Çështje të shumta dhe pyetje të ndryshme që lidhen me muajin


e adhurimit, muajin e agjërimit, muajin e begatshëm të


Ramazanit ia kemi paraqitur prindit dhe Shejhut të nderuar:


Abdullah b. Abdurr Rrahman El Xhibrin, anëtar i komisionit për


fetva dhe iu përgjigj si është më së miri dhe tregoi dobi të shumta


rreth tyre ..


Për shkak të rëndësisë që kanë këto çështje e pamë të arsyeshme


t’i publikojmë që përfitimi nga ato të jetë më i përgjithshëm. E për


këtë kemi marrë leje nga hoxha i nderuar dhe na e dha lejen e tij


gjë për të cilën e falënderojmë.


Allahun e lartësuar e lusim t’i bëj njerëzit të kenë dobi nga dija


e tij dhe ta drejton në rrugë të mirë hapat e tij dhe të gjithë


myslimanëve, Amin.


Përgatiti fletushkën dhe publikoi:


Sulejman b. Abdul Kadir Ebu Zejd


(Allahu e faltë atë, familjen dhe të gjithë myslimanët)


3


Si i jeton myslimani ditët e Ramazanit


Si duhet të jetojë myslimani në këto ditë të begatshme të këtij muaji


fisnik dhe t’i shfrytëzojë si është më së miri në adhurim ndaj Allahut të


lartësuar?


Përgjigja: Muaji i Ramazanit është muaji i begative, muaj i


mëshirës dhe faljes, muaj në të cilin iu përgjigjet lutjeve dhe


ndihmohen nevojtarët. Muaj i dhuntive dhe i dhuratave dhe muaj i


teravive. Muaj i dhikrit – përmendjes së Allahut dhe tesbihut -


madhërimit të Tij. Muaji i Ramazanit veçohet me disa veçori dhe


mirësi për këtë myslimanët e presin me gëzim dhe lumturi dhe


jetojnë në të jetën e adhuruesve të flakët. Ditën e tij e kanë të zënë


me agjërim e natën me falje të Kijamit (namazit të natës) si dhe


shtojnë përgjatë kohës së tij adhurimet.


Myslimani e pret Ramazanin me gëzim kur të lajmërohet me


ardhjen e tij. Arritja e Ramazanit është begati e madhe për atë që ia


mundëson Allahu ta përjetojë dhe arrijë. Çdo mysliman duhet t’i


mbush kohët e këtij muaji me përmendjen e Allahut, lexim të


Kuranit dhe vepra të mira dhe ta ruaj veten nga mëkatet dhe


krimet. Ai duhet ta pres këtë muaj me pendim të sinqertë ku ia jep


besën Allahut të lartësuar se nuk do t’i kthehet më mangësive në


kryerjen e obligimeve dhe anashkalimit të tyre. Çdo mysliman


duhet ta ruaj agjërimin e tij nga fjalët e kota dhe epshi , ngase është


transmetuar në hadith: “Nuk është agjërim të agjëruarit prej


ushqimit dhe pijes por, agjërim është të agjëruarit prej fjalëve të


kota dhe epshit.1” dhe janë transmetuar hadithe të tjera të cilat


nxisin në ruajtjen e agjërimit.


Ne duhet ta ruajmë agjërimin tonë dhe të afrohemi tek Allahu i


lartësuar me lutjen që ta pranojë nga ne agjërimin, kijamin,


adhurimet e tona si dhe ta pranon nga ne pendimin dhe të na jep


sukses në vazhdimin e punëve të mira edhe pas Muajit të


Ramazanit.


1 Refeth: është nocion që përdoret për çdo gjë që e donë burri nga gruaja e vet, ndërsa


origjina e tij si fjalë është se përdoret për fjalën e shëmtuar. (Sahih Ibn Hibban:


14/456)


4


Veçoria e obligimit të agjërimit në Islam


A është dalluar obligimi i agjërimit në Islam nga agjërimi i ymeteve të


mëhershme?


Është përgjigjur: Është e vërtetë se Allahu i lartësuar thotë:


“O ju që besuat, agjërimi u është bërë obligim sikurse që ishte


obligim edhe i atyre që ishin para jush, kështu që të bëheni të


devotshëm.” (El Bekare: 183). Në këtë ajet Allahu i lartësuar nga


tregon për obligim e agjërimit edhe për ymetet e mëhershme e


ndoshta në përmendjen e kësaj është për qëllim lehtësimi për ne


ngase agjërimi ndoshta përmban në vete vështirësi për sa i përket


etjes, urisë dhe mundimit e për këtë Allahu na lajmëroi se agjërimin


ua ka obliguar edhe ymeteve që kanë qenë para nesh për këtë


duhet edhe ne ta pranojmë.-


Dijetarët kanë mospajtim për mënyrën e agjërimit të atyre që


ishin para nesh.


Disa kanë thënë: Atyre iu janë obliguar tri ditë prej çdo muaji


kështu që ata agjëronin tridhjetë e gjashtë ditë për çdo vit dhe


është transmetuar se ishin të obliguar me këtë.


