66


sapagkat tunay na ang pagsasabi ng totoo ay pumapatnubay sa


kabutihan at tunay na ang kabutihan ay pumapatnubay sa


Paraiso. Kailangang hindi titigil ang tao na nagsasabi ng


totoo at nagsisikap na magsabi ng totoo hanggang sa isulat


siya kay Allah bilang isang makatotoo. Kaingat kayo sa


pagsisinungaling sapagkat ang pagsisinungaling ay


nagpapatnubay sa kabuktutan at tunay na ang kabuktutan


ay nagpapatnubay sa Impiyerno. Kailangang hindit titigil


ang isang tao nagsisinungaling at nag-sisikap na


magsinungaling hanggang sa isulat siya kay Allah isang


sinungaling.”


Ang pagsisinungaling ay hindi kabilang sa mga katangian


ng isang mananampaltaya, bagkus ito ay kabilang sa mga


katangian ng isang Munáfiq (nagpapanggap na Muslim).


Nagsabi ang Sugo ni Allah (SAS): “Ang tanda ng Munáfiq ay


tatlo: kapag nagsasalita siya, nagsisinungaling siya; kapag


nangako siya, hindi siya tumu-tupad; at kapag


pinagkatiwalaan siya, nagtataksil siya.” Dahil doon ay


naging tatak na ng mararangal na mga Sahábah ang ugaling


pagsasabi ng totoo, anupa’t ang isa sa kanila ay nagsabing:


“Hindi namin nalalaman ang pagsisinungaling noong


kapanahunan ng Sugo ni Allah (SAS).”


2. Ang Pagganap sa Ipinagkatiwalang Tungkulin,


ang Pagtupad sa mga Kasunduan at mga Napagusapan,


at ang Kakatarungan sa mga Tao


Nagsabi si Allah: “Tunay na si Allah ay nag-uutos sa inyo


na gampanan ninyo ang mga ipinagkatiwalang tungkulin sa


mga kinauukulan ng mga ito, at kapag humatol kayo sa


mga tao ay humatol kayo ayon sa katarungan.”(4:58).


Nagsabi pa Siya: “Tuparin ninyo ang kasunduan; tunay na

67


ang kasunduan ay laging pinananagutan. Lubusin ninyo


ang pagtatakal kapag magtatakal kayo at tumimbang kayo


sa pamamagitan ng maayos na timbangan. Iyan ay mainam


at higit na magaling sa kahihi-natnan.”(17:34-35).


Pinapurihan ni Allah ang mga mananampalataya sa pamamagitan


ng sabi Niya: “na mga tumutupad sa kasunduan kay Allah at


hindi sumisira sa tipan,”(13:20).


3. Ang Pagpapakumbaba at ang Hindi


Pagmamalaki


Ang Propeta (SAS) ay ang pinakamapagpakumbaba sa lahat


ng tao. Nauupo siyang kasama ng kanyang mga kasamahan


bilang isa sa kanila. Kinasusuklaman niyang tumayo para sa


kanya ang mga tao kapag siya ay dumarating. Hinahawakan ng


taong may kailangan ang kanyang kamay at dadalhin siya sa kung


saan ngunit hindi niya binabawi ang kanyang kamay kung hindi


natutugunan ang kailangan nito. Inatasan niya ang mga Muslim


na maging mapagpakumbaba at nagsabi siya: “Tunay na si


Allah ay nagkasi sa akin na magpa-kumbaba kayo upang


hindi magyayabang ang isa sa isa pa at hindi mang-api ang


isa sa isa pa.”


4. Ang Pagkamapagbigay at ang Paggugol Para


sa mga Kawanggawa


Nagsabi si Allah: “Ang anumang ginugugol ninyo na


mabuti ay para sa mga sarili ninyo ang gantimpala. Hindi


kayo gugugol kung hindi sa ikapagtatamo ng ikasisiya ng


Mukha ni Allah. Ang anumang ginugugol ninyo na mabuti


ay lulubusin sa inyo ang kabayaran at hindi kayo gagawan


ng kawalang-katarungan.” (2:272). Pinapurihan ni Allah ang


mga mananampalataya sa pama-magitan ng sabi Niya:


“Nagpapakain sila dahil, sa pag-iibig sa Kanya, sa isang

68


dukha, isang ulila, at isang bihag.”(76:8). Ang


pagkamapagbigay at ang kagalantehan ay katangian ng Sugo ni


Allah (SAS) at ng sinumang tumutulad sa kanya na mga


mananampalataya. Walang anumang yaman na natira sa kanya


na hindi niya ginugol para sa kawanggawa. Nagsabi ni Jábir


(RA), isa sa mga Kasamahan ng Propeta (SAS): “Kailanman ay


hindi nahilingan ang Sugo ni Allah (SAS) ng anuman at nagsabi


siya ng hindi.” Hinakayat niya ang mabuting pagtanggap sa


panauhin. Nagsabi siya: “Ang sinumang sumasampalataya kay


Allah at sa Huling Araw ay maging mabuti sa pagtanggap sa


panauhin niya.”


5. Ang Pagtitiis at ang Pagbabata sa Pasakit


Nagsabi si Allah: “magtiis ka sa anumang kasawiang


dumapo sa iyo. Tunay na iyan ay kabilang sa mga mariing


ipinag-utos.” (31:17). Nagsabi pa Siya: “magpatulong kalakip


ang pagtitiis at ang pagdarasal; tunay na si Allah ay kasama


ng mga nagtitiis.” (2:153). Nagsabi pa Siya: “Talagang


gagantihan nga Namin sa mga nagtiis ang kabayaran nila


katumbas sa pinakamaganda sa kanilang ginagawa


noon.”(16:96).


Ang Propeta (SAS) ay ang pinakamatiisin sa lahat ng mga tao


at pinakamatindi ang pagbabata sa pasakit. Hindi siya


gumaganti ng masama. Sinaktan siya ng mga kababayan niya


samantalang siya ay nag-aanyaya sa kanila sa Islam. Binato


nila siya hanggang sa mapaduguan nila siya; pinunasan niya


ang dugo sa kanyang noo at saka nagsabi: “O Allah patawarin


Mo po ang mga kababayan ko sapagkat sila ay hindi


nakaaalam.”

69


6. Ang Pagkakaroon ng Hiya


Ang tunay na Muslim ay mabini at may hiya. Ang


pagkakaroon ng hiya ay isang sangay ng pananampalataya. Ito


ang nagtutulak sa isang Muslim sa lahat ng mabuting kaasalan.


Ang hiya ang pumipigil sa taong may hiya sa kasagwaan at


kahalayan sa salita at gawa. Sinabi ng Propeta (SAS): “Ang hiya ay


walang dinadala kundi kabutihan.”


7. Ang Kabutihan sa mga Magulang


Ang kabutihan sa magulang, ang kabaitan sa kanila, ang


mabuting pakikitungo sa kanila at pagpapakumbaba sa kanila ay


ilan sa mga pangunahing tungkulin sa Relihiyong Islam. Lalong


nagiging mariin ang tungkuling ito kapag sumusulong na ang


katandaan ng mga magulang at kapag kinailangan nila ang


anak nila. Ipinag-utos ni Allah sa Kanyang Aklat na maging


mabuti sa kanila at idiniin niya ang kalakihan ng kanilang


karapatan. Nagsabi Siya: “Itinadhana ng Panginoon mo na


hindi kayo sasamba kundi sa Kanya at na sa mga magulang


ay gumawa ng magaling. Kung inabutan nga sa piling mo


ng katandaan ang isa sa kanila o ang kapwa sa kanilang


dalawa ay huwag kang magsabi sa kanilang dalawa ng


pabalang na salita at huwag mong bulyawan silang dalawa;


magsabi ka sa kanilang dalawa ng marangal na salita. Ibaba


mo para sa kanila ang pakpak ng kababaang-loob bahagi


ng awa. Sabihin mo: “Panginoon ko, kaawaan Mo po sila


yayamang inalagaan nila ako noong bata ako.””(17:23-24).


Nagsabi pa Siya: “Nagtagubilin Kami sa tao na maging


mabuti sa mga magulang niya; ipinagdalang-tao siya ng


ina niya nang nanghina nang nanghina at ang pag-awat sa


kanya ay sa loob ng dalawang taon. Magpasalamat ka sa

70


Akin at sa mga magulang mo; sa Akin ang


hantungan.”(31:14).


May nagtanong na isang lalaki sa Propeta (SAS): “Sino po


ang higit na karapat-dapat sa mga tao sa magandang


pakikisama ko? Nagsabi siya: “Ang ina mo.” Nagsabi ito:


“Pagkatapos ay sino pa po?” Nagsabi siya: “Ang ina mo.”


