Rregulla e tridhjetë e shtatë:
“Kur të pyesin ty robërit e Mi për Mua ...”
Falënderimi i takon Allahut, Zotit të botëve. Lavdërimi,
shpëtimi dhe begatia qofshin për të Dërguarin, udhëheqësin dhe
zotëriun tonë - Muhamed b. Abdil-lah - si dhe për shokët e tij dhe
ata që i pasojnë ata me të mirë deri në Ditën e Gjykimit, e më pas:
Takimi jonë ripërtërihet me një rregull kuranore që ka të bëjë
me një adhurim prej adhurimeve më madhështore, e që është
adhurimi i lutjes (duasë). Kjo rregull kuranore është në të cilën
udhëzon fjala e Allahut të lartësuar: “E kur robërit e Mi të pyesin ty
për Mua, Unë jam afër, i përgjigjem lutjes kur lutësi më lutet, pra për
të qenë ata drejt të udhëzuar, le të më përgjigjen ata Mua dhe le të më
besojnë Mua.” (El Bekare: 186)
Kjo rregull, e cila ka të bëjë me duanë, vjen pas disa ajeteve të
agjërimit, kështu që eja – o ti lexues i respektuar – që të ndalemi te
disa nga udhëzimet e kësaj rregulle kuranore:
1. Kurani ngërthen katërmbëdhjetë pyetje, që të gjitha fillojnë me:
(Të pyesin ty) e pastaj vjen përgjigja me: (Thuaj) përveç në një ajet
të vetëm (Atëherë, thuaj) e që gjendet në kapinën Taha, përjashtim
bën vetëm në këtë rast të vetëm ku ajeti fillon me një fjali
kushtimore: (E kur robërit e Mi të pyesin ty për Mua) ndërsa
përgjigja e kushtëzimit ka ardhur pa përdorimin e foljes: (Thuaj)
por, është thënë: (Unë jam afër, i përgjigjem lutjes kur lutësi më
lutet). Sikur kjo ndërprerje edhe pse e shkurtë (Thuaj), sikurse e
zgjatë afërsinë mes atij që lutet dhe Zotit të tij, për këtë përgjigja ka
ardhur pa ndërmjetësim (Unë jam afër). Kjo për të tërhequr
vërejtjen rreth afërsisë së skajshme të robit ndaj Zotit të tij kur
është në pozitën e duasë! Kjo që u tha është mënyra më e mirë për
të arsyetuar përgjigjen në pyetjen e cekur në shkakun e zbritjes –
nëse është i saktë – ku Pejgamberi (lavdërimi dhe shpëtimi i
Allahut qofshin mbi të) është pyetur: “A është afër Zoti ynë e t’i
lutemi më zë të ulët apo është larg e ta thërrasim atë?”.
2. Medito në fjalëne Allahut: (Robërit e Mi) sa përmban kjo fjalë
mëshirë ndaj robërve, kur e vëren se këtë shprehje ia ka
bashkëngjitur Vetes së Tij të lartë – qoftë i lartësuar dhe i
falënderuar –atëherë, ku janë ata që luten? Ku janë ata që i trokasin
dyert e mirësisë së Tij?!
3. “Unë jam afër”: kjo përmban pohimin e afërsisë ndaj robërve
të Tij, qoftë i lartësuar. Kjo afërsi është e veçantë për atë që e
adhuron dhe e thërret. E kjo – pasha Allahun – është prej
shkaqeve kryesore që e shtyjnë myslimanin të jetë aktiv në lutjen e
Zotit të tij.
4. Fjala e Tij: “I përgjigjem” sinjalizon në fuqinë e Allahut dhe
përsosmërinë e dëgjimit të Tij, e në këtë nuk ka mundësi askush
përveç Atij qoftë i lartësuar!
O ju vëllezër: Në të vërtetë çdo mbret nga mbretërit e kësaj bote
– e Allahut i takon shembulli më i mirë – sado që i është dhënë
fuqi dhe sundim nuk ka mundësi të zbatoj çdo gjë që kërkohet prej
tij, ngase ai është një krijesë e paaftë. Ai nuk ka mundësi ta largoj
nga vetja e tij sëmundjen dhe vdekjen, e lëre më të tjerat. Qoftë i
madhëruar Allahu, i Cili është i Fuqishmi, Krenari, Mëshiruesi dhe
i Gjithëmëshirshmi.
