. Nie zrodził i


nie został zrodzony i nikt Jemu nie jest


równy”.


Niektórzy niemuzułmanie


twierdza, i
Bóg w islamie jest Bogiem


surowym i okrutnym, który
ada


całkowitego posłuszenstwa, zas nie jest


ani troche kochajacy. Nic nie jest dalsze


od prawdy ani
eli to stwierdzenie.


Wystarczy wiedziec,
e niemal ka
dy (z





wyjatkiem jednego) ze 114 rozdziałów


Koranu rozpoczyna sie słowami: „W imie


Boga Miłosiernego, Litosciwego”. W


jednej z wypowiedzi Prorok Muhammad


(pokój i błogosławienstwo Allaha z nim)


powiedział,
e „Bóg jest bardziej


kochajacy i łaskawy, ni matka dla swego


ukochanego dziecka”.


Ale Bóg jest tak
e Sprawiedliwy.


Dlatego złoczyncy i grzesznicy musza


zostac ukarani, a ludzie cnotliwi zasłu
a na


Bo
a łaske i hojnosc. Tak własciwie


Miłosierdzie Boga wyra
a sie w Jego


innym atrybucie – Sprawiedliwosci. Ludzie


cierpiacy przez całe swe
ycie dla Allaha


nie powinni zostac potraktowani przez


swego Pana tak samo, jak ci, którzy gnebia


i wyzyskuja innych. Oczekiwanie równego


ich traktowania byłoby negowaniem wiary


w odpowiedzialnosc człowieka w yciu


Przyszłym, a tym samym odbierałoby


zachete do moralnego i cnotliwego
ycia na


tym swiecie. Oto wersety Koranu, które





jasno i bezposrednio mówia o tej kwestii:


„Zaprawde, dla ludzi bogobojnych


sa u Pana Ogrody Szczesliwosci! Czy My


potraktujemy tych, którzy poddali sie


całkowicie, tak jak grzeszników? Có z


wami? Jak sadzicie?” (Koran, 68:34-46)


Islam nie zezwala na


przedstawianie Boga w jakiejkolwiek


ludzkiej formie, ani na opisywanie Go


jako faworyzujacego jakas jednostke czy


narody ze wzgledu na ich bogactwo, siłe


czy rase. Bóg stworzył wszystkich ludzi


równymi. Moga sie oni wyró
niac i


zdobyc Jego łaske jedynie poprzez cnote


i pobo
nosc.


Koncepcje mówiace o tym,
e Bóg


odpoczał siódmego dnia stworzenia,
e


zmagał sie z jednym ze Swych
ołnierzy,



e Bóg jest zawistnym intrygantem


knujacym przeciwko ludziom i
e wcielił


sie w jakiegokolwiek człowieka, sa z





punktu widzenia islamu postrzegane jako


bluznierstwo.


U
ywanie wyjatkowego imienia –


Allah – jako imienia Boga jest


odzwierciedleniem tego, jak wielki nacisk


islam kładzie na czystosc wiary w


Jedynego Boga, co jest istota przesłania


wszystkich Bo
ych Wysłanników. Z tego


powodu islam postrzega łaczenie z


Allahem jakiegokolwiek bóstwa czy te



osoby, jako grzech smiertelny, którego Bóg


nigdy nie wybaczy – choc mo
e wybaczyc


wszelkie inne grzechy.


Stwórca musi miec inna nature ni



Jego stworzenie, poniewa
gdyby miał taka


sama nature, byłby ograniczony w czasie,


czyli tak
e potrzebowałby stwórcy. Z tego


wynika,
e nikt nie jest taki, jak On. Skoro


Stwórca nie jest ograniczony czasowo,


musi byc wieczny. Jednak jesli jest


wieczny, nie mógł miec sprawczej


przyczyny; a jesli nic nie wywołało Jego





zaistnienia, nic i nikt poza Nim samym nie


mo
e sprawic,
e bedzie On nadal istniec,


to oznacza,
e musi byc On


samowystarczalny. A jesli ciagłosc Jego


własnego istnienia nie jest od niczego


zale
na, wówczas istnienie to nie mo
e


miec konca. Zatem Stwórca jest wieczny i


wiekuisty: „Jest On Pierwszym i


Ostatnim”.


Jest On Samowystarczalny, czyli


istniejacy sam z Siebie, badz te
–


u
ywajac terminu z Koranu – Al-Qajjum.


