ÇDO PRITJE KA FUND


Në fund erdhi momenti i lehtësimit. Sa na


kishte gëzuar kthimi i tij, pas pritjes së gjatë! E


dëgjuam zërin e borisë së xhaxhi Bajramit dhe


menjëherë brofëm drejt atij zëri.


Eh, sa e madhe që është “Arka e botës” – si një


bjeshkë! E atë e mban një njeri i madh, në gojën


e të cilit gjendet një bori e verdhë e bakrit, që i


bie dhe lajmëron ardhjen e tij. Fëmijët duartrokisnin


dhe bërtitnin nga gëzimi, duke rropatur


me këmbë mbi tokë, duke e përshëndetur mbartësin


dhe atë që mban.


Mënyra se si ata e tregonin mikpritjen e tyre


tregonte gëzimin e tyre të papërshkruar se e shihnin


atë. Kjo përsëritet në çdo vendbanim ku kalonte


ai. Ky është çasti i papërshkruar i gëzimit


dhe i festimit.


7


ÇDO GJË E KA ÇMIMIN E VET


Gëzimi kishte kapluar sheshin “Minatori”. Lajmi


përhapej nëpër të gjitha rrugët, hynte nëpër


çdo shtëpi dhe çdo vesh. Të gjithë fëmijët, moshatarë


të mi, ishin mbledhur në vendin e ngjarjes,


pas vrapimit të furishëm se kush do të arrinte


më shpejt nga shtëpia e tij. Çdo njëri duke i


ngritur duart dëshironte të marrte një nga katër


karriget e vetme të xhaxhi Bajramit.


I falënderuar qoftë Allahu që xhaxhi Bajrami


më mëshiroi mua dhe e kuptoi se, nga të gjithë,


unë kisha më së shumti dëshirë për t’i njohur marifetet


e “Arkës së botës”. Filloi t’i mblidhte të


hollat duke thënë: “Fëmijë, paguani para shfaqjes!”


E ne e ngutnim që sa më parë ta lëshonte


arkën e vet për të na treguar magjitë e veta.


NJOHËS I MIRË I ZANATIT TË VET


Duke lajmëruar fillimin e shfaqjes me bori,


xhaxhi Bajrami tha: “Vini re! Juve që Allahu ju ka


dhuruar shëndet dhe shqisa, për të dëgjuar dhe


për të parë atë që është e dobishme, shikoni nëpër


dritaret e vogla në arkë. Zoti jua ruajtë shikimin


dhe jua mundësoftë që ta kuptoni qëllimin


e asaj që do t’ju shfaqet!

9


Fëmijë, para jush janë tri mësime, secila në


dhjetë fotografi. Mos e humbni ndonjërën, se nuk


do ta kuptoni porosinë. Jeta pa porosi është e


padobishme. Mësimet janë në formë tregimesh.


Shikojini ato dhe dëgjojini me kujdes, duke mos e


kthyer vëmendjen në asgjë tjetër.”


MOS BESO NË ÇDO GJË QË TË THUHET


Në një mënyrë të bukur, xhaxhi Bajrami na


shtiu në tregimin e parë të ilustruar:


Shikoni fëmijë tregimin e parë! Ai e ka porosinë


e vet. Është për një gjuetar mendjelehtë. Ai


ishte nisur për të gjuajtur me rrjetën e tij dallëndyshe


të trasha dhe të bukura. Shkonte prej një


fushe në tjetrën, prej një mali në tjetrin, duke i


vëzhguar drunjtë një nga një, duke ndjekur një


dallëndyshe që ishte ndalur pranë një përrocke.


Gjuetari nuk e kishte lehtë të kalonte prej një


vendi në tjetrin. Në fund, kur u lodh, u ul në një


mal të vogël duke pritur gjahun e tij të pasur.


U lodh nga pritja e gjatë, ndaj u mbështet në


një lis, duke vendosur në të rrjetën ku ishte ushqimi


tërheqës për zogj.


Papritmas rrjeta u lëkund: kishte kapur një


zog. U gëzua gjuetari dhe vrapoi te rrjeta duke


menduar se si po e priste një darkë e shijshme.