5. Fjala e Tij: “Kur t’më lutet” aludon se prej kushteve të
pranimit të lutjes është që lutësi të jetë i vëmendshëm kur e lut
Zotin e tij dhe i sinqertë në thirrjen drejtuar Atij. Ai duhet të jetë i
sinqertë dhe të ndjejë në veten e tij nevojën për Zotin, gjithashtu të
ndjejë në veten e tij fisnikërinë e Allahut dhe bujarinë e Tij.1
6. E prej udhëzimeve të kësaj rregulle dhe sinjaleve të saj: Se
Allahu i lartësuar i përgjigjet thirrjes së lutësit kur i lutet. Por, kjo
nuk dikton që t’i pëgjigjet kërkesës së tij, ngase Allahu i lartësuar
ndoshta e vonon përgjigjen e kërkesës që lutësi ta shtojë afërsinë
ndaj Allahut dhe ngulmin e tij gjatë lutjes, e kësisoj i forcohet
besimi dhe i shtohet shpërblimi, apo i deponohet atij për në ditën e
gjykimit ose i largohet përmes duasë një e keqe që për lutësin do të
ishte më e dobishme. E kjo ndoshta është fshehtësia – e Allahu e
Shiko" Me#a$hul %ajb" &'( dhe )e#*irul +uranil Adhim lil Uthejmin" '! &.
dinë më së miri – në fjalën e Allahut të lartësuar: (i përgjigjem lutjes
kur lutësi më lutet)2
O ju lexues të ndershëm:
7. Kurora e këtyre dobive që lidhen me këtë rregull prej
rregullave të adhurimit: (E kur robërit e Mi të pyesin ty për Mua, Unë
jam afër, i përgjigjem lutjes kur lutësi më lutet) është se ti e vëren një
të fshehtë nga fshehtësitë e madhështisë së kësaj feje, e që është
Teuhidi (njësimi i Allahut në adhurim). Ja ky është Zoti yt, o
besimtar – i cili është Mbret i Mbretërve, Sunduesi dhe Tirani,
mbretërisë së të cilit nuk i afrohet ndonjë mbret, e as sundimit të
Tij ndonjë sundimtar. Ti kur dëshiron t’i lutesh Atij nuk ke nevojë
për orar të takimit, as për leje e as diçka tjetër të ngjashme por,
vetëm të ngrisësh duart lart, me një zemër të sinqertë dhe të
kërkosh nevojën tënde. Bekr b. Abdil-lah El Muzenijj – një nga
tabiinët më të njohur – ka thënë: “Kush është si ti o biri i Ademit!
Është hequr pengesa mes teje dhe portës, mund të hysh te Zoti yt kur të
duash dhe mes teje e Atij nuk ka as pengesë e as përkthyes.”3 Ah, çfarë
begatie të cilës nuk ia dinë vlerën përpos një njeriu të suskseshëm
dhe përpos atij që e sheh atë që kanë rënë shumë muslimanë
injorantë prej lutjes drejtuar njerëzve të mirë dhe evlijave (të
vdekur) apo paragjykimi i tyre se lutja nuk pranohet vetëm se
nëpërmjet filan veliut apo filan zotëriut!!
Vëllezër të nderuar:
Nëse është bërë i qartë ndikimi i kësaj rregulle: “E kur robërit e
Mi të pyesin ty për Mua, Unë jam afër, i përgjigjem lutjes kur lutësi
më lutet” atëherë, do të kuptojmë se privimi i vërtetë për robin
është kur të privohet nga trokitja e derës apo vetja e tij e bën ta
harroj këtë rrugë të madhe! Sikur që ka thënë Ebu Hazim: “Që unë
të privohem nga lutja (duaja) më frikëson më tepër se sa të privohem nga
përgjigja.”4
Ibn Kajjimi – Allahu e mëshiroftë – thotë: “Ata që njohin
Allahun janë të një mendimi se suksesi prej Allahut (teufiku) nënkupton
që Allahu të mos të lerë të mbështetur në veten tënde. E nëse te çdo e mirë
bazë për të është suksesi (teufiku) e ai është në dorën e Allahut e jo të
robit, atëherë çelësi i tij është lutja, shprehja e nevojës, të drejtuarit e
sinqertë, shpresa, dhe frikërespekti ndaj Tij. Kurdo që ia jep njeriut këtë
çelës veçse ka dëshiruar që t’ia hap derën dhe kurdo që e ka devijuar nga
çelësi mbetet dera e së mirës vetëm një dëshirë e paarritshme. Udhëheqësi
i besimtarëve, Umer b. Hattabi (Allahu qoftë i kënaqur me të) ka thënë: “
Unë nuk e bartë shqetësimin e përgjigjes, por e barti shqetësimin e lutjes,
e nëse frymëzohem për lutje, atëherë përgjigja vjen me të.”