Nagsabi ito: “Pagkatapos ay sino pa po?” Nagsabi siya: “Ang


ina mo.” Nagsabi ito: “Pagkatapos ay sino pa po?” Nagsabi


siya: “Ang ama mo.”


Samakatuwid, inoobliga ng Islam ang isang Muslim na


maging masunurin sa mga magulang niya sa lahat ng ipinag-uutos


nila maliban sa pagsuway kay Allah sapagkat sa pagkakataong


iyon ay hindi dapat sundin ang isang nilikha para suwayin ang


Tagapaglikha. Sinabi ni Allah: “Ngunit kung magpupunyagi


silang dalawa sa iyo na magtambal ka sa Akin ng anumang


wala kang kaalaman hinggil doon ay huwag kang tumalima


sa kanila, ngunit pakisamahan mo sila sa mundo nang


nakabubuti.”(31:15). Inoobliga rin siya na igalang sila,


magpakumbaba sa kanila, parangalan sila sa salita at sa gawa, at


maging mabuti sa kanila sa pamamagitan ng lahat ng uri ng


kabutihang kayang magawa tulad ng pagpapakain sa kanila,


pagbibigay ng kasuutan nila, pagpapagamot sa karamdaman


nila, pag-aalis ng makapipinsala sa kanila, pananalangin at


paghingi ng patawad para sa kanila, pagtupad ng pangako nila


(na hindi nila nagampanan) at pagpaparangal sa kaibigan nila.


8. Kagandahang Asal sa Kapwa


Nagsabi ang Propeta (SAS): “Ang pinakaganap sa mga


mana-nampalataya sa pananampalataya ay ang


pinakamaganda sa kanila sa kaasalan.” Nagsabi pa siya:


“Tunay na kabilang sa pinakaibig ko sa inyo at

71


pinakamalapit sa inyo sa akin sa upuan sa araw ng


pagkabuhay ay ang mga napakaganda sa inyo sa mga


kaasalan.”


Inilarawan ni Allah ang Propeta Niya (SAS) sa


pamamagitan ng sabi Niya: “Tunay na ikaw ay talagang


nasa isang dakilang kaasalan.”(68:4). Nagsabi naman ang Sugo


(SAS): “Isinugo lamang ako upang lubusin ko ang mga


mararangal sa mga kaasalan.” Samakatuwid tungkulin ng


isang Muslim na maging maganda ang asal sa mga magulang


tanda ng pagiging mabuti sa kanila gaya ng nabanggit na natin.


Tungkulin ding maging maganda ang asal sa mga anak upang


mapalaki ang mga ito sa paraang maganda, maituro sa mga ito


ang mga katuruan ng pananampalataya, at mailayo sila sa lahat


ng makasasama sa kanila sa buhay sa mundo at sa kabilangbuhay.


Tungkulin din niyang gumugol sa kanila mula sa salapi


niya hanggang sa sapitin nila ang gulang na maaari na silang


umasa sa sarili nila at may kakayahan na silang kumita. Kailangan


ding maging maganda ang kaasalan niya sa asawa niya, mga


kapatid niya, mga kamag-anakan niya, mga kapitbahay niya at


sa lahat ng mga tao. Mamahalin niya para sa kanyang kapwa


ang minamahal niya para sa sarili niya; pananatilihin niya ang


kaugnayan niya sa mga kamag-anak niya at mga kapitbahay niya;


igagalang niya ang mga matanda sa kanila at kaaawaan niya


ang mga bata sa kanila; at dadalawin niya at pakikiramayan


ang nasalanta sa kanila bilang pagsunod sa sinabi ni Allah: “Sa


mga magulang ay gumawa ng magaling at sa mga kamaganak,


mga ulila, mga dukha, kapit-bahay na kamag-anak,


kapit-bahay na di-kaanu-ano, kasamahan, dayuhang


manlalakbay,”(4:36). Nagsabi naman ang Propeta (SAS):


“Ang sinumang sumasampalataya kay Allah at sa Huling Araw


ay huwag niyang saktan ang kapitbahay niya.”

72


9. Ang Pakikibaka Alang-alang sa Landas ni


Allah sa Pagsaklolo sa Inaapi, sa


Pagpapangibabaw sa Katotohanan at sa


Pagpapalaganap sa Katarungan


Sinabi ni Allah: “Makipaglaban kayo sa landas ni Allah


sa mga nakikipaglaban sa inyo, ngunit huwag kayong


lumabag; tunay na hindi minamahal ni Allah ang mga


lumalabag.”(2:190). Nagsabi pa Siya: “Ano ang nangyayari sa


inyo, hindi kayo naki-kipaglaban alang-alang sa landas ni


Allah at sa mga sinisiil na mga lalaki, mga babae at mga


bata, na nagsasabing: “Panginoon namin paalpasin Mo po


kami sa bayang ito na lumalabag sa katarungan ang mga


naninirihan dito. Magtalaga Ka po para sa amin mula sa


Iyo ng isang tagatangkilik at magtalaga Ka po para sa amin


mula sa Iyo ng isang tagatulong.””(4:75).


Ang layunin ng pakikibaka sa Islam ay ang pangibabawin


ang katotohan, palaganapin ang katarungan sa mga tao, kalabanin


ang mga nang-aapi at naniniil sa mga tao, at pumipigil sa kanila


na sambahin si Allah at yumakap sa pananampalatayang Islam.


Gayon pa man, inaayawan ng pakikibaka sa Islam ang ideya ng


pamimilit sa mga tao upang pumasok sa pananampalatayang


Islam. Sinabi ni Allah: “Walang pilitan sa


relihiyon.”(2:256). Sa sandali ng labanan ay hindi


ipinahihintulot sa Muslim na pumatay ng isang babae, ng isang


batang munti at ng isang matanda. Sa halip, ang kakalabanin


lamang ay ang mga mapang-aping mandirigma.


Ang sinumang mapatay na nakikipaglaban para kay Allah,


siya ay isang martir at magkakaroon siya ng magandang


kalagayan (sa Kabilang-buhay) at gantimpala mula kay Allah.


Sinabi ni Allah: “Huwag ngang akalain ninyo na ang mga


napatay alang-alang sa landas ni Allah ay mga patay, bagkus

73


mga buhay sa piling ng Panginoon nila, na tinutustusan, na


mga natutuwa sa ibinigay sa kanila ni Allah mula sa


kagandahang-loob niya at nagagalak para sa mga hindi pa


nakasunod sa kanila mula sa naiwan nila na wala nang


pangamba sa mga ito at hindi na ang mga ito


malulungkot.”(3:169-170).


10. Ang Pananalangin, ang Pag-aalaala kay


Allah, at ang Pagbabasa ng Qur’an


Tuwing nadagdagan ang pananampalataya ng


mananampalataya, nadadagdagan ang pagkakaugnay niya kay


Allah, ang pagdalangin niya sa Kanya at ang pagsusumamo


niya sa Kanya na ipagkaloob ang kanyang pangangailangan sa


mundo, na patawarin sa kanyang mga kasalanan at mga


nagawang masama, at na itaas ang kanyang antas sa kabilang


buhay. Si Allah ay mapagbigay at galante. Ibig Niyang may


mga nananalangin sa Kanya: “Kapag tinanong ka ng mga


lingkod Ko hinggil sa Akin ay sabihin mo: “Tunay na Ako


ay malapit: tinutugon Ko ang panalangin ng nananalangin


kapag nanalangin siya sa Akin;”(2:186).


Ilan din sa mga katangian ng isang mananampalataya ang


madalas na pag-aalaala kay Allah sa gabi at araw, palihim at


hayagan. Ipinag-bubunyi niya si Allah sa pamamagitan ng


sarisaring paraan ng mga pagpupuri at pag-aalaala. Halimbawa


ay ang pagsabi ng subhanálláh (Kaluwalhatian kay Allah),


alhamdu lilláh (Ang papuri ay ukol kay Allah), lá iláha


illalláh (Walang Diyos kundi si Allah), alláhu akbar (Si


Allah ay dakila) at iba pang anyo ng paggugunita kay Allah.


Magbubunga ito ng malaking gantimpala at ng masaganang


pabuya mula kay Allah.

74


Sa isang Hadíth ay nagsabi ang Sugo (SAS): “Nauna na


ang mga mufarrid.” May mga nagsabi: “Ano po ang mga


mufarrid, o Sugo ni Allah?” Nagsabi siya: “Ang mga


lalaking nag-aalaala ang mga babaeng nag-aalaala kay


Allah nang madalas.”


