Is het wereld armoede probleem oplosbaar?





In naam van Allah, de Barmhartige, de Genadevolle


Wanneer analyses worden gemaakt van armoede in de ontwikkelde, westerse landen, dan is relatieve armoede bijna altijd het onderwerp. Er wordt dan gekeken naar wat de gemiddelde levensstandaard is in een land en van mensen die vanwege hun beperkte inkomen ver onder deze levensstandaard zitten wordt dan vervolgens gezegd dat zij arm zijn. Er mag niet te licht gedacht worden over hoe onaangenaam het is om relatief arm te zijn. Vooral in de westerse landen is dit niet makkelijk, omdat daar alles toch eerst en vooral draait om wat je "hebt" - de nieuwste merkkleding, de mooiste auto, en waar je op vakante bent geweest/zult gaan. Relatieve armoede is daarom dus wel een echt probleem, alhoewel vaak meer psychisch dan fysiek.


Maar, wanneer het aankomt op de vraag hoeveel recht arme mensen hebben op steun en hulp, dan is de relatieve benadering van armoede problematisch. De ene persoon vindt namelijk dat iedereen recht heeft op "een bloemetje op tafel"[1], terwijl de ander vindt dat niet gezeurd moet worden als men te eten en drinken heeft. In deze kwestie is het beter om absolute armoede als uitgangspunt te nemen.


4


Over wat absolute armoede precies is bestaat geen echte onenigheid. De meeste mensen zijn het erover eens dat het betekent dat een mens niet kan voldoen aan de absoluut noodzakelijke voorwaarden voor leven, oftewel eten en drinken voor nutritie en behuizing en kleding voor de bescherming tegen de elementen. Absolute armoede is ook een veel groter probleem dan relatieve armoede. Enerzijds omdat het handelt om een kwestie van leven en dood. Er kan en mag dus geen discussie zijn over de vraag of de absoluut arme mensen een recht hebben op hulp, want wie hen de hulp weigert die verklaart hen letterlijk ter dood veroordeelt. Anderzijds omdat veel meer mensen absoluut arm zijn dan relatief arm. Het aantal mensen op aarde dat moet rondkomen van een inkomen gelijk aan €1,50 of minder per dag is omstreeks 2,5 miljard, 37% van de totale wereldbevolking, namelijk.[2]


Het absolute armoede probleem is zo groot, en al zo lang aanwezig in de wereld, dat veel mensen in het westen zijn gaan betwijfelen of het ooit opgelost zal kunnen worden. Of dit correct is, dat is wat dit artikel wil onderzoeken. Kan het absolute armoede probleem inderdaad niet opgelost worden? Of is het lange bestaan van dit probleem slechts een kwestie van


5


politiek beleid, en zou het dus opgelost kunnen worden met een ander politiek beleid?


De realiteit van het absolute armoede probleem in de wereld


Volgens de Voedsel en Landbouw Organisatie (Food and Agricultural Organisation, FAO) van de Verenigde Naties waren in 2010 omstreeks 925 miljoen mensen op aarde in staat van ondervoeding. Dit was een lichte daling ten opzichte van 2009, toen volgens de FAO meer dan 1 miljard mensen chronisch ondervoed waren. Dit was 13% van de wereldbevolking. Het is vanzelfsprekend dat het aantal mensen in de wereld dat niet voldoende inkomen heeft voor voeding of behuizing of kleding ruim hoger moet liggen dan deze 925 miljoen.


6


Bron: Voedsel en Landbouw Organisatie Verenigde Naties[3]


De meest belangrijke oorzaak voor ondervoeding volgens het FAO is armoede. Volgens een analyse van de "World Development Indicators" door de Wereldbank in 2011 leefden in 2005 (het jaar van de meeste recente data) 1.374 miljoen mensen onder de absolute armoede grens van $1,25 per dag. Purchasing power parity basis, wel te verstaan, wat betekent dat deze mensen leven zoals een Amerikaan die per dag $1,25 te besteden heeft of een Europeaan die dagelijks ongeveer €1,00 te besteden heeft. Als de


7


iets hogere grens van $2,00 (ongeveer €1,50) per dag aangehouden wordt, dan stijgt volgens de Wereldbank het aantal absoluut arme mensen in de wereld naar 2.564 miljoen. Dit is 37% van de wereldbevolking.


