Mjetet dhe procedurat terapeutike dhe agjërimi
Falënderimi i takon Allahut dhe mëshira e bekimi qofshin për
atë që nuk ka pejgamber pas tij:
E kam shikuar librin "Gjërat bashkëkohore që e prishin
agjërimin" të Dr. Ahmed b. Muhamed el-Halil - Allahu e ruajt -
dhe e kam parë si një libër të dobishëm, ku ka mbledhur disa
çështje mjekësore bashkëkohore, të cilat nuk dihen se e prishin
agjërimin apo jo. Duke pasur parasysh rëndësinë e këtyre çështjeve
dhe pyetjeve të shumta rreth tyre, i kam përmbledhur ato dhe i
kam shtuar pak gjëra me shpresë që Allahu t'iu bën dobi të
gjithëve.
E këto çështje janë:
1. Inhalatori për astmë: Dy dijetarët e shquar Ibën Bazi dhe
Uthejmini - Allahu i mëshiroftë - si dhe komisioni i përhershëm
për Fetva ndajnë mendimin se ai nuk e prishë agjërimin ngase,
inhalatori avullohet dhe nuk arrin deri në stomak, por arrin deri te
kanali i frymëmarrjes (laringu). Atë e krahasojnë me shpëlarjen e
gojës (gjatë abdesit) dhe sivakun (pastrimin e dhëmbëve me
misvak).
2. Tabletat që vendosen nën gjuhë për mjekimin e disa
sëmundjeve të zemrës, të cilat nuk hynë në brendësi të trupit,
atëherë këto tableta nuk e prishin agjërimin.
3. Endoskopi1 për stomakun: Shumica e dijetarëve ndajnë
mendimin se ai që fut diçka në brendësi të trupit e prish agjërimin
1 Instrument që shërben për të shikuar në zgavrat e trupit
Mjetet dhe procedurat terapeutike dhe agjërimi
3
edhe nëse nuk është ushqyes. Ibën Abbasi ka thënë: "Agjërimi
prishet nga gjërat që hyjnë e jo nga ato që dalin".2
Disa dijetarë të medhhebit Malikijj dhe Ibën Tejmijje kanë
mendimin se nuk e prish agjërimin ajo që hyn në stomak, nëse nuk
është pije apo ushqim. Hoxha ynë, Ibën Uthejmini – Allahu e
mëshiroftë - e ka zgjedhur mendimin se endoskopi nuk e prish
agjërimin përveç nëse vendoset me endoskop një materie e
yndyrshme që është ushqyese dhe e cila e lehtëson hyrjen e
endoskopit në të. Me këtë rast agjërimin e prish kjo materie e jo
futja e endoskopit, ngase nuk prish agjërimin ajo që nuk është
ushqyese.
Gjithashtu, ky është edhe medhhebi i Hanefinjve të cilët
kushtëzuan që ajo e cila hyn në brendi të trupit, të mbetet në të e
tëra, duke mos mbetur jashtë diç prej saj. Pra, endoskopi nuk
mbetet në brendi të trupit i tëri, madje dhe një pjesë e tij mbetet
jashtë.
4. Pikat e hundës: Dy dijetarët e shquar, Ibën Bazi dhe
Uthejmini - Allahu i mëshiroftë – kanë mendimin se ato nuk e
prishin agjërimin por, Ibën Bazi e kushtëzon prishjen e agjërimit:
nëse e ndien shijen e saj në fyt, ndërsa Uthejmini e kushtëzon që
ato të arrijnë deri në stomak, për shkak të hadithit të transmetuar
nga Lekit b. Sabireh: "...dhe shpërlaje hundën mirë (istinshak)
përveç, nëse je agjërueshëm".3 Ndërsa, dijetarë të tjerë
bashkëkohorë konsiderojnë që ato nuk prishin agjërimin, ngase
nuk janë ushqime apo pije e as diçka të ngjashme me to dhe kjo
çka arrin është shumë më pak sesa uji që mbetet nga shpëlarja e
gojës (gjatë abdesit).
2 Transmeton Bejhekiu 4/261, e Neveviu dhe Ibën Haxheri e kanë
konsideruar hasen
3 Transmeton Ebu Davudi (142) dhe Nesaiu (87) e Ibn Hibbani e
konsideron të vërtetë.
Mjetet dhe procedurat terapeutike dhe agjërimi
4
5. Gazi i oksigjenit: nuk e prish agjërimin, ngase nuk është
ushqim, pije apo diç e ngjashme me to.
6. Inhalatori i hundës: ka normë të ngjashme me inhalatorin
për astmë.
7. Anestezioni: i cili është disa llojesh:
• Anestezioni nëpërmjet hundës me një materie nga gazi nuk e
prish agjërimin, ngase materia e gaztë nuk është trupth.
• Anestezioni kinez (me gjilpëra) nuk e prish agjërimin për
shkak të mos hyrjes së asnjë gjëje në brendi të trupit.
• Anestezioni me injeksione: nëse është anestezion lokal nuk e
prish agjërimin, për shkak të mos hyrjes së asnjë gjëje në brendi të
trupit.
• Anestezioni i tërësishëm, dhe këtu janë dy çështje:
E para: Humbja e vetëdijes:
- Nëse e humbë vetëdijen gjatë gjithë ditës, shumica e dijetarëve
të medhhebit Malikijj, Shafij dhe Hanbelijj kanë mendimin se
agjërimi i tij prishet për shkak të hadithit të transmetuar nga Ebu
Hurejre: "...e len ushqimin, pijen dhe kënaqësitë (seksuale) e
tij”4, e abstenimi i përmendur në këtë hadith i takon agjëruesit,
ndërsa ai që humbë vetëdijen nuk mund të quhet agjërues.