Nagsabi si Allah: “O mga sumampalataya, alalahanin


ninyo si Allah nang madalas na pag-aalaala, at luwalhatiin


ninyo Siya sa umaga at gabi.”(33:41). Nagsabi pa Siya:


“Kaya alalahanin ninyo Ako, alalahanin Ko rin kayo.


Magpasalamat kayo sa Akin at huwag kayong tumangging


magpasalamat.” (2:152).


Kabilang din sa pag-aalaala kay Allah ang pagbigkas sa


Aklat ni Allah, ang Banal na Qur’an. Sa tuwing dinadalasan ng


isang tao ang pagbigkas sa Qur’an at pagbubulay-bulay rito,


nadadagdagan ang antas niya para kay Allah. Sasabihin sa


nagbabasa ng Qur’an sa araw ng pagkabuhay ang ganito:


“Basahin mo at bigkasin mo [ang Qur’an] gaya ng pagbigkas mo


sa mundo sapagkat ang tunay na ang antas mo ay nasa huling


talata na babasahin mo.”


11. Ang Pag-aaral ng Islam at ang Pagtuturo Nito


sa mga Tao at ang Pag-aanyaya Para Rito


Sinabi ng Propeta (SAS): “Ang sinumang tumahak ng


isang daan upang maghanap dahil doon ng karunungan,


padadaliin ni Allah para sa kanya ang isang daan patungp sa


paraiso. Ang kalamangan ng nakaaalam sa isang


mananamba ay gaya ng kalamangan ng buwan sa lahat ng


mga tala. Tunay na ang mga anghel ay nagbababa ng mga


pakpak nila sa naghahanap ng karunungan tanda ng


kasiyahan sa ginagawa niya.” Nagsabi pa ang Propeta (SAS):


“Ang pinakamainam sa inyo ay ang nag-aral ng Qur’an at ang


nagtuturo nito.” Sinabi pa niya: “Tunay na ang mga anghel ay

75


nananalangin ng pagpapala para sa nagtuturo sa mga tao ng


kabutihan.” Sinabi pa niya: “Ang sinumang nag-anyaya sa


patnubay, makakamit niya ang tulad sa kabayaran ng mga


gumawa ayon dito nang hindi nababawasan ng anuman ang


mga kabayaran nila.” Nagsabi naman si Allah: “Sino pa ang


higit na magaling sa pananalita kaysa kanya na naganyaya


tungo kay Allah, gumawa ng matuwid at nagsabi:


“Tunay na ako ay kabilang sa mga Muslim.””(41:33).


12. Ang Pagkalugod sa Hatol ni Allah at ng Sugo


Niya


Hindi dapat tumutol sa bagay na isinabatas ni Allah


sapagkat si Allah ang pinakamainam na Tagahatol sa mga


humahatol at ang pinakamaawain sa mga maawain. Walang


anumang lihim sa lupa ni sa langit ang maililihim sa Kanya. Ang


Kanyang kahatulan ay hindi naiimpluwensiya ng mga kapritso


ng mga tao at mga mithiin ng mga maniniil. Bahagi ng awa


Niya na gumawa Siya ng mga alitun-tunin para sa mga lingkod


Niya na makabubuti sa kanila sa mundo at Kabilang-buhay. Hindi


Siya nag-aatang sa kanila ng tungkuling hindi nila makakaya.


Kabilang sa hinihiling ng pagkaalipin kay Allah ang


pagpapahatol sa anumang isinabatas Niya sa lahat ng bagay


kalakip ng taos-pusong pagkalugod doon.


Nagsabi si Allah: “Kaya hindi, sumpa man sa Panginoon


mo, hindi sila sumasampalataya maliban kung pahahatulin ka


nila sa anumang naganap na hidwaan sa pagitan nila,


pagkatapos ay hindi sila nakasusumpong sa mga sarili nila


ng isang pagtutol sa anumang ihinusga mo at


nagpapasakop sila nang totoong pagpapasakop.”(4:65).


“Kaya ang hatol ng kamangmangan ba ay hinahangad


nila? Sino pa ang higit na magaling kaysa kay Allah sa


paghatol para sa mga taong nakatitiyak?”(5:50).

76


Ang mga Ipinagbabawal


1. Ang Shirk


Ang Shirk ay ang pagbabaling ng anumang uri mula sa mga


uri ng pagsamba sa iba pa kay Allah gaya ng pagpapatirapa sa


iba pa kay Allah, o pananalangin sa iba pa kay Allah at


paghiling dito na tugunin ang mga pangangailangan, o pagaalay


ng mga handog na hayop sa iba pa kay Allah, o pag-uukol


ng anumang uri ng pagsamba sa iba pa kay Allah—buhay man o


patay, libingan man o estatwa, bato man o kahoy, propeta man o


anghel, mabuting tao man o hayop, o maging ano pa man ang


dinadalanginan. Lahat ng ito ay kabilang sa Shirk na hindi


patatawarin ni Allah ang nakagawa nito kung hindi ito magsisi at


muling pumasok sa Islam. Nagsabi si Allah: “Tunay na si


Allah ay hindi magpapatawad na tambalan Siya ngunit


magpapatawad Siya sa anumang iba pa roon sa


kaninumang loloobin Niya. Ang sinumang nagtatambal kay


Allah ay nakagawa na ng mabigat na kasalanan.”(4:48).


Kaya ang Muslim ay walang sasambahin kundi si Allah at


walang dadalanginan kundi si Allah. Sinabi ni Allah: “Sabihin


mo: “Tunay na ang dasal ko, ang handog ko, ang buhay ko at


ang kamatayan ko ay para kay Allah, ang Panginoon ng


mga nilalang, wala Siyang katambal. Iyon ay ipinag-utos


sa akin; at ako ay una sa mga Muslim.””(6:162-163).


Bahagi rin ng Shirk ang paniniwala na si Allah ay may


asawa o anak—napakataas ni Allah para doon—o ang


paniniwala na bukod pa kay Allah ay may mga diyos na


nangangasiwa sa sandaigdigang ito. Sinabi ni Allah: “Kung sa


mga Langit at Lupa na ito ay may mga diyos maliban kay


Allah, talagang nasira na sana ang mga ito. Kaya

77


napakamaluwalhati ni Allah, ang Panginoon ng Trono, para


sa mga inilalarawan nila.”(21:22).


2. Ang Panggagaway,12 ang Panghuhula,13 at ang


Pag-aangkin ng Kaalaman sa Nakalingid14


Ang panggagaway at ang panghuhula ay kawalan ng


pananam-palataya. Ang manggagaway ay hindi magiging


manggagaway kundi sa pamamagitan ng kaugnayan niya sa mga


demonyo at pagsamba niya sa kanila sa halip na kay Allah. Dahil


doon, hindi ipinahihintulot sa Muslim na pumunta sa mga


manggagaway at mga manghuhula at hindi rin ipinahihintulot


na paniwalaan sila sa pagsisinungaling nila, gaya ng sinasabi


nilang kaalaman daw hinggil sa Nakalingid, at sa mga


ipinababatid nilang mga pangyayari at mga balitang hinulaan


nilang magaganap sa hinaharap. Nagsabi si Allah: “Sabihin


mo: “Hindi nalalaman ng sinumang nasa mga Langit at


Lupa ang Nakalingid, maliban kay Allah”(27:65). Sinabi pa


Niya: “Siya ang nakaaalam sa Nakalingid; hindi Siya


naghahayag sa Inilingid Niya sa isa man, maliban sa


sinumang kinalugdan Niya na sugo at tunay na Siya ay


nagpapalalakad sa unahan nito at sa likuran nito ng mga


anghel na nag-aabang.”(72:26-27).


12 Ang panggagaway o ang sihr sa wikang Arabe ay ang anumang gawaing


gumagamit ng karunungang itim o nagpapatulong sa mga jinní o mga masamang


espiritu. Ang mga taong maituturing na nagsasagawa ng panggagaway ay ang


mahikero, albularyo, mangkukulam, faithhealer, mangagayuma, manghuhula, at


iba.


13 Ang pagpapahula ay ipinagbabawal din.


14 Ang Nakalingid, o Ghayb sa wikang Arabe, ay ang anumang nakalingid sa


mata o pakiramdam o kaalaman gaya halimbawa ng mga nawawalang bagay,


mga anghel, mga mangyayari sa hinaharap at iba pa.

