4


Το Γράμμα του Προφήτη στον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου


Εισαγωγή


Οργάνωση του άρθρου


Αυτό το άρθρο αποτελείται από το πρώτο μέρος, το οποίο περιλαμβάνει το υπόβαθρο και το πλαίσιο πάνω στο οποίο διαμορφώνονται οι δύο ιστορίες που αναφέρονται στο δεύτερο και στο τρίτο μέρος. Η κύρια ιστορία είναι η αφήγηση του Άμπου Σουφιάν ιμπν Χαρμπ στον ‘Αμπντ Αλλάχ ιμπν ‘Αμπάς, αναφορικά με τη συνάντησή του με τον Ηράκλειο στην Ιερουσαλήμ, που κατεγράφη στη συλλογή του Αλ-Μπουχάρι. Στην αφήγηση αυτή συνάπτεται ακόμα μία, η πηγή της οποίας είναι ο Αυτοκράτορας της Ιερουσαλήμ, ιμπν αλ-Νατούρ. Από τα γεγονότα που καταγράφονται στην ιστορία, το κάλεσμα στο Ισλάμ από τον Ηράκλειο προς τον λαό του στην Έμεσα έλαβε χώρα μετά από τη συνάντησή του με τον Άμπου Σουφυάν στην Ιερουσαλήμ. Επίσης, ο Ηράκλειος έστειλε κάλεσμα στον Άμπου Σουφυάν αφού είχε ακούσει για τον Προφήτη στην Αραβία. Επιπλέον, όταν ο Άμπου Σουφυάν συνάντησε τον


5


Ηράκλειο, ο δεύτερος είχε στην κατοχή του το γράμμα από τον Προφήτη. Έτσι έχω χωρίσει την αφήγηση του ιμπν αλ-Νατούρ σε δύο επεισόδια τα οποία συνέπεσαν σε δύο διαφορετικές τοποθεσίες. Το πρώτο συνέβη στην Ιερουσαλήμ, πριν τη συνάντηση του Άμπου Σουφυάν με τον Ηράκλειο εκεί. Ενώ το δεύτερο συνέβη στην Έμεσα, αφού ο Ηράκλειος είχε φύγει από την Ιερουσαλήμ. Έχω, επίσης, παραθέσει την αφήγηση πριν και μετά την ιστορία του Άμπου Σουφυάν. Και τις δυο ιστορίες αφηγήθηκε ο Άμπου Σουφυάν.


Άμπου Σουφυάν ιμπν Χαρμπ


Αν και ο Άμπου Σουφυάν ασπάστηκε τελικά το Ισλάμ, παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του κατά τη διάρκεια της ζωής του Προφήτη, το πέρασε βαθιά αντίθετος σ’ αυτό. Ήταν ο αρχηγός της φυλής Ουμμάγιαντ των Κουράις και ο ηγέτης ολόκληρης της φυλής των Κουράις, κάτι που τον καθιστούσε έναν από τους ισχυρότερους άνδρες της Μέκκα κατά τον καιρό του Προφήτη. Ο προπάππος του ήταν ο ‘Αμπντ Ασ-Σαμς ιμπν ‘Αμπντ Μανάφ, αδελφός του οποίου ήταν ο Χάσιμ, ο προπάππος του Μωχάμμαντ , είχαν λοιπόν οι δυο τους μια μακρινή συγγένεια. Η θέση του Άμπου Σουφυάν τον έκανε εχθρό του Μωχάμμαντ , επειδή τον έβλεπε ως απειλή για την εξουσία του και ως βλάσφημο έναντι στους θεούς των Κουράις. Η εχθρότητα μεταξύ των Κουράις, των οποίων επιφανής ηγέτης ήταν ο Άμπου Σουφυάν, και των πρώτων