Stwórca nie stwarza jedynie w sensie


sprawiania,
e cos zaistnieje, lecz tak
e


zachowuje Swe stworzenie i pozbawia je



ycia. Jest tak
e ostateczna przyczyna


wszystkiego, co sie zdarza.


„Bóg jest Stwórca wszelkiej rzeczy i


On jest kadej rzeczy stróem. On ma


klucze niebios i ziemi. A ci, którzy nie


uwierzyli w znaki Boga, ponosza strate.”


(Koran, 39:62-63).





„I nie ma adnego stworzenia na


ziemi, którego zaopatrzenie nie


pochodziłoby od Boga. On zna jego miejsce


przebywania i jego miejsce odpoczynku.”


(Koran, 11:16).


Atrybuty Boga


Skoro Stwórca jest Wieczny i Wiecznie


yjacy (Niesmiertelny), to Jego atrybuty


tak
e musza byc wieczne i niesmiertelne.


Nie powinien On utracic
adnego ze Swych


atrybutów, ani te
nabyc nowego. Skoro tak,


wówczas Jego atrybuty sa absolutne. A czy


mo
e byc wiecej ni
jeden Stwórca


posiadajacy absolutne atrybuty? Czy mo
e


byc na przykład dwóch całkowicie


wszechmogacych Stwórców? Ju
chwila


zastanowienia wystarczy, by zauwa
yc,
e


nie jest to mo
liwe.


    


Koran podsumowuje to w nastepujacych


wersetach:


„Bóg nie wział Sobie adnego syna i


nie było z Nim adnego boga. Bo wówczas


kady bóg zabrałby to, co stworzył, i jeden z


nich wyniósłby sie ponad innych. Chwała


niech bedzie Bogu! On jest ponad to, co


Jemu przypisuja!” (Koran, 23:91).


„A gdyby na niebie i ziemi byli


bogowie, poza Bogiem, to one (tj. niebo i


ziemia) uległyby zniszczeniu. Chwała Bogu,


Panu Tronu! On jest ponad to, co Jemu


przypisuja!” (Koran, 21:22).




Jedność Boga


Koran przypomina nam o tym, i
wszyscy


rzekomi bogowie sa fałszywi. Zadaje te



pytanie wszystkim osobom czczacym dzieła


rak ludzkich: „Czy wy czcicie to, co


wykuliscie?” (Koran, 37:95). „Czy wy sobie


wezmiecie, poza Nim (Bogiem), opiekunów,


którzy nawet dla siebie samych nie władaja


ani korzyscia, ani szkoda?” (Koran, 13:16).


Zas tym, którzy czcza ciała


niebieskie cytuje historie Abrahama: „A


kiedy okryła go ciemna noc, zobaczył


gwiazde i powiedział: ‘To jest mój Pan!’ A


kiedy ona zaszła na zachodzie, on


powiedział: ‘Ja nie kocham tych, którzy


zachodza.’ A kiedy zobaczył ksieyc


wschodzacy, powiedział: ‘To jest mój Pan!’


A kiedy ten zniknał na zachodzie,


powiedział: ‘Jesli mój Pan nie poprowadzi


mnie droga prosta, to z pewnoscia bede w


liczbie bładzacych!’ A kiedy zobaczył

słonce wschodzace, powiedział: ‘To jest


mój Pan! On jest najwiekszy!’ Lecz kiedy


ono zaszło, powiedział: ‘O ludu mój! Ja nie


jestem winien tego, e wy Jemu dodajecie


współtowarzyszy. Oto skierowałem swoje


oblicze ku Temu, który stworzył niebiosa i


ziemie, jako prawdziwie wierzacy; ja nie


jestem z liczby tych, którzy dodaja


współtowarzyszy!’” (Koran, 6:76-79).


Postawa wierzącego


Aby byc muzułmaninem, czyli


poddanym Bogu, konieczna jest wiara w


jednosc Boga, w sensie,
e uznaje sie Go


za jedynego Stwórce, Podtrzymujacego,


ywiciela, itp. Lecz ta wiara – pózniej


zwana tałhid ar-rububijja – to nie


wszystko. Wielu bałwochwalców


wiedziało i wierzyło,
e wszystko co


istnieje mogło zostac stworzone jedynie


przez Najwy
szego Boga. Jednak nie




wystarczyło to, by stali sie muzułmanami.