78


3. Ang Paglabag sa Katarungan


Ang paglabag sa katarungan ay malawak na paksa na


napaloloob dito ang marami sa masasamang mga gawain at


masasagwang mga katangian na nakaaapekto sa tao. Napaloloob


dito ang paglabag ng tao sa katarungan sa sarili niya


(pagpapakasala), ang paglabag niya sa katarungan sa


nakapaligid sa kanya (paggawa ng masama o pang-aapi) at ang


paglabag niya sa katarungan sa lipunan niya. Bagkus pati ang


paglabag niya sa katarungan sa mga kaaway niya. Ipinabatid sa


atin ni Allah na hindi Niya iniibig ang mga lumalabag sa katarungan.


Nagsabi ang Sugo ni Allah (SAS) na si Allah ay nagsabi: “O


mga lingkod Ko, tunay na Aking ipinagbawal sa sarili Ko ang


paglabag sa katarungan at ginawa Ko ito na ipinagbabawal


sa pagitan ninyo, kaya huwag kayong maglabagan sa


katarungan.”


Nagsabi naman ng Propeta (SAS): “Tulungan mo ang


kapatid mo, gumagawa man ng paglabag sa katarungan o


ginagawan ng paglabag sa katarungan.” Nagsabi ang mga tao:


“O Sugo ni Allah, tutulungan namin ito kung ito ang ginawan ng


paglabag sa katarungan ngunit papaano namin siyang tutulungan


kung siya ay gumagawa ng paglabag sa katarungan?” Nagsabi


siya: “Pigilin siya sa paglabag sa katarungan.”


4. Ang Pagkitil sa Buhay na Ipinagbawal ni Allah


na Kitlin Maliban Kung Ayon sa Katarungan


Ito ay malaking krimen sa pananampalatayang Islam.


Nagbanta si Allah laban dito ng masakit na pagdurusa at


naglaan para rito ng pinakamatinding parusa dito sa mundo.


Iyon ay ang kamatayan sa pumatay maliban kung


magpapaumanhin ang pamilya ng napatay. Nagsabi si Allah:


“Alang-alang doon, isinabatas Namin sa mga anak ni Israel

79


na ang sinumang pumatay ng tao, hindi bilang parusa sa


pagpatay ng isang tao o pagggawa ng kaguluhan sa lupa ay


para niyang pinatay ang lahat ng tao; at ang sinumang


magligtas ng buhay ay para niyang iniligtas ang buhay ng


lahat ng tao.”(5:32). “Ang sinumang papatay sa isang


mananampalataya nang sinasadya, ang ganti sa kanya ay


Impiyerno upang manatili roon; magagalit si Allah, isisumpa


siya Nito at maghahanda Ito para sa kanya ng isang


mabigat na pagdurusa.”(4:93).


5. Ang Paglabag sa mga Tao sa mga Ari-arian


Nila


Maging iyon man ay pagnanakaw o pangangagaw o


panunuhol o panunuba o ano pa man iyon. Nagsabi si Allah:


“Ang lalaking magnanakaw at ang babaeng magnanakaw,


putulin ninyo ang mga kamay nila bilang ganti sa nagawa


nila—parusang nagsi-silbing aral mula kay Allah. Si Allah


ay Makapangyarihan, Marunong.”(5:38). Nagsabi pa Siya:


“Huwag gamitin ng ilan sa inyo ang mga ari-arian ng iba sa


inyo sa paraang ipinagbabwal, o ipanuhol ang mga ito sa


mga hukom upang magamit ninyo ang isang bahagi ng


mga ari-arian ng mga tao sa kasalanan samantalang kayo


ay nakaaalam.”(2:188). Sinabi pa Niya: “Tunay na ang mga


kumakain ng mga ari-arian ng mga ulila bilang paglabag


sa katarungan, kumakain lamang sila ng apoy sa mga tiyan


nila at papasok sila sa Apoy na naglalagablab.”(4:10).


Mariing kinakalaban at tinutuligsa ng Islam ang paglabag sa


ari-arian ng ibang mga tao. Nagtakda ito sa lumalabag ng mga


matinding parusa na humahadlang dito at sa mga tulad niyang


mga sumisira sa patakaran o sa katiwasayan sa lipunan.

80


6. Ang Pandaraya, ang Panlilinlang at ang


Pagtataksil


Ipinagbabawal ang mga ito sa lahat ng gawain gaya ng


pagtitinda, pagbili, mga kasunduan, at iba pang mga tulad nito.


Ang mga ito ay kadusta-dustang mga katangian na ipinagbawal at


binigyang-babala ng Islam. Nagsabi si Allah: “Kapighatian sa


mga nandaraya sa pagsukat, na kapag sila ay nagpatakal sa


mga tao ay hinihiling nila ang karampatang sukat; subalit


kung kapag tinatakalan naman nila ang mga ito o


tinitimbangan naman nila ang mga ito ay binabawasan nila.


Hindi ba iniisip ng mga iyon na sila ay muling bubuhayin, Sa


Dakilang Araw, sa araw na tatayo ang mga tao sa harap


ng Panginoon ng mga nilalang.”(83:1-5). Nagsabi ang Sugo


(SAS): “Ang sinumang mandaya mula sa atin ay hindi


kabilang sa atin.” Nagsabi si Allah: “Tunay na si Allah ay hindi


umiibig sa sinumang mapagtaksil na makasalanan.”(4:107).


7. Paggawa ng Masama sa mga Tao


Sa kanilang mga karangalan sa pamamagitan ng


panghahamak, panlalait, panlilibak, paninirang-puri, inggit,


maling akala, paniniktik, panunuya, at iba pang mga katulad


nito. Minimithi ng Islam na magtatag ng isang lipunang


malinis na pinaghaharian ng pag-ibig, kapatiran,


pagkakasunduan at pagtutulungan. Dahil doon ay mariing


kinakalaban ng Islam ang lahat ng mga sakit ng lipunan na


nauuwi sa pagkakawatak-watak ng lipunan at sa paglitaw ng


poot, suklam, at pagiging pagkamakasarili ng bawat kasapi ng


lipunan. Nagsabi ni Allah: “O mga sumampalataya, huwag


mangutya ang ilang mga lalaki sa ibang mga lalaki, baka


ang mga kinukutyang ito ay mabuti pa sa kanila na


nangungutya; at huwag mangutya ang ilang mga babae sa

81


ibang mga babae, baka ang mga kinukutyang ito ay mabuti


pa sa kanila na nangungutya. Huwag ninyong pintasan ang


inyong mga kapwa at huwag kayong magtawagan ng mga


taguring masama. Kaaba-abang pangalan ang kabuhu-ngan


matapos na ang pananampalataya ay nakamtan. Ang mga


hindi nagbalik-loob, ang mga iyon ay ang mga lumalabag


sa katarungan. O mga sumampalataya, iwaksi ninyo ang


maraming paghihinala; tunay na ang ilan sa mga paghihinala


ay kasalanan. Huwag kayong maniktik, huwag libakin ng


ilan sa inyo ang iba sa inyo. May isa ba sa inyo na iibiging


kainin ang laman ng kapatid niya na patay?


Kasusuklaman ninyo ito. Mangilag kayong magkasala kay


Allah, tunay na si Allah ay Palatanggap ng pagsisi,


Maawain.”(49:11-12).


Kinakalaban din ng Islam ang pagtatangi-tangi batay sa lahi


at batay sa uring panlipunan sa pagitan ng mga kasapi ng lipunan.


Ang lahat ay pantay sa tingin ng Islam. Walang kalamangan


ang Arabe sa di-Arabe at ang puti sa itim maliban na lamang sa


laki ng pana-nampalataya at pangingilag sa pagkakasala kay


Allah na dinadala ng sinuman sa kanila sa kanyang puso. Ang


lahat ay pantay-pantay na nagpapaligsahan sa paggawa ng


mabuti. Nagsabi si Allah: “O mga tao, tunay na Kami ay


lumikha sa inyo mula sa isang lalaki at isang babae at


gumawa sa inyo na mga bansa at mga lipi upang


magkakilalahan kayo. Tunay na ang pinakamarangal sa


inyo para kay Allah ay ang pinakamapangilag sa inyo sa


pagkaka-sala.Tunay na si Allah ay Maalam, Nakababatid.”


(49:13).

82


8. Ang Pagsusugal at ang Pag-inom ng Alak at ng


Nakasusugapa


Sinabi ni Allah: “O mga sumampalataya, ang alak, ang


pag-pusta, ang mga dambana at ang mga pagpapahula ay


kasala-ulaan na kabilang sa gawa ni Satanas. Kaya iwaksi


ninyo ito, nang harinawa kayo ay magtatagumpay. Ninanais


lamang ni Satanas na pukawin sa isa’t isa sa inyo ang poot at


ang suklam sa pama-magitan ng alak at sugal, at hadlangan


kayo sa paggunita kay Allah at pagdarasal, kaya


magsisitigil na ba kayo?”(5:90-91).