E në ç’masë e ka robi nijetin, vullnetin, dëshirën dhe synimin në
po aq masë edhe vjen suksesi prej të Lartësuarit dhe ndihma e Tij.
Ndihma e Allahut zbret mbi robërit e Tij sipas vullnetit,
përqëndrimit, shpresës dhe frikës, e edhe anashkalimi përballet me
të kundërtën, ... E nuk i kanë ndodhur fatkeqësitë dikujt veçse e ka
humbur falënderimin dhe ka lënë anash lutjes shprehjen e nevojës
për Allahun dhe lutjen dhe nuk ka triumfuar ai që ka triumfuar –
me vullnetin dhe ndihmën e Allahut – veçse për atë që ka qenë
falënderues dhe i sinqertë në shprehjen e nevojës dhe lutjen e tij.”5
E prej domethënieve të rëndësishme të cilat duhet t’i kujtojë
njeriu – kur është në pozitën e lutjes – është ajo që ka aluduar në të
Imam Ebu Sulejman El Hattabiu – kur ka folur për urtësinë e
ligjshmërisë së lutjes – dhe ka thënë: “Allahu – i lartësuar – ka
gjykuar që robi të jetë i sprovuar dhe i obliguar, i varur mes shpresës dhe
frikës – të cilat janë dy shkallët e adhurimit – që përmes tyre të nxjerr
obligimet e përcaktuara për të, e të cilat janë veçori e çdo njeriu dhe
përcaktim i çdokujt që është nën përkujdesje dhe është i sunduar.”6
O ti lexues i mençur:
Prej udhëzimeve të kësaj rregulle – e që lidhet me kontekstin e saj - :
Preferimi i duasë para iftarit në Ramazan dhe jashtë tij. E në këtë
aludon udhëzimi kuranor dhe vepra e gjeneratave të para. Në
traditën pejgamberike janë transmetuar hadithe të cilat nuk
shpëtojnë pa ndonjë kritikë (në aspektin e transmetimit) por, ti po
e sheh se udhëzimi kuranor i mbështet ato. E argumenti nga ajeti
për këtë kuptim është se: Allahu i lartësuar e ka përmendur këtë
ajet – ajetin e duasë – menjëherë pas ajeteve të agjërimit dhe para
ajetit që i lejon marrëdhëniet intime gjatë natës së ditës së agjërimit.
Ibn Kethiri ka thënë: “E në përmendjen e këtij ajeti që të motivon për
lutje mes ajeteve që kanë të bëjnë me dispozitat e agjërimit, udhëzohet
njeriu që të angazhohet në lutje kur të plotësohet muaji i agjërimit, bile
para çdo iftari.”0
Sa i bukur që është robi kur e shfaq varfërinë dhe nënshtrimin e
tij përmes lutjes drejtuar Zotit të tij si dhe përuljes para Krijuesit
dhe Furnizuesit të tij. Atij që e ka në dorë ballin e tij! E sa i lumtur
është robi kur hulumton për kohët e përgjigjes që t’i lutet me
përulje (t’i pëshpëritë) Zotit të tij dhe i kërkon prej mirësisë së Tij
të gjerë, nga të mirat e kësaj dhe botës tjetër!
E lusim Allahun që të na furnizoj me kthimin e sinqertë tek Ai,
me lutjen me përulje të plotë para Tij dhe të na jep fuqinë e të
mbështeturit në Të. Gjithashtu të mos i humbasë shpresat e tona
në Të dhe të mos na kthejë duarthatë për shkak të mëkateve dhe
mangësive tona.