6


Μουσουλμάνων έφτασε σε τέτοια ύψη ώστε να λάβουν χώρα πολλές μάχες ανάμεσα στις δύο ομάδες, μετά την εγκατάσταση των Μουσουλμάνων στη Μεδίνα, στις οποίες συμμετείχε, και ήταν επίσης εκείνος που ηγήθηκε του στρατού των Κουράις στη μάχη του Ούχουντ το 625 μ.Χ.. Μετά τη συνθήκη του Χουνταϊμπίγια το 628 μ.Χ., πήρε ένα εμπορικό καραβάνι για τη Μεγάλη Συρία, και κλήθηκε από τον Καίσαρα στην Ιερουσαλήμ. Εν τω μεταξύ, η συνθήκη με τον Μωχάμμαντ  παραβιάστηκε από συμμάχους των Κουράις, ενώ ο Άμπου Σουφυάν βρισκόταν στο δρόμο της επιστροφής για τη Μέκκα. Γνωρίζοντας πως οι Μουσουλμάνοι ήταν πλέον ελεύθεροι από τη συνθήκη που είχε συμφωνηθεί ενάμιση χρόνο πριν, πήγε ο ίδιος στη Μεδίνα για να προσπαθήσει να επαναφέρει τη συμφωνία, μα γύρισε πίσω άπραγος. Οι Μουσουλμάνοι, ως επακόλουθο, επιτέθηκαν στη Μέκκα το 630 μ.Χ. Βλέποντας το αναπόφευκτο, ο Άμπου Σουφυάν εγκατέλειψε την πόλη, μα επέστρεψε αργότερα για να ασπαστεί το Ισλάμ.


Ο Προφήτης  και ο Αυτοκράτορας


Ο Προφήτης Μωχάμμαντ  και ο Αυτοκράτωρ Ηράκλειος συνυπήρξαν χρονικά. Γεννημένοι με πέντε χρόνια διαφορά, έζησαν και οι δυο μέχρι λίγο πάνω από τα εξήντα τους. Η βασιλεία του Ηράκλειου είχε τα πάνω και τα κάτω της όσον αφορά τη στρατιωτική επιτυχία. Το 609 μ.Χ., ενώ ήταν σαράντα ετών, ο Μωχάμμαντ  έλαβε τις πρώτες αποκαλύψεις που σημάδεψαν το ξεκίνημα της Προφητικής


7


Αποστολής του. Το 610 ο Ηράκλειος καθαίρεσε τον Φωκά από Αυτοκράτορα και πήρε τη θέση του, μα το ξεκίνημα της βασιλείας του σημαδεύτηκε από την ήττα των στρατών του στην Παλαιστίνη και στην Τουρκία μεταξύ του 614 και του 619 μ.Χ. Αυτές οι ήττες, και οι ακόλουθη νίκη που οι Ρωμαίοι θα έχουν, αναφέρονται στο Ιερό Κοράνιο:


 «Οι Ρωμιοί ηττήθηκαν. Στην χαμηλότερη γη (κοντά στη Νεκρά Θάλασσα, το οποίο επιβεβαιώθηκε από την επιστήμη ότι είναι το χαμηλότερο σημείο στη γη), και μετά απ’ την ήττα τους, θα είναι νικητές. Μέσα σε μερικά χρόνια (η αραβική λέξη Μπέντ‘ σημαίνει διάστημα από τρία έως εννέα χρόνια). 


(Κοράνιο 30:2-4)


Η επανάκτηση από τους Ρωμαίους των γαιών που είχε καταλάβει ο Χοσρόης ξεκίνησε το 625 και έληξε θριαμβευτικά το 627 μ.Χ. Τον επόμενο χρόνο ο Μωχάμμαντ , έστειλε το ακόλουθο γράμμα στον Ηράκλειο μέσω του Ντίχια Αλ-Κάλμπι, με τη βοήθεια του κυβερνήτη της Μπόστρα Ασ-Σαμ στη Συρία.


Το Γράμμα


Το γράμμα που έστειλε ο Μωχάμμαντ  είναι ενσωματωμένο στην αφήγηση του Άμπου Σουφυάν, και παρακάτω παρατίθεται επί λέξει όπως το διάβασε ο Ηράκλειος μπροστά στο συμβούλιό του.


8


Εις το όνομα του Αλλάχ, Του Παντελεήμονα, Του Πολυεύσπλαχνου.


Από τον Μωχάμμαντ, τον σκλάβο του Αλλάχ και τον Αγγελιαφόρο Του, στον Ηράκλειο, το Μεγάλο Αυτοκράτορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ας είναι η ειρήνη σε αυτόν που ακολουθεί την καθοδήγηση του Αλλάχ. Εν συνεχεία, σε καλώ στο Ισλάμ1. Δέξου το Ισλάμ και θα είσαι απελευθερωμένος (από τις αμαρτίες σου και την τιμωρία του Αλλάχ στη Μέλλουσα Ζωή) και ο Αλλάχ θα σου δώσει την αμοιβή σου εις διπλούν (πρώτον επειδή ασπάστηκες το Ισλάμ και δεύτερον επειδή πολλοί υπήκοοί σου θα το ασπαστούν αν το κάνεις και εσύ). Αν αποκηρύξεις το Μήνυμα του Αλλάχ, θα φέρεις την αμαρτία για αυτό που συνέβη σε όλους τους Αρειανιστές.