9. Ang Pagkain ng Karne ng Hayop na Namatay


na Hindi Nakatay, ng Dugo at ng Baboy


Kabilang din dito ang lahat ng marurumi na nakasasama sa


tao at gayon din ang mga hayop na kinatay upang ialay sa iba


pa kay Allah. Nagsabi si Allah: “O mga sumampalataya,


kumain kayo mula sa mga mabubuti na itinustos Namin sa


inyo. Magpasalamat kayo kay Allah, kung kayo ay sa Kanya


sumasamba. Ipinagba-wal Niya lamang sa inyo ang


namatay, ang dugo, ang laman ng baboy, at ang anumang


inialay sa iba pa kay Allah. Subalit ang sinumang napilitan,


hindi dahil sa naghahangad niyon ni lumalampas sa


pagpawi ng gutom, wala siyang pagkakasala. Tunay na si


Allah ay Mapagpatawad, Maawain.”(2:172-173).


10. Ang Pangangalunya at Sodomy


Ang pangangalunya ay gawaing masagwa na nakasisira sa


mga kaasalan at mga lipunan at nagiging sanhi ng pagkakahalohalo


ng talaangkanan (pagkakalituhan kung sino-sino ang mga


kamag-anak ng isang tao) at pagkasira ng mga mag-anak at


pagkawala ng wastong edukasyong moral. Nadarama ng mga

83


anak sa pangangalunya ang kapaitan ng krimen na ito at ang


pagkasuklam ng lipunan. Sinabi ni Allah: “Huwag ninyong


lapitan ang pangangalunya; tunay na ito ay isang


kahalayan at masamang landas.”(17:32).


Ito rin ang dahilan ng paglaganap ng mga karamdaman sa ari


na nagwawasak sa buhay ng lipunan ng lipunan. Sinabi ng Sugo


(SAS): “Kapag kumalat ang kahalayan sa mga tao hanggang


sa harapan nilang ginagawa ito, lalaganap sa kanila ang


salot at ang mga sakit na wala noon sa mga ninuno nila.”


Dahil doon, ipinag-utos ng Islam na hadlangan ang lahat ng


pintong humahantong dito. Kaya inatasan nito ang mga Muslim


na ibaba ang mga paningin sapagkat ang bawal na tingin ay


simula ng daan papunta sa pangangalunya at inutusan niya ang


mga kababaihan na magbalot ng sarili, huwag makihalubilo sa


mga lalaking hindi kaanu-ano at maging mabini upang


mapangalagaan ang lipunan sa mga mahalay na bisyo. Kapalit


nito ay ipinag-uutos, hinihikayat at inuudyukan ang pagaasawa.


Hindi lamang iyon, nangako rin ito na gagantimpalaan


ang mag-asawa sa kanilang pagtatalik na ginagawa. Ito ay upang


maitatag ang mga mag-anak na mararangal, mabini at karapatdapat


na maging kanlungan sa matagumpay na pagpapalaki ng


bata ng ngayon at lalaki o babae ng bukas.


11. Ang Pakikinabang sa Patubo sa Pautang


Ang pagpapatubo sa utang ay nakasisira sa ekonomiya at


isang pagsasamantala sa pangangailangan ng nangangailangan


ng pera, maging siya man ay isang negosyante na


nangangailangan para sa kanyang negosyo o isang mahirap


dahil sa kanyang kahirapan. Ito ay isinasagawa sa pamamagitan


ng pagpapautang ng salapi sa loob ng takdang panahon kapalit ng


takdang karagdagan sa bayad sa utang. Ang usurero


(nagpapautang ng may patubo) ay nagsasamantala sa mahirap

84


na nangangailangan sa salapi at pinabibigatan niya ang likod nito


ng mga utang na nagkapatong-patong na nadagdag sa prinsipal.


Sinasamantala ng usurero ang pangangailangan ng


mangangalakal o pabrikador o magsasaka o maging sino man


na nagpapagalaw sa ekonomiya. Sinasamantala niya ang


matinding pangangailangan nila sa tuloy-tuloy na daloy ng salapi.


Nagpapataw siya na karagdagang bahagi mula sa mga kinikita


nila dahil sa ipinautang sa kanila ngunit hindi siya nagiging


kahati nila sa kinakaharap nilang mga panganib na dulot ng


katumalan at pagkalugi.


Kapag nalugi ang negosyanteng ito, magkakapatong-patong


ang kanyang mga utang at dudurugin siya ng usurero.


Samantalang kung sakaling naging magkahati sila sa kita at


pagkalugi—ang negosyante ay dahil pagpapakapagod niya at


ang nagpapautang ay sa dahil sa salapi niya—tuloy-tuloy na


gugulong ang gulong ng ekonomiya para sa kapakinabangan ng


lahat. Nagsabi si Allah: “O mga sumampa-lataya, mangilag


kayong magkasala kay Allah at iwan ninyo ang anumang


natira sa patubo sa pautang kung kayo ay mga


mananampalataya. Ngunit kung hindi ninyo gagawin,


tangga-pin ninyo ang pahayag ng digmaan mula kay Allah


at sa Sugo Niya. Kung magsisisi kayo ay para sa inyo ang


mga puhunan ninyo. Hindi kayo gagawa ng paglabag sa


katarungan at hindi kayo gagawan ng paglabag sa


katarungan. Kung may kagipi-tan ang nagkautang ay


magbigay ng isang palugit hanggang sa kaluwagan;


ngunit kung magkakawang-gawa kayo ay mainam para sa


inyo, kung nalalaman ninyo.” (2:278-280).


12. Ang Kasakiman at ang Karamutan


Ito ay patunay ng pagkamakasarili at pagmamahal sa sarili.


Itina-tago ng maramot ang kayamanan niya at tumatangging

85


magbigay ng mga zakáh sa mga maralita at mga dukha. Ikinakaila


niya ang lipunan niya at tinatanggihan niya ang simulain ng


pagtutulungan at pagka-kapatiran na ipinag-utos ni Allah at ng


Sugo Niya (SAS). Sinabi ni Allah: “Huwag akalain ng mga


nagmamaramot ng ibinigay sa kanila ni Allah mula sa


kagandahang-loob Niya na iyon ay mainam para sa kanila.


Bagkus iyon ay masama para sa kanila. Itatali sa leeg nila


ang ipinagmaramot nila sa araw ng pagkabuhay. Kay Allah


ang minamana sa mga Langit at Lupa. Si Allah, sa anumang


ginagawa ninyo, ay Nakababatid.” (3:180).


13. Ang Pagsisinungaling at Pagsaksi sa


Kabulaanan


Nabanggit na natin ang sabi ng Propeta (SAS): “…tunay na


ang pagsasabi ng totoo ay pumapatnubay sa kabutihan at


tunay na ang kabutihan ay pumapatnubay sa Paraiso.


Kailangang hindi titigil ang tao na nagsasabi ng totoo at


nagsisikap na magsabi ng totoo hanggang sa isulat siya kay


Allah bilang isang makatotoo. Kaingat kayo sa


pagsisinungaling sapagkat ang pagsisinungaling ay


nagpapatnubay sa kabuktutan at tunay na ang kabuktutan ay


nagpapatnubay sa Impiyerno. Kailangang hindit titigil ang


isang tao nagsisinungaling at nagsisikap na magsinungaling


hanggang sa isulat siya kay Allah isang sinungaling.”


Kabilang sa mga uri ng kasuklam-suklam na


pagsisinungaling ay ang pagsaksi sa kabulaanan. Sinidhian ng


Propeta (SAS) ang paghahadlang dito at ang bagbibigay-babala


laban sa mga ibubunga nito. Itinaas niya ang kanyang tinig


habang nagsasabi sa kanyang mga Kasamahan: “Kaingat,


ipabatid ko sa inyo ang pinakamalaki sa mga malalaking


kasalanan: ang pagtatambal kay Allah, ang pagsuway sa


mga magulang.” Siya ay nakasandig, umupo siya at nagsabi

86


siya: “Kainagat sa pagsabi ng kabulaanan, kaingat sa


pagsasaksi sa kabulaanan.” Hindi siya tumigil na nag-uulitulit


nito bilang babala sa sambayanang Muslim na masadlak


dito.