Gati fluturoi nga gëzimi! Sa i bukur dhe i madh


ishte ky zog! Me kujdes e liroi atë nga rrjeta dhe


e kapi me dorë, i mahnitur me pamjen e tij.


10


Atëherë gjuetari iu drejtua dallëndyshes


me një buzëqeshje fitimtari: - Mirësevjen dallëndyshja


ime e bukur! Sa kohë të gjatë të kam


pritur!


Zogu nga frika filloi të qajë dhe i tha: “Më lëshoni,


zotëri gjuetar. Nuk keni kurrfarë dobie nga


unë, sepse nuk do t’ua heq dot urinë. Ju lutem,


më lëshoni!”


Në mënyrë ngacmuese gjuetari iu përgjigj: - I


kam thirrur shokët e mi tek unë për një darkë të


madhe! Si mund ta mendoj këtë pa mishin tënd


të lezetshëm!?


Zogu heshti pak e pastaj tha: - Më lëshoni,


gjuetar, unë do t’u tregoj ku gjendet thesari më i


madh në tokë!!!


Kur gjuetari dëgjoi për thesarin, lakmia e madhe


ia mori mendtë dhe e lëshoi zogun.


Zogu buzëqeshi, fishkëlleu sa më bukur që


mundej dhe kërceu prej gëzimi duke thënë: - A


më besove, o mendjelehtë, se unë vërtet e di se


ku gjendet thesari? Sidoqoftë, mos u mërzit. Unë


do t’i lajmëroj të gjithë zogjtë që të largohen


nga ky mal i vogël, e këshilla ime për ty është:


“Mos beso në çdo gjë që të thuhet! Ky është ai


thesar!”


Dhe zogu fluturoi duke e lënë gjuetarin e


mashtruar.


11


LARGOJE ZHGËNJIMIN NGA VETJA JOTE


Tregimi i dytë, fëmijët e mi, është tregimi për


humbjen e një udhëheqësi ushtarak. Shikoni me


kujdes, ajo do t’ju japë një mësim të paharrueshëm


dhe të dobishëm.


Kishte filluar lufta ndërmjet dy mbretërive fqinje.


Udhëheqësi i një ushtrie kishte thirrur në dyluftim


udhëheqësin e ushtrisë së dytë. Pas luftimit


të rëndë, e mundi atë, e zuri rob dhe e lidhi


me pranga dhe zinxhirë, e pastaj e dërgoi në


burg.


Ushtria e kryeushtarakut që kishte humbur


dyluftimin u shpërnda e ushtarët ikën nëpër shkretëtirë,


duke u frikësuar se armiku do t’i zinte, do


t’i robëronte dhe do t’i burgoste.


Ndodhi diçka e papritur! Kryeushtaraku i mundur


arriti të ikë nga burgu dhe kur arriti tek një


burim në mes të shkretëtirës, u ul që të pushonte.


Filloi të mendonte për disfatën e vet të turpshme


dhe për ndonjë mënyrë që do ta nxirrte nga


ajo situatë e rëndë.


Në atë çast vëmendjen e tij e tërhoqi një


milingonë e vogël që kalonte pranë tij duke


mbajtur një karkalec të madh, dhjetë herë më të


madh me trup dhe peshë… Por, milingona ishte e


vendosur në punën e vet.

13


Papritmas, milingona së bashku me karkalecin


ra në një gropë. U mundua të dilte së bashku me


trofeun e vet. Karkaleci u mundua të lirohej disa


herë nga kthetrat e milingonës, por ajo vazhdimisht


e kapte dhe përpiqej të dilte nga gropa,


derisa më në fund kjo gjë i shkoi për dore. Dhe


ashtu, krenare, së bashku me trofeun, milingona


vazhdoi rrugën e vet.


Kjo dëshirë e flaktë dhe ky durim i melingonës


lanë mbresa të thella tek udhëheqësi i mundur. Si


e kreu me suksesë detyrën e vet milingona pa e


humbur shpresën?