Bron: Wereldbank[4]


Is het absolute armoede probleem onvermijdelijk, of oplosbaar?


Dat de honger in de wereld niet noodzakelijkerwijs hoeft te zijn wordt ondermeer bewezen door het feit dat het aantal mensen met obesiteit in de wereld veel groter is dan het aantal mensen met honger. Er zijn 1.500 miljoen mensen ofwel "te dik" ofwel "obese",


8


terwijl er zoals gezegd 925 miljoen hongerigen zijn.[5] De mensen in absolute armoede bevinden zich in hoofdzaak in de ontwikkelingswereld in Afrika en Azië, terwijl de te dikke en obese mensen zich in hoofdzaak in de ontwikkelde wereld in Noord-Amerika en Europa bevinden.


Dit is omdat de mensen in de ontwikkelde wereld in Noord-Amerika en Europa veel meer consumeren dan noodzakelijk is. De rijkste 20% van de wereldbevolking consumeert namelijk 76,6% van de totale productie in de wereld. De armste 20% van de wereldbevolking, daarentegen, consumeert slechts 1,5% van de totale productie.[6]


Één van de redenen voor de immense consumptie in de ontwikkelde wereld in Noord-Amerika en Europa is verspilling. Omstreeks 30% van de totale voedselproductie in de wereld, oftewel omstreeks 1,3 miljard ton voedsel, wordt uiteindelijk niet gebruikt maar weggegooid. En dit gebeurt vooral in de ontwikkelde wereld in Noord-Amerika en Europa. Volgens schattingen gooien Amerikanen, Canadezen en Europeanen per persoon jaarlijks tussen de 280 en 300 kilo aan voedsel weg. In hoofdzaak wordt dit veroorzaakt door winkels die vereisten hebben betreffende het uiterlijk van voedsel (kleur, vorm) waardoor een deel van de productie gewoon


9


weggegooid wordt omdat het er niet "mooi" genoeg uitziet. Maar ook zwakke planning bij consumenten, waardoor voedsel weggegooid wordt omdat de uiterste houdbaarheidsdatum verlopen is; en ongeïnteresseerdheid bij consumenten, waardoor voedsel weggegooid wordt simpelweg omdat teveel gekocht is; spelen een rol.[7]


In het licht van deze immense verspilling die plaatsvind concludeert de FAO dan ook dat de totale wereld voedselproductie ruim voldoende is om de werelbevolking te voeden.[8] Volgens de FAO is het honger probleem in de wereld dus niet een probleem van productie, maar van het gebruik van deze productie.


Specifiek voor wat betreft de armoede in de wereld, die dus voor het grootste deel van de honger in de wereld verantwoordelijk is, de Zwitserse bank Credit Suisse zegt in haar Global Wealth Report van 2011 dat de millionairs op aarde gezamenlijk 38,5% van de wereldrijkdom bezit. Oftewel 29,7 miljoen mensen bezitten $89 triljard, want volgens het rapport is de totale wereldrijkdom $231 triljard. De armste 68% van de wereldbevolking, daarentegen, moet het met 3,3% van de wereldrijkdom doen, oftewel $7,6 triljard.[9] Dit betekent dat als de mljonairs op aarde jaarlijks 2,5% van hun rijkdom zouden afstaan aan de armen op


1 0


aarde, dan zouden de mensen die nu van minder dan $2,00 per dag moeten rondkomen een exra uitkering krijgen van $2.250. En dit is omstreeks $6,25 per dag - het wereldarmoede probleem zou opgelost zijn!


De groei van de wereldbevolking en het probleem van absolute armoede


Het feit dat de wereldbevolking tijdens 2011 het aantal van 7 miljard bereikte zorgde voor veel ophef in de media. De snelle groei van de wereldbevolking zou het wereld armoede probleem enkel groter maken, was de redenatie bij velen namelijk. Volgens berekeningen van de Verenigde Naties, echter, zal de wereldbevolking doorgroeien tot een totaal van 9 miljard mensen rond 2050[10]. De vraag is in hoeverre dit een probleem zal zijn voor wat betreft armoede.