14. Ang Pagkamapagmalaki, ang Kayabangan,


ang Paghanga sa Sarili at ang Kapalaluan


Ang pagkamapagmalaki, ang kayabangan at ang kapalaluan


ay masagwa, minamasama at kinasusuklamang mga katangian sa


Islam. Ipinabatid na sa atin ni Allah na Siya ay hindi


nagmamahal sa mga mapagmalaki. Nagsabi Siya hinggil sa


kanila sa Impiyerno: “Hindi ba’t sa Impiyerno ay may


tirahan para sa mga nagmamalaki?” (39:60). Kaya ang


nagmamalaki, mayabang at humahanga sa sarili ay


kinasusuklaman ni Allah at kinasusuklaman ng mga nilikha


Niya.


Pagsisisi sa Nagawang


mga Ipinagbabawal


Ang mga malaking kasalanang ito at ang mga ipinagbabawal


na nabanggit natin ay kinakailangan sa bawat Muslim na magingat


nang labis laban sa pagkasadlak sa mga ito, sapagkat


tunay na ang bawat gawaing ginagawa ng tao ay gagantihan siya


rito: kung naging mabuti ang ginawa ay mabuti ang ganti, at kung


naging masama ang ginawa ay masama rin ang ganti.


Kapag nasadlak ang isang Muslim sa alinman sa mga


ipinagba-bawal na ito ay kaagad siyang magdali-dali sa


pagsisisi, dudulog kay Allah at hihingi ng kapatawaran sa


Kanya. Kailangan sa kanya, kung ang kanyang pagsisisi ay


totoo, na kumalas sa pagkakasalang ito, magsisi sa anumang


nagawang kasalanan at magtitika na hindi na manunumbalik

87


doon. Kung may nagawa siyang kamalian sa isang tao, itutuwid


niya ang pagkakamali o hihingi ng paumanhin sa taong iyon.


Dapat siyang palaging humingi ng kapatawaran kay Allah.


Bagkus tungkulin din ng bawat Muslim na dalasan ang paghingi


ng kapatawaran sa nalalaman niyang mga kamalian, maliit man o


malaki. Sinabi ni Allah: “Humingi kayo ng tawad sa


Panginoon ninyo, tunay na Siya ay laging


Mapagpatawad;”(71:10). Ang madalas na paghingi ng


kapatawaran at pagbabalik-loob kay Allah ay isang katangian


ng mga mananampalatayang mapagpakumbaba. Sinabi ni Allah:


“Sabihin mo na sinabi Ko: “O mga lingkod ko na nagmalabis


laban sa mga sarili nila, huwag kayong mawalan ng


pag-asa sa awa ni Allah; tunay na si Allah ay nagpapatawad


sa lahat ng pagkakasala. Tunay na Siya ay ang


Mapagpatawad, ang Maawain.” Magbalik-loob kayo sa


Panginoon ninyo at sumuko kayo sa Kanya bago dumating sa


inyo ang pagdurusa, pagkatapos ay hindi na kayo


matutulungan.”(39:53-54).

88


Ang Pagpapahalaga ng mga Muslim sa


Kawastuan ng Pagpaparating


ng Katuruan ng Islam


Yamang ang mga sinabi, mga ginawa at mga pagsang-ayon


ng Sugo ni Allah (SAS) ay ang nagbibigay-linaw sa Salita ni


Allah at nagpapaliwanag sa mga kautusan at mga


ipinagbabawal ng Islam, pinahalagahan ng mga Muslim nang


malaking pagpapahalaga ang kawastuan ng paghahatid ng mga


Hadíth15 na isinalaysay hinggil sa Sugo ni Allah. Nagsikap sila


nang maigi sa pagdadalisay sa mga ulat tungkol sa Propeta (SAS)


laban sa mga pagdaragdag na hindi naman bahagi ng salita ng


Sugo ni Allah (SAS), at sa paglilinaw sa mga salitang


pasinungaling na iniugnay sa Sugo (SAS). Gumawa sila para


roon ng napakaselang mga patakaran at mga alituntunin na


kinakailangan na isaalang-alang sa paghahatid ng mga Hadíth na


ito mula sa isang salinlahi patungo sa isang salinlahi.


Tatalakayin natin sa napakaikling salita ang tungkol sa


karunu-ngang ito, ang ‘Ilmul Hadíth o Agham ng Hadíth,


upang maging malinaw sa mambabasa ang bagay na ito na


siyang ikinatangi ng Sambayanang Muslim sa iba pang mga


relihiyon at paniniwala. Ginawang madali ni Allah ang


pangangalaga sa relihiyon Niya na maging dalisay at malinis,


hindi nahahaluan ng mga kasinungalingan at mga kabulaanan sa


loob ng nagdaang mga panahon.


Nakabatay ang pagpaparating ng Salita ni Allah at ng salita


ng Sugo Niya (SAS) sa dalawang pangunahing bagay: ang


pagsasaulo at ang pagsusulat. Ang mga sinaunang Muslim ay


may pinakamala-king kakayahan sa lahat ng tao sa maingat na


15 Ulat hinggil sa kung ano ang sinabi o ang ginawa o ang pinagtibay ng Sugo


(SAS).

89


pagsasaulo at malawak na pagkaunawa sapagkat nagtataglay sila


ng natatanging kalinawan ng pag-iisip at lakas ng memorya. Ito


ay alam ng lahat na nakabasa sa mga kasaysayan nila at


nagsiyasat sa mga ulat hinggil sa kanila. Naririnig noon ng


Sahábí (isang Kasamahan ng Sugo (SAS)) ang Hadíth mula


mismo sa bibig ng Sugo ni Allah (SAS) at naisasaulo niya ito


nang maigi at siya mismo ang magpaparating nito sa isang


tábi‘í (isang tagasunod ng isang Kasamahan ng Propeta) na


siya namang magsasaulo nito at pagkatapos ay magpaparating


nito sa iba. Ganito nagpatuloy ang paghahatid ng Hadíth hanggang


sa makarating sa isa sa mga pantas ng Hadíth na nagtatala ng


mga Hadíth, nagsa-saulo ng mga ito at nagtatala nito sa isang


aklat. Binabasa niya ang aklat na ito sa mga estudyante niya at


isinasaulo at isinusulat naman nila ang mga Hadíth na ito at


pagkatapos ay binabasa nila sa mga mag-aaral nila. Gayon ng


gayon hanggang sa makarating ang mga aklat na ito ng mga


Hadíth sa lahat ng mga kasunod na salinlahi sa ganitong paraan


at ganitong sistema.


Dahil dito hindi tatanggapin kailanaman ang isang Hadíth


hinggil sa Sugo ni Allah (SAS) kung hindi nalalaman ang tala


nito ng mga mananalaysay na nagparating sa atin ng Hadíth na


ito. Bunga nito ay may isa na namang karunungang ikinatangi


ang Islam sa iba mga relihiyon at iyon ay ang ‘Ilmur Rijál


(Agham ng mga Mananalaysay) o ‘Ilmut Ta‘díl wal Jarh (Agham


ng Pagtanggap at Pagtanggi). Ang agham na ito ay may


kinalaman sa pag-aalam ng kalagayan ng mga mananalaysay na


naghahatid ng mga Hadíth ng Sugo ni Allah (SAS). Nauukol ito


sa mga talambuhay nila, petsa ng kapanganakan nila at


pagkamatay nila, kung sino ang mga guro nila at ang mga magaaral


nila, pagpapatotoo sa kanila ng mga pantas na kapanahon,


lawak ng kawastuan nila at kahusayan nila sa pagsasaulo,

90


pagtataglay nila ng katapatan sa pagkatotoo sa pananalita at iba


pa roon na mga bagay na pinahahalagahan ng pantas ng Hadíth,


upang matiyak ang kawastuan ng Hadíth isinalaysay sa


pamamagitan ng kawing ng mga mananalaysay.


Ito ay karunungan na ikinatangi ng Islam dahil sa


paghahangad nitong maging wasto ang ulat na inuugnay sa


Propeta Niya (SAS). Walang makikita sa kasaysayan, mula sa


simula nito hanggang sa panahon natin, na nangyari ang kahangahangang


malaking pagsisikap na ito ng pangangalaga sa ulat


hinggil sa isa sa mga tao tulad ng pangangalaga sa Hadíth


(ulat) hinggil sa Sugo ni Allah (SAS). Isa itong malaking


kaalamang nakatala sa mga aklat na nagbibigay ng masusing


pangangalaga sa pagsasalaysay ng Hadíth at paglalahad ng


detalyadong talambuhay ng libo-libong mga mananalaysay; hindi


dahil sa kung ano pa man kundi sapagkat sila ang tagapamagitan


sa paghahatid ng mga Hadíth ng Sugo ni Allah (SAS) sa mga


salinlahi na sumunod sa kanila. Sa karunungang ito ay walang


pagpapakitang-giliw sa isa man sa mga tao. Bagkus ito ay gaya


ng timbangan sa kawastuan ng pagpupuna: nagsasabi tungkol sa


isang sinungaling na siya ay nagsisinungaling, sa isa isang


matapat na siya ay nagsasabi ng tapat, sa mahina ang memorya


na siya ay mahina ang memorya, at sa malakas ang memorya na


siya ay gayon. Gumawa sila para roon ng napakaselang mga


panunutunan na nalaman ng mga dalubhasa sa agham na ito.