Qante për gabimin e vet; ishte penduar se nuk


ishte më i zellshëm dhe më me zemër. Filloi të


mendojë se si ta thërrasë kundërshtarin në dyluftim.


E mblodhi tërë fuqinë dhe vendosmërinë e vet


dhe u kthye vetë te kundërshtari dhe përsëri e


kërkoi në dyluftim. Pas një lufte të paparë dhe të


mundimshme, kundërshtari i tij ra i vdekur në


tokë!


Kështu, udhëheqësi ynë ushtarak fitoi dhe u


kthye krenar në mbretërinë e vet. Dhë kështu,


një milingonë me zellin e pandërprerë ndikoi që


ky ushtarak të nxjerrë një mësim të dobishëm.

15


PËRDORE MENDJEN


I fundit, të nderuar fëmijë, është tregimi për


të verbrin dhe fenerin.


1. Fotografia e parë, që do të shihni,


tregon një të verbër, i cili në njërën dorë mban


qypin e në tjetrën fenerin. Ai del natën nga


shtëpia e vet dhe shkon deri te sheshi i madh me


pus, ku mblid-hen njerëzit për të mbushur enët e


veta me ujë.


2. I verbri, ngadalë, duke mbajtur një


fener mbërriti te bunari dhe, kur i erdhi radha, e


mbu-shi qypin e vet me ujë dhe u nis për në


shtëpi.


3. Gjatë rrugës për në shtëpi takoi një


njeri, i cili u habit se çfarë i duhet të verbrit


feneri që bën dritë!


4. Mendonte me zë: “Për çfarë i duhet të


verbrit feneri, çfarë fiton ai prej kësaj?”


5. E dëgjoi i verbri. Kur iu afrua ai njeri,


e pyeti me zë: “Çfarë të duhet feneri?”


6. I verbri buzëqeshi dhe i tha: “Sikur veç


pak të mendoje, nuk do të më pyetje për këtë! A


nuk e sheh se është natë dhe se është errësirë


kudo rreth nesh?”


7. Njeriu e lëviz kokën dhe thotë: “Ashtu


është, por ti çfarë dobie ke nga feneri kur je i


verbër?”

17


8. I verbri tha: “Hej, njeri me sy, e mbaj fenerin


që ti të më shohësh! Sikur të mos e mbaja,


dikush prej kalimtarëve do të mund të përplasej


me mua nga shkaku i errësirës.”


9. Kur e mbaj fenerin të ndriçuar ndri-çoj çdo


gjë përreth vete, në mënyrë që të mos ndeshem


me dikë dhe kështu e ruaj enën time të mos


thyhet. A nuk është ashtu, vëlla?”


10. Njeriu e uli kokën nga kjo situatë e pakëndshme:


“Të falëminderit plak për këshillën


dhe urtësinë tënde! Mos më gjyko! Unë jam i


paditur dhe i verbër, edhe pse shoh, e jo ti. Ti je


i mençur, edhe pse nuk sheh! Pranoje ndjesën


time! Sikur të kisha menduar mirë dhe drejt, nuk


do ta kisha bërë një pyetje të tillë!”


Sa mirë do të ishte sikur njeriu t’i shfrytëzonte


të gjitha begatitë që i ka dhënë Allahu, në


mënyrë që të mos turpërohet, të mos pendohet


dhe të mos bëhet injorant.

19


DHE E NDJEKIM ME TË MIRËN


Xhaxha Bajrami i ra borisë dhe e lajmëroi


fundin e shfaqjes duke thënë: - Fëmijë të dashur,


për një shumë të vogël të hollash ju shikuat tregimet


e dobishme nga arka e botës. Tregimi i parë


flet për pasojat e marrisë, e dyta për frytet e


durimit dhe qëndrueshmërisë, e treta për dobinë


e përdorimit të mendjes.


Mbajeni mend këtë, të dashur fëmijë dhe luteni


Allahun që t’ju mësojë që t’i këshilloni të


tjerët drejtësisht, ndaj luteni Atë që të gjithë të


jeni të dëgjueshëm dhe të ndjekim atë që është e


drejtë.