- Nëse humbja e vetëdijes nuk zgjatë tërë ditën, Imam Maliku
thotë që agjërimi i tij prishet, ndërsa Shafiu dhe Ahmedi thonë se
nuk prishet dhe kjo është më afër të vërtetës, ngase nuk ka
argument për prishjen e agjërimit të tij.
E Dyta: Nëse shoqërohet anestezioni me një materie ushqyese
atëherë, prishet agjërimi edhe nëse humbja e vetëdijes nuk zgjatë
tërë ditën.
4 Transmeton Buhariu (1795)
Mjetet dhe procedurat terapeutike dhe agjërimi
5
8. Pikat e veshit: nëse nuk gjendet ndonjë e çarë në timpan
apo nuk arrin diç në fyt agjërimi është i saktë por, nëse e ndien
shijen e saj atëherë, prishet agjërimi te shumica e dijetarëve.
9. Losioni i veshit (lëng për pastrim): Ai zakonisht përmban
sasi të mëdha të ujit, e nëse timpani është i çarë dhe arrin diç në fyt
agjërimi i prishet, sipas shumicës së dijetarëve por, nëse nuk arrin
asgjë në fyt, nuk prishet.
10. Pikat e syrit: Dy dijetarët e shquar Ibën Bazi dhe
Uthejmini – Allahu i mëshiroftë - e kanë zgjedhur mendimin se
pikat e syrit nuk e prishin agjërimin ngase, sytë nuk janë rrugë të
ushqimit dhe pijes. Të njëjtin mendim e kanë Hanefinjtë dhe
Shafinjtë për kuhlin (bojë për qepalla)
11. Injeksioni nën lëkuror apo muskulor: nuk e prishin
agjërimin, ngase nuk është ushqim, pije apo diç ngjashëm me to e
ky është mendimi i zgjedhur nga dy dijetarët e shquar Ibën Bazi
dhe Uthejmini – Allahu i mëshiroftë.
12. Injeksioni ushqyes (vitaminoz) në vena: konsiderohet
nga gjërat që e prishin agjërimin, ngase është i ngjashëm me
ushqimin dhe pijen.
13. Kremat dhe fashat ngjitëse: nuk e prishin agjërimin, ngase
nuk janë në kuptim të ushqimit dhe pijes.
14. Endoskopi i barkut: i cili futet nëpërmjet një vrime të
vogël nga sipërfaqja e barkut për ta eliminuar mëshikëzën e tëmthit
në mënyrë endoskopike (kolecistektomi) apo diagnostifikimit të
disa sëmundjeve. Kjo çështje krahasohet me xhaife-n, e cila është
plagë në bark që arrin deri në brendi të trupit. Dijetarët e
medhhebit Malikijj thonë se nuk e prish agjërimin, e këtë e ka
zgjedhur edhe Shejhul-Islam Ibën Tejmije, ngase myslimanët
plagoseshin gjatë xhihadit dhe sikur nga plagët e tilla do të prishej
agjërimi, do t'u sqarohej atyre.
Mjetet dhe procedurat terapeutike dhe agjërimi
6
15. Dializa5: Hoxha ynë, dijetari i shquar Ibën Bazi e ka
zgjedhur mendimin se kjo e prish agjërimin, ngase dializa e
furnizon trupin me gjak të pastër sikur edhe ndoshta e furnizon
me materie ushqyese, kështu që bashkohen dy prishës të agjërimit.
16. Losioni vaginal, hapat anal (supozitorët) dhe
endoskopi vaginal: Malikinjtë dhe Hanbelinjtë thonë: Nëse
gruaja përdor pika në vaginën e saj, nuk i prishet agjërimi me këtë.
17. Klizma: Shumica e dijetarëve nga katër medhhebet thonë
se nga klizma prishet agjërimi, ngase arrin deri në brendi të trupit
por, Ibën Tejmijje e ka zgjedhur mendimin, i cili është edhe
medhhebi i Dhahirive: se ajo nuk e prish agjërimin ngase, nuk
ushqen, por nxjerr atë çka është në trup, njëlloj si purgativet që
merren nëpërmjet nuhatjes. E këtë e ka zgjedhur edhe dijetari i
shquar Ibën Uthejmini – Allahu e mëshiroftë, nëse lënda e saj
është ilaç e jo ushqyese.
18. Supozitorët: Dijetari i shquar Ibën Uthejmini e ka zgjedhur
mendimin se nuk e prish agjërimin, ngase përmban materie ilaçi e
nuk ka në të diç të lëngët dhe nuk është ushqim, pije apo diç e
ngjashme me to.
19. Dhënia i gjakut: Krahasohet me hixhamen, e ata që thonë
se hixhameja e prish agjërimin, të njëjtën e thotë edhe për dhënien
e gjakut, dhe e kundërta. Dy dijetarët e shquar Ibën Bazi dhe
Uthejmini – Allahu i mëshiroftë, e kanë zgjedhur mendimin se e
prish agjërimin.
20. Mostra e gjakut për analiza: Nuk e prish agjërimin, ngase
është pak.
Falënderimi i takon vetëm Allahut, Zotit të botëve dhe mëshira e
bekimi qofshin për Muhamedin, familjen e tij dhe të gjithë shokët e
tij.
5 Pastrim i gjakut nga materiet e dëmshme