Ang Hadíth ay hindi magiging sahíh (wasto) para sa kanila


kung hindi nagkakaugnay sa isa’t-isa ang kawing ng mga


mananalaysay at kung hindi tinataglay ng mga mananalaysay ang


katarungan at ang katapatan sa pananalita kalakip ang lakas at


kawastuan ng memorya. Kung ninanais nating dumungaw sa


isang maliit na durungawan sa malawak na larangan na ito ng


Agham ng Hadíth ay kunin nating halimbawa ang isa roon.

91


Buklatin natin, halimbawa, ang malaking aklat na Sahíh ni


al-Bukhárí, na yumao noong taong 256 A.H., sa tomo bilang 1,


pahina 126. Basahin natin dito ang sabi niya:


Iniulat ni Abú Na‘ím sa amin, iniulat ni Zakaríyá sa amin


buhat kay ‘Ámir na nagsabi: Narinig ko si Nu‘mán Ibnu Bashír na


nagsabi: Narinig ko ang Sugo ni Allah (SAS) na nagsasabi:


“Ang ipinahi-hintulot ay malinaw at ang ipinagbabawal ay


malinaw at ang nasa pagitan ng dalawa ay mga bagay na


nakapag-aalinlangan na hindi nalalaman ng marami sa


mga tao. Kaya ang sinumang nangilag sa mga nakapagaalinlangan


ay napangalagaan niya ang pananampalataya


niya at ang karangalan niya. Ang sinumang nasadlak sa mga


bagay na nakapag-aalinlang ay gaya ng isang pastol na


nagpastol sa palibot ng isang Himá (pastulang pag-aari ng


iba) na halos ay mapasok na niya. Kaingat at tunay na ang


bawat hari ay may Himá. Kaingat, tunay na ang Himá ni


Allah sa lupain Niya ay ang mga ipinagbawal Niya. Kaingat


at tunay na sa katawan ay may isang pirasong laman na kapag


bumuti ay bubuti ang buong katawan, at kapag naging


masama ay sasama ang buong katawan. Tunay na iyan ay


ang puso.”


Sino si Abú Na‘ím? Sino si Zakaríyá? Sino si ‘Ámir? At


sino si Nu‘mán Ibnu Bashír na pawang mga nabanggit sa tala


ng mga mananalaysay ng Hadíth na ito? Kailan sila


ipinanganak at kailan sila sumakabilang-buhay? Gaano sila


kamapagkakatiwalaan at gaano kawasto ang Hadíth na


isinalaysay nila? Sinu-sino ang mga guro nila na pinagkunan nila


ng isinalaysay nila na Hadíth? Sinu-sino ang mga mag-aaral nila


na nakatanggap mula sa kanila ng mga Hadíth. Ang lahat ng


iyon ay matatagpuan nating nakatala sa mga aklat ng ‘Ilmur Rijál


(‘Ilmul Jarh wat Ta‘díl).

92


Buksan mo halimbawa ang aklat na pinamagatang Tahdhíb


at- Tahdhíb, na natatangi sa pagbanggit sa mga personal na


talambuhay ng mga mananalaysay na ito sa pinakamalinaw na


anyo at pinaka-tumpak na detalye. Upang makilala si Abú


Na‘ím na ito, makikita mo ito na nagsasabi sa iyo ng ganito


hinggil sa kanya:


1. Abú Na‘ím: Siya si al-Fadl Ibnu Dakín; ito ay isang taguri.


Ang pangalan niya ay ‘Amr Ibnu Hamad Ibnu Zuhayr Ibnu


Dirham at-Tamímí. Nagsalaysay siya buhat kina al-A‘mash,


Ayman Ibnu Jazíl, Salmah Ibnu Nabít, ath-Thawrí, Málik Ibnu


Anas, Ibnu Abí Zá’idah at iba pa. Marami ang naisalaysay ni


al-Bukhárí buhat sa kanya at gayon din sina Abú Bakr Ibnu


Abí Shaybah at Is'háq Ibnu Rahawiyah at iba pa. Ipinanganak


siya noong katapusan ng taong 130 A.H.


Nagsabi si Hanbal ayon kay Ahmad: Si Abú Na‘ím ay


napaka-maalam tungkol sa mga guro, mga kaangkanan nila at


buhay ng mga mananalaysay. Nagsabi si Ya‘qúb Ibnu Sufyán:


“Nagkaisa ang mga kasamahan namin na si Abu Na‘ím ay


lubos sa kahu-sayan.” Sumakabilang-buhay siya noong taong


218 A.H. Nata-pos nang maigsi. (Tahdhíb at-Tahdhíb, tomo


8, p. 270-276.)


Ito Naman ang Masasabi Kay Zakaríyá:


2. Zakaríyá: Siya ay si Ibnu Abí Zá’idah Khálid Ibnu Maymún


Ibnu Fayrúz Abú Yahya al-Kúfí. Nagsalaysay siya buhat


kina Is'háq as-Sabí‘í, ‘ ءmir ash-Sha‘bí, Samák at iba pa.


Nagsalaysay naman buhat sa kanya ang anak niya na si


Yahyá, sina ath-Thawrí, abu Na‘ím at iba pa.


Nagsabi si al-Qat tán: “Walang masama sa kanya.”


Nagsabi naman si an-Nasá’í: “Mapagkakatiwalaan.”


Nagsabi naman si ‘Abdulláh, buhat sa ama nito:


“Mapagkakatiwalaan, matamis mangusap.” Nagsabi naman

93


si Ibnu Sa‘d: “Mapagkakatiwalan, maraming naiulat.”


Sumakabilang-buhay siya noong taong 147 A.H.. Nagsabi si


Ibnu Qáni’: “Siya ay hukom noon sa Kúfah.” Natapos nang


maigsi. (Tahdhíb at-Tahdhíb, tomo 3, p. 329.)


Ito ang Masasabi Kay ‘Ámir:


3. ‘Ámir ash-Sha‘bí: Siya ay si ‘ ءmir Ibnu Sharáhíl Ibnu


‘Abd. Sinabi ring siya ay si ‘ ءmir Ibnu ‘Abdulláh Ibnu


Sharáhíl ash-Sha‘bí al-Himyarí na isang taga-Kúfah mula sa


Sha‘b Hamdán. Nagsalaysay siya buhat kina Sa‘d Ibnu Abí


Waqqás, Zayd Ibnu Thábit, Abú Hurayrah, an-Nu‘mán Ibnu


Bashír at iba pa. Nagsa-laysay naman buhat sa kanya sina Abu


Is'háq as-Sabí‘í, Zakaríyá, Ibnu Abí Zá’dah, al-A‘mash at iba


pa. Ang kapanganakan niya ay noong anim na taon matapos


maging Khalífah si ‘Umar. Nagsabi si al-‘Ajalí: “Nakinig siya


buhat sa 48 Kasamahan ng Sugo.” Nagsabi naman si


Mak'húl: “Wala akong nakitang higit na matalino sa kanya.”


Nagsabi sina Ibnu Mu‘ín, Abú Zar‘ah at iba pa na


sumakabilang-buhay siya noong taong 113 A.H. Sinabi ring


noong 114 A.H. Sinabi ring noong 116 A.H. Sinabi ring noong


117 A.H. Natapos nang maigsi. (Tahdhíb at-Tahdhíb, tomo


5, p. 65.)


Ito ang Masasabi Kay an-Nu‘mán Ibnu Bashír:


4. Siya si an-Nu‘mán Ibnu Bashír Ibnu Sa‘d Ibnu Tha‘labah


Ibnu Khalás Ibnu Zayd al-Ansárí al-Khazrají. Siya at ang


ama niya ay kabilang sa mga Sahábí. Siya ay unang isinilang


sa panahon ng Islam sa mga Ansár, 14 buwan matapos ang


Hijrah. Siya ay naging hukom ng Damascus kasunod ni


Fudálah Ibnu ‘Ubayd. Sumakabilang-buhay siya noong taong


65 A.H.. Natapos nang maigsi. (al-Isábah Fí Tamyíz as-


Sahábah, tomo 5, p. 559.)