MËSIMI I TREGIMIT


1. Mos beso çdo gjë që të thuhet!


2. Bëhu i durueshëm dhe këmbëngulës deri në


fitore!


3. Gjithnjë përdore mendjen tënde!

21


PËR JU, TË DASHUR FËMIJË


Në shenjë të kujtimeve të mia nga ditët e


fëmijërisë sime, e kam larguar pluhurin nga këto


gjashtë tregime që t’i shpëtoj nga harresa, që


ndoshta së bashku të gjejmë në to diçka të dobishme


dhe të mirë.


Vëllai juaj, Muhammed M. Selimeh

23


MËSUESI I VOGËL


Në emër të Allahut, të Gjithëmëshirshmit,


Mëshiruesit!


MENDIMTARI QË MERITON TË


RESPEKTOHET


Edhe pse i mitur, quhej “mësues i vogël.” Ashtu


e thërrisnin shokët e tij në shkollë, të bindur


në talentin dhe zgjuarsinë e tij. Emrin e ka Visar


dhe është 12 vjeç. Ka arritur deri në klasën e


gjashtë. Për disa muaj do ta përfundojë shkollën


fillore.1 Në pesë vitet e kaluara ishte nxënës i


shkëlqyeshëm. Allahu xh.sh. i kishte dhuruar atij


zell, logjikë dhe vendosmëri. Në klasë ishte i qetë


dhe i tërhequr dhe përgjigjej gjithmonë me kujdes


dhe mençuri kur të tjerët nuk ishin në gjendje


të jepnin përgjigje të drejtë. Prandaj, ishte i


rëndësishëm dhe e meritonte respektin.


DJALI I TALENTUAR ËSHTË NJERI SI JU


Vërtet, ai ishte një nxënës i mrekullueshëm,


jo vetëm në atë shkollë, por edhe në shkollat e


1 Shkolla fillore në botën arabe zgjat gjashtë vjet. (V.P.)


TREGIMI I DYTË


24


tjera të lagjes. Vetëm se ai nuk donte të lavdërohej


për aftësitë e veta para të tjerëve, por donte


të ishte i thjeshtë dhe modest. Nuk dëshironte që


ta ngrenin gjer në qiell. Por thoshte: “Mos u


habitni me mua, ngase unë jam si ju dhe kam


mendje me të cilën mendoj. Sikur edhe ju ta


kishit përdorur mendjen tuaj si duhet nuk do të


mahniteshit më me mua!”


Këto fjalë tregonin sesa i zellshëm dhe serioz


ishte.


ALLAHU KUJDESEJ PËR TË


Visari nuk ishte as Pejgamber i dërguar prej


Allahut xh.sh., se koha e të Dërguarve kishte


kaluar që moti, e pas Muhammedit a.s. nuk ka më


të Dërguar të tjerë, e as nuk ishte prej atyre me


mrekullira dhe mu’xhize. Për të fliteshin gjëra të


këndshme nëpër biseda të netëve të gjata, në


ndejat e lagjeve. Njerëzit ishin të mahnitur me të


dhe ai gjithnjë ishte në qendër të bisedave. Ishte


shembull për nxënësit e tjerë në sjellje dhe mësim,


sikur të ishte i udhëhequr nga kujdesi madhështor


i Allahut xh.sh.


25


DHE NGA SHERRI I ZILIQARIT


Nëna e Visarit ia kishte ndaluar daljen nga shtëpia


në mënyrë që ta ruajë nga sytë e ziliqarëve të


pamëshirshëm. Askush, as nga vëllezërit e tij nuk


ishte i ngjashëm me të për nga mençuria dhe


sjellja. Babai i tij bile mendonte ta çregjistronte


nga shkolla, nga frika se mund t’i ndodhte diçka.


Kujdesi prindëror e ndiqte çdokund, ku shkonte


ose ku qëndronte. Kishin frikë se dikush do ta grabiste


a do t’i ndodhte ndonjë fatkeqësi. A do ta


hanin sytë e këqinj të ziliqarëve?! Babai i tij


donte ta njoftonte drejtorin e shkollës për brengën


e tij. mirëpo nuk e bëri. Sikur diçka e ndalonte


nga kjo.