Dhe është transmetuar se në fillim të Islamit – para obligimit të


agjërimit të Ramazanit – myslimanët u urdhëruan të agjëronin për


çdo muaj nga tre ditë e pastaj ky urdhër u anulua me obligimin e


agjërimit të muajit të Ramazanit.


Disa kanë thënë: Atyre që ishin para nesh iu është obliguar


muaji i Ramazanit sikurse që iu është obliguar myslimanëve e kjo


është transmetuar nga Hasen El Basrijj dhe të tjerë si dhe kjo është


kuptimi i dukshëm i ajetit dhe ajo që kuptohet fillimisht nga


kontesti i ajeteve të Kuranit Fisnik se sikurse që u është obliguar


juve u është obliguar atyre para juve dhe kjo është më afër.


Agjërimi është i njohur ai përbëhet nga të përmbajturit e


agjëruesit prej daljes së agimit të dytë e gjer në perëndim të diellit


nga çështjet që e prishin atë. Në disa hadithe është transmetuar se


Jehudët nuk bënin iftar derisa të mos lidheshin yjet por, kjo është


fe e tyre që iu përmbajtën dhe nuk kanë për këtë bazë për këtë


edhe jemi urdhëruar t’i kundërshtojmë ata. Gjithashtu është


transmetuar në hadith se jehudët nuk hanin syfyr e këtë e kemi


njohur përmes fjalës së Pejgamberit (paqja dhe bekimi i Allahut


qofshin mbi të) ku thotë:


“Dallimi mes neve dhe atyre është ngrënia e syfyrit”.


5


Këto janë disa dallime mes agjërimit tonë dhe të tyre dhe


ndoshta ata këto gjëra i kanë lënë vetë edhe pse iu janë obliguar.


Gjendja e myslimanit gjatë pritjes së muajit Ramazan dhe gjatë


lamtumirës së tij


Si duhet të jetë gjendja e myslimanit gjatë pritjes së muajit Ramazan


dhe gjatë lamtumirës së tij? Dhe cila është këshilla juaj për ata që shprehin


mërzi për etjen dhe urinë gjatë Ramazanit?


Përgjigja: Shpirti i besimtarit e pret muajin e Ramazanit me


gëzim dhe lumturi dhe atë për shkak se në këtë muaj ka adhurime


të ndryshëm si agjërimi, kijami, lutjet dhe kërkimi i faljes. Ajo që


kërkohet nga besimtari është ta shumëfishon punën e tij dhe të


shpreson shpërblimin e përgatitur për këto adhurime, ngase është


transmetuar në hadith:


“Ky është një muaj që fillimi i tij është mëshirë, mesi i tij falje dhe


fundi i tij lirim nga zjarri.”


Myslimani duhet ta pranojë këtë muaj duke qenë i gëzuar dhe i


lumtur për këtë begati, dhe ai duhet t’i shtojë veprat e tij të mira.


Gjithashtu myslimani duhet që të pikëllohet sa herë që t’i


afrohet fundi këtij muaji fisnik sepse ato janë ditë ku


shumëfishohet shpërblimi dhe në to ka lirim nga zjarri – në dhjetë


ditët e fundit të këtij muaji. Shumë besimtarë pikëlloheshin nga


ndarja prej këtij muaji fisnik dhe i jepnin lamtumirën me keqardhje


për ndarjen prej tij. E kështu është gjendja e besimtarit i cili i donë


veprat e mira dhe i donë kohët e caktuara për to. Ndërsa ata që


nuk e pëlqejnë agjërimin dhe i gëzohen ndarje prej këtij muaji


fisnik, këta nuk e duan të mirën dhe as nuk duan që t’u pranohen


veprat e mira apo t’u shumëfishohen shpërblimet e tyre.


Njeriu obligohet që kur t’i ndien dhembjet e agjërimit sikurse


uria, etja, mundimi dhe vështirësia ta llogaritë shpërblimin e kësaj


te Allahu dhe të konsiderojë këtë prej veprave të mira që e lut


Allahun ta shpërblen për të dhe ta ngrit gradën e tij.


E nuk ka dyshim se agjërimi sa më i mundimshëm të jetë dhe sa


më i lodhshëm është shpërblimin e ka më të madh. Dhe kjo


çështje nuk është e veçantë për agjërimin por, vlen për të gjitha


veprat që i bën myslimani. Nëse vepra është më e rëndë atëherë


shpërblimi është më i madh për shkak të fjalës së Pejgamberit


(paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të) i cili ka thënë në haxh:


“Shpërblimi është sipas lodhjes apo sipas shpenzimeve.”


6


Kështu që myslimani i cili e bën cilindo vepër në të cilën ka


vështirësi duhet ta llogarit shpërblimin për këtë mund, lodhje dhe


vështirësi e kjo vlen edhe për agjërimin. Myslimani duhet ta llogarit


agjërimin e tij te Allahu i lartësuar dhe të mos të mërzitet nga


lodhja, të mos e urrej agjërimin, të mos gëzohet nga ndarja prej


muajit të Ramazanit por, ta llogaris tërë këtë dhe të duron që me


këtë të arrin shpërblim dhe gradat më të mëdha.