94


Sa tuwing dumarami ang salaysay ng isang mananalaysay ng


mga Hadíth, ang ulat sa talambuhay niya ay nagiging malalim,


malawak at masaklaw sa maraming bahagi ng buhay niya. Sa


tuwing kuma-kaunti ang salaysay niya ng Hadíth, kumakaunti


ang pagpapahalaga sa ulat sa talambuhay niya at pinaiiksi sa


iilang hanay.


Huling Paksa Hinggil sa Agham ng Hadíth


Ito ay hinggil sa maramihang kawing ng tala ng mananalaysay


ng iisang Hadíth, anupa’t umaabot sa atin ang Hadíth na


isinasalaysay buhat Sugo ni Allah (SAS) sa pamamagitan ng


higit sa isa sa mga kawing ng mananalaysay. Kaya ang iisang


Hadíth ay maaaring mag-karoon ng dalawang tala ng


pagsasalaysay o tatlo o apat na tala ng pagsasalaysay at kung


minsan ay sampung tala ng pagsasalaysay at kung minsan ay


higit pa roon.


Sa tuwing dumarami ang kawing ng tala ng pagsasalaysay


ay lumalakas ang Hadíth at nadaragdagan ang tiwala sa


kaugnayan nito sa Sugo (SAS). Ang Hadíth na isinalaysay ng


higit sa 10 mapag-kakatiwalaang mananalaysay sa bawat


baytang nito ay tinatawag na Hadíth mutawátir, na siyang


pinakamapagkakatiwalaan sa mga uri ng pag-uulat para sa mga


Muslim. Sa tuwing ang isang usapin ay mahalaga sa


pananampalatayang Islam gaya ng paglalahad ng mga saligan


ng Islam, halimbawa, ang mga salaysay na mutawátir ay higit na


marami para rito, at dumarami ang mga tala ng mananalaysay. Sa


tuwing ang isang usapin ay kabilang sa mga di-pangunahing


usapin at mga mustahabb (gawaing kanais-nais na isagawa


ngunit hindi isang obligasyon) ang mga tala ng mananalaysay


para rito ay higit na kaunti, at ang pagpapahalaga para rito ay


higit na mahina.

95


Ang pinakamataas na pagpapahalaga sa pagsasalaysay na


pina-ngalagaan ng mga Muslim ang kawastuhan ng


pagpaparating ay ang pagpaparating ng Banal na Qur’an.


Nakatanggap ito ng mataas na pangangalaga sa pagsulat nito sa


mga pahina, sa pagsasaulo nito at pagpapahusay sa pagbigkas


ng mga salita nito at paraan ng pagbasa nito. Ipinarating ito sa


pamamagitan ng libu-libong kawing ng pag-sasalaysay sa


nagdaang nagkasunod-sunod na mga salinlahi. Dahil doon, hindi


napasok ang Qur’an ng kamay ng pagbabago at pagpapalit sa


paglipas ng mga taon. Kaya ang kopya ng Qur’an na binabasa sa


kanluran ay ang mismong Qur’an na binabasa sa silangan, at


ang mismong Qur’an na matatagpuan sa iba’t-ibang bahagi ng


mundo, bilang pagpapatotoo sa sinabi ni Allah: “Tunay na


Kami, Kami ay nagpababa sa Paalaala,16 at tunay na


Kami ay talagang mag-iingat nito.”(15:9).


16 Paalaala ang isa sa mga pangalan ng Qur’an.

96


Pagwawakas


Ito  na nagpapahayag sa pamumukodtangi


ni Allah sa pagkadiyos. Ang sawikain nito ay: Walang


Diyos kundi si Allah. Ito ang Islam na kinalugdan ni Allah para


sa mga lingkod Niya bilang relihiyon. “Sa araw na ay binuo


Ko para sa inyo ang Relihiyon ninyo, nilubos Ko sa inyo ang


pagpapala Ko at kina-lugdan Ko para sa inyo ang Islam


bilang relihiyon.”(5:3).


Ito , na hindi tatanggapin ni Allah mula


sa sinuman ang isang relihiyon na iba pa rito. “Ang sinumang


mag-hahahangad ng iba pa sa Islam bilang relihiyon ay


hindi iyon matatanggap sa kanya, at siya sa Kabilangbuhay


ay kabilang sa mga mapapahamak.”(3:85).


Ito  na ang sinumang sumampalataya


rito at gumawa ng matuwid, siya ay mapabibilang sa mga


matagumpay sa Paraiso ng Kaginhawahan. “Tunay na ang mga


sumampalataya at gumawa ng mga matuwid ay makakamit


nila ang mga Hardin ng Paraiso bilang pang-aliw. Mga


mananatili roon, hindi na sila maghahangad ng pag-alis


buhat doon.”(18:107-108).


Ito  na hindi isang monopolyo ng


isang pangkat ng mga tao at hindi laan lamang sa isang lahi ng


tao. Bagkus ang sinumang sumampalataya rito at nag-anyaya sa


mga tao rito, siya ay pinakanararapat sa mga tao para rito. Siya


ang pinakamarangal para kay Allah. “Tunay na ang


pinakamarangal sa inyo para kay Allah ay ang


pinakamapangilag sa inyo sa pagkakasala.”(49:13).


Tungkulin natin na tawagin ang pansin ng mambabasa laban


sa mga pangunahing bagay na bumabalakid sa mga tao at sa


Islam at humahadlang sa kanila sa pagpasok dito.

97


1. Ang kawalang kaalaman sa Relihiyong Islam: sa katuruan


nito, sa batas nito at mga kagandahang asal na itinuturo nito.


Ang mga tao ay mga kaaway ng mga hindi nila nalalaman.


Dahil doon, kailangang sa isang nagnanais na malaman ang


Relihiyong Islam na magbasa at magbasa at magbasa pa


hanggang sa malaman niya ang relihiyong ito mula sa mga


orihinal na reperensiya nito, at na ang pagbabasa nawa ay


may espiritu ng makatarungang kawalang pagkiling at


naghahanap sa katotohan nang buong kawagasan.


2. Ang panatisismo sa relihiyon, kaugalian, at kulturang


kinagisnan ng isang tao. Ang walang malalim na pag-iisip at


pagmumuni-muni kung gaano katotoo ang relihiyong


kinalakihan ng isang tao at ang pananaig sa kanya ng


nasyonalismo ang dahilan ng pagtanggi niya sa bawat


relihiyong iba sa relihiyon ng kanyang mga magulang at mga


ninuno. Ang panatisismo ang nagpapapikit sa mga mata, ang


nagtatakip sa mga tainga at tumatabing sa mga pag-iisip. Kaya


naman hindi nakapag-iisip nang malaya at walang pagkiling


ang isang tao at hindi niya nakikita ang pagkakaiba ng mga


kadiliman sa liwanag.


3. Ang mga kapritso, mga hangarin, at mga mithiin ng tao. Ang


mga ito ang nagdadala sa pag-iisip at pagnanais sa kung saan


lamang nito naisin at sa kung ano ang makakasira sa tao nang


hindi nito nararamdaman, at siya ring pumipigil sa kanya na


tanggpin ang katotohanan at sumuko rito.


4. Ang mali at mapanirang-puri na paninisi sa


pananampalatayang Islam sa pagkakaroon ng ilang mga


kamalian at mga paglihis sa panig ng ilang mga Muslim. Ang


Islam ay walang kinalaman sa mga ito at dapat na alalahanin


ng lahat na ang Relihiyon mula kay Allah ay walang


pananagutan sa mga kamalian ng tao.

98


Ang pinakamadaling paraan upang malaman ang


katotohanan at ang patnubay ay ang ibaling ng tao ang kanyang


puso kay Allah nang may pagbabalik-loob at pagpapakumbaba.


Magsusumamo siya sa paghiling kay Allah na patnubayan siya


sa tuwid na landas at sa matuwid na relihiyon na iniibig at


kinalulugdan ni Allah. Sa ganito makakamit ng isang tao ang


kaaya-ayang buhay at walang hanggang kaligayahan na hindi na


siya malulungkot magpakailanman. Dapat niyang malamang si


Allah ay dumidinig sa dalangin ng nananalangin kapag


nanalangin sa Kanya. Sinabi ni Allah: “Kapag tinanong ka ng


mga lingkod Ko hinggil sa Akin ay sabihin mo: “Tunay na Ako


ay malapit: tinutugon Ko ang panalangin ng nananalangin


kapag nanalangin siya sa Akin; kaya dinggin nila Ako at


sumampalataya sila sa Akin, nang harinawa sila ay


magagabayan.””(2:186).