MËSUESI E MBAN POROSINË


U bë mirë që babai i tij nuk veproi ashtu si


kishte menduar, sepse në ditët e ardhshme Visari


do të tregonte një urtësi të madhe në shkollë.


Nga ajo ndodhi mund të nxirret mësim dhe këshillë.


Kur mësuesi i ri hyri në klasë, i shikoi nxënësit


që të njoftohej me ta. Shikimi iu ndal në fytyrën


e kthjelltë të Visarit, i cili me buzëqeshje dhe


fjalë të këndshme i uroi mirëseardhjen në emër


të të gjithëve: “Mirëseerdhët, zotëri! Me ju do


26


t’i ndajmë momentet këtë vit. Ju do të na udhëhiqni


dhe do të na ndriçoni rrugët e diturisë dhe


do të na i përcillni porositë e diturisë me mund


dhe sakrificë të madhe. Që tani iu falënderojmë


për mundin tuaj të madh në të ardhmen.”


LARGOJUNI MENDIMEVE TË SËMURA


Mësuesi u ul në katedër dhe, për çudi, e filloi


ligjeratën e tij të parë me shpjegimin e një filozofie


të përzier. Sa më tepër që shpjegonte, aq


më shumë bëhej e pakuptueshme. Për këtë nxënësit


nuk kishin dëgjuar asgjë më parë. Edhe pse


e përsëriste, në bazë të shikimeve të tyre, shihej


se asgjë nuk kishin kuptuar.


“Shikoni fëmijë, sikur të ekzistonte Zoti, siç


thonë të paditurit, a nuk do të mund ta shihnim


atë? A thua, ai Zot nuk do të paraqitej para syve


tanë?” Fëmijët u nemitën, mendjet e tyre të


vogla ishin në dilemë!!! Nuk dinin ç’të bënin. Ta


kundërshtonin mësuesin apo të mos flisnin asgjë?


O Zot, mëshiro!”


27


MOSBESIMI ËSHTË I PADURUESHËM


Mësuesi nxori një laps nga xhepi dhe tha: “Të


dashur fëmijë, a e shihni këtë laps?” Ata u


përgjigjën: “Po!” Ai e fshehu në xhep dhe vazhdoi:


“A po e shihni lapsin tani?” U përgjigjën:


“Jo!” Atëherë tha: “Lapsi nuk ekziston, pasi nuk


mund ta shihni! Gjithashtu, as Zoti nuk ekziston –


për arsye se nuk e shihni! Me një fjalë; për çdo


gjë që nuk e shohim, themi se nuk ekziston. A e


kuptuat këtë?”


Fëmijët heshtën, sikur dikush t’i kishte goditur


në kokë. Nuk mund të thonin asnjë fjalë, edhe


pse nuk mund ta pranonin atë që u thoshte mësuesi


i tyre.


A TË DYSHOHET NË ALLAHUN?


Shikimet e tyre në atë situatë të pakëndshme


u drejtuan nga Visari. Ai i shpëtonte sa herë që


ballafaqoheshin me probleme.


Të gjithë e dinë se Allahu ekziston. Është diçka


që zemrat e tyre e ndiejnë, në të cilën janë të


sigurtë. Atë që ua tha mësuesi, askush gjer më


tani nuk ua kishte thënë.


“Visar, nuk jemi mësuar ta kundërshtojmë


mësuesin, edhe nëse gabon! Gjatë pesë vjetëve


të kaluar e kemi konsideruar mësuesin të pagabueshëm.


Ngrihu, është radha jote tani. Të gjithë


28


kanë nevojë për vendosmërinë tënde dhe na fal


për heshjen tonë, situata është e vështirë!”


TË THUASH TË VËRTETËN ËSHTË TRIMËRI


Visari u mendua pak e pastaj iu përgjigj shikimeve


të drejtuara nga ai. U ngrit dhe kërkoi leje


që të thotë diçka: “Mësues i dashur, a më lejon


që t’u shpjegoj shokëve të mi atë që thatë ju?”