Volgens de FAO is de aarde in staat om het voedsel te produceren dat 12 miljard mensen nodig hebben.[11] Deze mening wordt gesterkt door verschillende onderzoeken. Volgens het Instituut voor Werktuigbouwkundigen IMECHE is de technologische kennis die noodzakelijk is om de voedselproductie te laten stijgen tot het niveau dat door 12 miljard mensen vereist wordt, reeds aanwezig: "Werktuigbouwkundigen hebben de kennis en de kunde om boven de uitdagingen die komen met de


1 1


voorspelde groei [van de wereldbevolking] uit te stijgen. (...) Er zijn geen onoverkomelijke problemen voor wat betreft het tegemoetkomen aan de behoeften van 9 miljard mensen. (...) Duurzame oplossingen bestaan al."[12] En twee Franse onderzoeksinstituten voor landbouw en ontwikkeling kwamen met een soortgelijke conclusie. Het INRA en het CIRAD concludeerden dat de benodigde groei in voedselproductie eenvoudig gerealiseerd kan worden, zelfs als maatregelen genomen worden om het milieu te beschermen.[13]


Conclusie


Het is enkel omdat het kapitalisme het wereldarmoede probleem niet heeft weten op te lossen, dat honger bestaat in de wereld. De feiten maken namelijk duidelijk dat het incorrect is om te denken dat armoede en honger onvermijdelijk zijn: de middelen om ze op te lossen bestaan in de wereld, maar te weinig mensen hebben teveel van hen in handen.


1 2


[1] Bij introductie van de Algemene Bijstandswet in 1964 die ten doel had ervoor te zorgen dat iedere Nederlander zou beschikken over de "noodzakelijke kosten voor levensonderhoud" sprak toenmalig minister Marga Klompé de nu legendarische woorden: "Ook het bloemetje op tafel hoort erbij". www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/471112/1998/12/02/MARGA-KLOMPE-De


kordate-juffrouw-die-bijstand-tot-recht-maakte.dhtml


[2] "World Development Indicators 2011", Wereldbank,http://issuu.com/world.bank.publications/docs/9780821387092


[3] www.fao.org/docrep/014/i2330e/i2330e06.pdf en www.fao.org/news/story/en/item/45210/icode/


[4] Ibidem noot 2


[5] "World Disasters Report 2011", Internationale Rode Kruis, www.ifrc.org/PageFiles/89825/307000-WDR-2011-FINAL-email-1.pdf


[6] "Poverty stats and facts", Global Issues, www.globalissues.org/article/26/poverty-facts-and-stats


1 3


[7] "Global Food Losses And Food Waste: extent, causes and prevention", Voedsel en Landbouw Organisatie Verenigde Naties FAO, www.fao.org/fileadmin/user_upload/ags/publications/GFL_web.pdf


[8] "Promotion And Protection Of All Human Rights, Civil, Political, Economic, Social And Cultural Rights, Including The Right To Development: Report of the Special Rapporteur on the right to food", Mensenrechten Commissie van de Verenigde Naties, www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/docs/7session/A-HRC-7-5.doc


[9] "Global Wealth Report 2011", Credit Suisse, www.credit-suisse.com/news/en/media_release.jsp?ns=41874


[10] "World Population Prospects, 2010 Revision", Verenigde Naties, http://esa.un.org/unpd/wpp/index.htm


[11] Ibidem noot 8


[12] "One Planet, Too Many People?", Institution of Mechanical,Engineers,www.imeche.org/knowledge/themes/environment/Population en www.newscientist.com/article/dn19946-housing-9-


1 4


billion-wont-take-technomagic.html en www.guardian.co.uk/world/2011/jan/14/population-explosion-seven-billion


[13] "We can feed 9 billion people in 2050", NewScientist, www.newscientist.com/article/dn19947-we-can-feed-9-billion-people-in-2050.html


1 5


www.islamhouse.com


Islam voor iedereen !