Do tałhid ar-rububijja trzeba jeszcze


dodac tałhid al-uluhijja, czyli uznanie


faktu, i
jedynie Bóg zasługuje na to, by


byc czczonym i nie wolno oddawac czci


komukolwiek innemu.


Zdobywszy ju
wiedze o jedynym


prawdziwym Bogu, człowiek powinien


nieustannie w Niego wierzyc i nie mo
e


pozwolic, by cokolwiek skłoniło go do


odrzucenia prawdy.


Kiedy wiara zagosci w sercu


człowieka, powoduje pewien stan umysłu,


który skutkuje okreslonymi czynami.


Łacznie wszystkie te stany umysłu i czyny


sa dowodami prawdziwej wiary. Prorok


(pokój i błogosławienstwo Allaha z nim)


powiedział: „Wiara jest tym, co utrwala


sie w sercu i tym, czego dowodza czyny”.


Wsród tych stanów umysłowych


jest przede wszystkim poczucie




wdziecznosci wobec Boga, o którym


mo
na powiedziec,
e jest istota ibada


(czci).


Poczucie wdziecznosci jest tak


wa
ne,
e niewierny nazywany jest


‘kafir’, co oznacza: ‘ten, który odrzuca


prawde’, oraz ‘ten, który jest


niewdzieczny’.


Wierzacy kocha Boga i jest Mu


wdzieczny za hojnosc, jaka go obdarzył.


Jest jednak swiadomy tego,
e jego dobre


czyny – tak w sensie psychicznym jak i


fizycznym – sa niewspółmierne do Bo
ej


łaski. Zawsze te
martwi sie, czy Bóg nie


ukarze go w
yciu tym lub przyszłym.


Obawia sie Boga, poddaje sie Mu i słu
y


Mu z pokora. Człowiek nie mo
e byc w


takim stanie umysłowym, je
eli nie mysli


cały czas o Bogu. Wspominanie Boga jest


zatem siła
yciowa wiary, bez której ona


słabnie i obumiera.




Koran stara sie pobudzac to


poczucie wdziecznosci, poprzez czeste


powtarzanie atrybutów Boga. Wiekszosc z


nich wymienionych jest obok siebie w


nastepujacych wersetach Koranu:


„On jest Bogiem! Nie ma boga jak


tylko On! On zna skryte i widzialne. On jest


Miłosierny, Litosciwy! On jest Bogiem! Nie


ma boga jak tylko On! – Król,


Przenajswietszy, Pokój, Wierny,


Zachowujacy, Poteny, Przemony,


Wyniosły! Chwała niech bedzie Bogu! On


jest ponad to, co dodaja Mu jako


współtowarzyszy! On jest Bogiem!


Stworzycielem, Twórca, Kształtujacym! Do


Niego nalea najpiekniejsze imiona! Głosi


Jego chwałe to, co jest w niebiosach, i to,


co jest na ziemi! On jest Poteny, Madry!


(Koran, 59:22-24).


„Bóg! Nie ma boga, jak tylko On –


yjacy, Istniejacy! Nie chwyta Go ni


drzemka, ni sen. Do Niego naley to, co jest




w niebiosach, i to, co jest na ziemi! A któ


bedzie sie wstawiał u Niego inaczej, jak za


Jego zezwoleniem? On wie, co było przed


nimi, i On wie, co bedzie po nich. Oni nie


obejmuja niczego z Jego wiedzy, oprócz


tego, co On zechce. Jego tron jest tak


rozległy jak niebiosa i ziemia; Jego nie


meczy utrzymywanie ich, On jest Wyniosły,


Ogromny!” (Koran, 2:255).


„O ludu Ksiegi! Nie przekraczaj


granic w twojej religii i nie mów o Bogu


niczego innego, jak tylko prawde! Mesjasz


Jezus, syn Marii, jest tylko posłancem Boga


i Jego Słowem, które złoył Marii, i


Duchem, pochodzacym od Niego. Wierzcie


wiec w Boga i Jego posłanców i nie


mówcie: “Trzy”! Zaprzestancie! To bedzie


lepiej dla was! Bóg (Allah) to tylko jeden


Bóg! On jest nazbyt wyniosły, by miec


syna!” (Koran, 4:171).