Mësuesi u gëzua shumë dhe përsëriti: “Nuk ka


Zot, se nuk e shohim, dhe këtë jua shpjegova me


shembullin e lapsit!” Fjalët e veta i përfundoi


duke menduar se ka bërë diçka të mirë. I dukej se


çështja ishte shumë e thjeshtë, se ajo që ekziston,


shihet.


29


NJERIU MUND TË GABOJË


Visari heshti pak e pastaj e pyeti mësuesin e


vet: “A më lejoni mësuesi i nderuar që të bisedojmë


për mendimin tuaj?”


Mësuesi iu përgjigj: “A ti do të diskutosh me


mua?! O bir, gjërat janë shumë të qarta! A e ka


parë dikush nga ju Zotin? Ose a po e sheh lapsin


që fsheha pak më parë? Unë kam të drejtë. Ti a e


ke parë Zotin?”


Visari iu përgjigj: “Ngadalë, mësues! Njeriu


mund të gabojë, çdo njeri mund të gabojë!”


Mësuesi në mënyrë nënçmuese bërtiti: “A po


më akuzon se kam gabuar?”


Visari në mënyrë të qetë u përgjigj: “Edhe unë


jam nga ata që gabojnë. Njeriu gabon, qoftë


edhe i rritur ose mësues, kjo nuk është turp!”


30


RESPEKTOJE MENDIMIN E TË TJERËVE


“Mësues i nderuar, ju lutem kuptojeni atë që


ju kam thënë. Shembulli juaj me lapsin që fshehët


është i gabuar. Lapsi tani gjendet në xhepin


tuaj, ndaj nuk e shohim. Po ashtu, Allahu ekziston,


edhe pse Atë nuk e shohim. Ky është mendim


i gabuar.” Mësuesi filloi të nënçmojë Visarin duke


i thënë: “O bir, a mendon se Zoti ekziston kur


nuk e ke parë? A je budalla? Tani ulu ta vazhdojmë


mësimin!!! Ulu!” Mësuesi mendoi se çështja


mori fund.


E VËRTETA MBI GJITHÇKA


Visari e luti mësuesin që ta vazhdojnë dialogun.


Mësimi nuk ka kuptim nëse nxënësit nuk e


kuptojnë atë. Tha: “A besoni ju mësues në çdo


gjë që shihni?”


Mësuesi e lëkundi kokën dhe tha: “Po, kjo është


e logjikshme dhe e vërtetë!” Visari tha: “A


mund të na tregoni mendjen tuaj? Sigurisht se


jeni të bindur se jeni i mençur dhe se keni


mendje?”


Mësuesi heshti, ndërsa nxënësit qeshnin. Mendja


e mësuesit nuk mund të shihej. Visari vazhdoi:


“A mund të themi se nuk keni mend pasi ne nuk e


shohim?”


31


Mësuesi u habit. Nuk e shpëtoi logjika e tij. Në


fytyrën e nxënësve filloi të shiheshin shenjat e kënaqësisë.


ZOTIN E NJOHIM ME ANË TË KRIJESAVE TË


TIJ


Visari vazhdoi: “Mësues i nderuar, a mund të


na tregoni shpirtin tuaj, që të bindemi se ekziston?”


Mësuesi shpërtheu nga hidhërimi dhe tha:


“Nuk është e logjikshme!… Mendja dhe shpirti


nuk mund të shihen, por i shohim shenjat e tyre…


A je mendjelehtë?!” Buzëqeshja e mësuesit ishte


e thartë. Visari iu përgjigj: “Shpirti… mendja …


ajri… janë ndodhi që nuk mund t’i shohim, por


shohim shenjat e tyre, me anë të të cilave përfundojmë


se ato ekzsitojnë… Zoti gjithashtu!”


Në atë moment zërat pushuan dhe u dëgjua


zëri i muezinit: “Dëshmoj se nuk ka Zot tjetër veç


Allahut!!!” Në këto momente të qetësisë mësuesi


e lëkundi kokën dhe tha: “Dhe unë dëshmoj se


nuk ka Zot tjetër veç Allahut!!!”