 Πες: ‘Ω! Λαέ της Βίβλου! Ελάτε να συμφωνήσουμε σε έναν Δίκαιο Λόγο ανάμεσά μας, να μη λατρεύουμε παρά μόνο τον Αλλάχ. Και να μην αποδίδουμε εταίρους σ' Εκείνον, και να μη λάβουμε κανέναν ανάμεσά μας ως κύριο, εκτός απ’ τον Αλλάχ.’ Αν όμως αρνηθούν, τότε να πείτε: ‘Να είστε μάρτυρες, ότι εμείς είμαστε Μουσουλμάνοι (υποτασσόμαστε στη Θεία Βούληση).’ 


[Κοράνιο 3:64]


1 Ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να λατρεύεται παρά μόνον ο Αλλάχ, και ο Μωχάμμαντ είναι ο Αγγελιαφόρος Του.


9


Μωχάμμαντ, ο Αγγελιαφόρος του Θεού.


1


Εν αντιθέσει με τον Χοσρόη τον ΙΙ, στον οποίο νωρίτερα είχε σταλεί ένα παρόμοιο γράμμα, ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ηράκλειος κράτησε το γράμμα και έψαξε να βρει επιβεβαίωση σχετικά με όσα περιείχε. Η αντιμετώπιση αυτή είναι εντελώς διαφορετική από αυτή στην οποία έτυχε το γράμμα προς τον Χοσρόη τον ΙΙ, σύμφωνα με τον ‘Αμπντ Αλλάχ ιμπν ‘Αμπάς, το γράμμα εστάλη με τον ‘Αμπντ Αλλάχ ιμπν Χουδάφα Ασ-Σίμι, μέσω του Κυβερνήτη του Μπαχρέιν.


«Όταν, λοιπόν, ο Χοσρόης διάβασε το γράμμα, το έσχισε. Ο Σα‘είντ ιμπν Αλ-Μουσάιγιαμπ είπε: ‘Ο Προφήτης  έπειτα επικαλέστηκε τον Αλλάχ να Σκίσει τον Χοσρόη και το βασίλειό του.’» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι)


Η αυτοκρατορία του Χοσρόη διαλύθηκε εντελώς σχεδόν αμέσως, πρώτα όταν ο γιος του Χοσρόη σκότωσε τον πατέρα του για να καταλάβει τη βασιλεία, έπειτα μέσω της ήττας από τους Ρωμαίους κι έπειτα από την εισβολή του νέου Μουσουλμανικού έθνους.


Η Υποδοχή


1 Αυτό το γράμμα διατηρείται σε μερικά ιστορικά βιβλία, και μια πλάκα του πρωτότυπου φυλάσσεται στη Khan, Dr. Majid Ali (1998). Μωχάμμαντ, ο Τελευταίος Αγγελιαφόρος. Ισλαμική Υπηρεσία Βιβλίων, Νέο Δελχί,110002 (Ινδία). Ένα από τα γράμματα σε Χριστιανούς ηγέτες φυλάσσεται στο Μουσείο του Τοπ Καπί στην Κων/πολη.


10


Ο Ηράκλειος λαμβάνει νέα για τον Μωχάμμαντ 


Ο Ιμπν Αν-Νατούρ ήταν ο Κυβερνήτης της Ιερουσαλήμ, αντιπρόσωπος του Ηράκλειου, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής των Χριστιανών της Μεγάλης Συρίας. Ο Ιμπν Αν-Νατούρ αφηγείται ότι κάποτε, ενώ ήταν στην Ιερουσαλήμ:


Ο Ηράκλειος ξύπνησε το πρωί λυπημένος. Κάποιοι από τους ιερείς τον ρώτησαν γιατί.


Όντας κάποιος που ασκούσε την αστρολογία, ο Ηράκλειος προσπαθούσε να προβλέψει το μέλλον.


Απαντώντας στην ερώτηση, είπε: «Χθες βράδυ κοιτούσα τα άστρα, και είδα ότι είχε εμφανιστεί ο αρχηγός εκείνων που έκαναν περιτομή (και θα κατακτούσε τους πάντες). Ποιοι είναι αυτοί που κάνουν περιτομή;»


Οι Ιερείς απάντησαν, «Εκτός από τους Εβραίους κανείς άλλος δεν κάνει περιτομή, και δε χρειάζεται να τους φοβάσαι. Απλά διάταξε να σκοτώσουν κάθε Εβραίο σ’ αυτήν τη χώρα.»