Pyetja: A lejohet betimi rrejshëm për t’i pajtuar kundërshtarët?


Përgjigjja:


Falënderimi i takon Allahut ...


Bazë te besimtari është sinqeriteti (vërtetësia) dhe që të mos flas


vetëm se atë që është e saktë dhe e drejtë, për shkak të fjalës së


Allahut: “O ju që besuat! Ta keni në kujdes Allahun dhe të jeni me ata


të drejtit.” (Et Tevbe: 119) dhe për shkak të fjalës së Pejgamberit


(sal-lAllahu alejhi ue sel-lem): “Përmbajuni besnikërisë (sidkut)


ngase, besnikëria shpien në mirësi e mirësia shpien në xhenet. Dhe një


person vazhdon të jetë besnikë(në fjalë dhe vepra) dhe përkujdeset për


këtë, gjersa të shkruhet tek Allahu prej të vërtetëve. Dhe keni kujdes


nga gënjeshtra, ngase gënjeshtra shpien në mëkat (shthurje morale),


e mëkati shpien në zjarr. Dhe njeriu vazhdon duke gënjyer dhe duke u


kujdesur për këtë, gjersa të shkruhet te Allahu prej gënjeshtarëve.” 1


Gjithashtu pajtimi mes atyre që kanë mosmarrëveshje ka


rëndësi të madhe në fe dhe për këtë pajtim janë përgatitur


shpërblime të mëdha, sikurse që përballë kësaj është transmetuar


kërcënimi i rreptë për prishjen të pajtuarve. Për shkak të rëndësisë


së pajtimit mes atyre që kanë mosmarrëveshje në shoqërinë islame


dhe për shkak të rrezikut që e përmban përçarja dhe mospajtimi,


Allahu i lartësuar e ka lejuar gënjeshtrën me qëllim përmirësimi


dhe me qëllim që të anulohet përçarja dhe mospajtimi, rezultati i të


cilave do të ishte negativ dhe do të dëmtonte anën fetare qoftë të


individit apo shoqërisë.


Ebu Derda (Allahu qoftë i kënaqur me të) transmeton se


Pejgamberi (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) ka thënë: “A doni t’ju


tregoj për diçka që ka vlerë më shumë se agjërimi, namazi dhe


lëmosha? Ata i thanë: Po. Atëherë, Ai tha: “Pajtimi mes atyre që kanë


mosmarrëveshje, sepse armiqësia mes tyre është ‘el halika’ –


1 Buhariu me nr: 5743 dhe Muslimi me nr: 2607 prej hadithit të transmetuar nga


Abdullah b. Mesudi (Allahu qoftë i kënaqur me të)





rruajtëse.”- Dhe në një transmetim tjetër nga Pejgamberi (sallAllahu


alejhi ue sel-lem) thuhet: “Ajo është ‘el halika’ – rruajtëse dhe


nuk them se i rruan flokët por, e rruan fenë.”


Atë që e ka nderuar Allahu i lartësuar dhe i ka dhënë sukses që


të pajtojë mes myslimanëve dhe detyrohet të gënjejë me qëllim të


pajtimit, ai nuk ka mëkat për këtë dhe as që lejohet të emërtohet si


gënjeshtar. Ngase, ai vërtet ka gënjyer për një çështje të madhe e


cila përmban në vete interesa të ligjshme fetarisht, kështu që


gënjeshtra me këtë rast është lejuar. Sikurse që është transmetuar


nga Umu Kulthum bint Ukbe (Allahu qoftë i kënaqur me të) se e


ka dëgjuar Pejgamberin (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) duke thënë:


“Nuk është gënjeshtar ai që i pajton njerëzit dhe rrëfen ndonjë të mirë


apo flet diçka të mirë.” 3


Ndërsa për dispozitën e betimit rrejshëm me qëllim të pajtimit:


më afër është se lejohet.


Shejh AbdulAziz b. Baz (Allahu e mëshiroftë) ka thënë:


“Myslimani duhet që t’i pakësojë betimet edhe nëse është i


sinqertë; Ngase, shpeshtimi i tyre ka mundësi ta shtyj të gënjejë e


është e ditur se gënjeshtra është e ndaluar. Po nëse i bashkëngjitet


edhe betimi, atëherë ndalesa bëhet edhe më e rreptë. Por, nëse


detyrohet për shkak të nevojës apo interesit të ligjshëm fetarisht të


betohet rrejshëm atëherë, nuk ka mëkat për shkak të hadithit të


vërtetuar që e transmeton Ummu Kulthum bint Ukbe bin Muajt


(Allahu qoftë i kënaqur me të) se Pejgamberi (sal-lAllahu alejhi ue


sel-lem ka thënë): “Nuk është gënjeshtar ai që i pajton njerëzit dhe e


rrëfen ndonjë të mirë apo flet diçka të mirë.” Pastaj ajo ka thënë: Dhe


nuk e kam dëgjuar duke lejuar diçka prej asaj që njerëzit e


konsiderojnë gënjeshtër vetëm se në tri raste: Pajtimit mes njerëzve,


luftës dhe bisedës së burrit me gruan e tij dhe bisedës së gruas me


burrin e saj.” 4


2 E transmeton Tirmidhiu me nr: 2509 dhe thotë: Ky hadith është sahih.


3 Buhariu me nr: 2546 dhe Muslimi me nr: 2605.


4 E ka transmetuar Muslimi në Sahihun e tij.





Nëse p.sh. thotë gjatë pajtimit të njerëzve: Pasha Allahun


kundërshtarët e tu e duan pajtimin dhe kanë dëshirë të bashkohen


me ju dhe dëshirojnë këtë dhe atë. E pastaj iu vjen tjerëve dhe u


flet fjalë të ngjashme e qëllimi i tij në tërë këtë është e mira dhe


pajtimi atëherë, nuk ka mëkat për këtë për shkak të hadithit të


lartpërmendur.


Kësisoj nëse e sheh një njeri i cili dëshiron ta vrasë tjetrin me të


padrejtë apo dëshiron t’i bëjë padrejtësi në një mënyrë tjetër dhe i


thotë atij: Pasha Allahun ai është vëllai im. Dhe këtë e bën me


qëllim që ta shpëtojë nga ky zullumqar i cili dëshironte ta vriste me


të padrejtë apo ta rrihte atë padrejtësisht, ngase e dinë se nëse i


thotë ky është vëllai im do ta lerë atë të lirë në shenjë respekti për


të. Ky me këtë rast obligohet ta bëjë këtë për shkak të interesit të


shpëtimit të vëllait të tij nga padrejtësia.


Qëllimi është se: Rregull e përgjithshme për betimet e rrejshme


është se janë të ndaluara përveç nëse shërben që përmes tyre


arrihet një interes madhor, më i madh se sa gënjeshtra sikurse që


janë tri rastet e përmendura në hadithin e mëparshëm.”5


E Allahu e dinë më së miri.


5 ‘Mexhmu Fetava Ibn Baz’ 1/54.