Muaji i Ramazanit për shumë njerëz është muaj i ngrënies, pijes


dhe i ndejave gjatë natës


Muaji i Ramazanit për shumë njerëz është shndërruar në muaj të


ngrënies, pijes dhe ndejave të natës ... cila është këshilla e juaj për këtë?


Përgjigja: Ai që vepron kështu gabon ngase muaji i Ramazanit


është muaji i adhurimit e prej shkaqeve të cilat e kanë bërë muaj të


adhurimit dhe dritës: Se në të shumëfishohen veprat e mira, në të


është obliguar agjërimi dhe Kijami, si dhe në të nxiten njerëzit të


lexojnë Kuranin Fisnik, të përmendin Allahun dhe të luten e këto


shkaqe janë shkak për t’u liruar prej zjarrit.


Ndërsa ata që e marrin muajin e Ramazanit si rast për ngrënie


dhe pije të shumtë nuk e kanë kuptuar dhe respektuar këtë muaj si


duhet. E vërtetë është se kur të vjen Ramazani njerëzit fillojnë të


blejnë me të madhe lloje të ndryshme të mishrave, ushqimit,


perimeve dhe pemëve e kur të vjen Iftari i gjen se i kanë mbledhur


tëra këto në sofra dhe ngrënë shumë gjatë gjithë natës e këta e


shndërrojnë muajin e Ramazanit në muaj të epsheve, muaj të


ngrënies dhe kjo është e kundërta e asaj për të cilën është lënë dhe


është obliguar.


Selefi Allahu i mëshiroftë kanë bërë iftar me disa kafshata bukë


dhe është vërtetuar se Pejgamberi (paqja dhe bekimi i Allahut


qofshin mbi të): “Kur bënte iftar, bënte iftar me disa hurma të


pakta (rutab), e nëse nuk gjente bënte iftar me disa hurma, e nëse


nuk gjente atëherë me disa hurthe uji.” d.m.th. disa gllënjka uji e


pastaj dilte për namaz.


Ndërsa ushqimi pas kësaj ishte i pakët sikurse dy të zezat –


hurmat dhe uji dhe kjo është që ndikon, ngase sa më tepër që të


ndikon agjërimi në agjëruesin me uri dhe etj kjo e zbut zemrën e tij


më tepër dhe e bën që t’i pranohet lutja më tepër.


7


Ne e këshillojmë myslimanit që mos ta bën muajin e Ramazanit


muaj të epsheve dhe le të përkufizohet në atë që ia largon urinë e


tij në mënyrë që të mos lë anash punët të cilat i kryen.


Për ngrënien e shumtë janë transmetuar disa gjurmë të cilat


aludojnë në mospëlqimin e saj si dhe është transmetuar në hadith:


“Mos hani shumë, që të mos pini shumë e që të mos flini shumë e


pastaj të privoheni shumë.”


S’ka dyshim se ata që e kanë mësuar veten të hanë shumë gjatë


natës pastaj të flenë shumë gjatë ditës, do të thotë e bëjnë natën


për ngrënie e ditën për gjumë nuk ju mbetet te ta vetëm të


përmbajturit (imsaku). Këta nuk ndikohen nga vlera e muajit të


Ramazanit dhe as që e shfrytëzojnë atë e kjo është në kundërshtim


me atë për të cilën është obliguar ai.


E këshillojmë çdo mysliman që të pakësojë prej asaj që u


përmend dhe të përkufizohet vetëm se në atë që i bën dobi dhe le


të merr prej tyre aq sa ia lehtëson shpirtit gjatë natës dhe ditës prej


urisë dhe etjes si dhe ta mundon veten në adhurimin e Allahut që


të përfiton mirësinë në këtë muaj.


Muaji i Ramazanit muaji i Xhihadit dhe i ngadhënjimeve


vendimtare


Muaji i Ramazanit është i njohur në historinë Islame si muaj i


Xhihadit dhe i ngadhënjimeve vendimtare, çka ngjall kjo në ndjenjat e


myslimanit?


Përgjigja: Në muajin Ramazan, në pjesën e tij të parë ka ndodhur


lufta e Bedrit në të cilën myslimanët i ka mundur idhujtarët dhe ju


kanë shkaktuar humbje të mëdha gjithashtu në këtë muaj ka


ndodhur çlirimi i Mekës dhe beteja të tjera të shumta kanë


ndodhur në muajin fisnik të Ramazanit.


Kjo ia përkujton çdo myslimani se ky muaj është muaj i


ndihmës dhe forcimit të Islamit dhe myslimanëve dhe betejat të


cilat kanë ndodhur në të Allahu i ka ndihmuar myslimanët me


fitore dhe pushtet dhe kjo për shkak të veçorisë së këtij muaji dhe


vlerës së ditëve dhe netëve të tij. Ramazani sikur që është muaj i


adhurimit, agjërimit dhe kijamit ai është edhe muaj i xhihadit në


rrugën e Allahut.


Ne duhet t’i përkujtojmë këto beteja islame të cilat kanë


ndodhur në Ramazan dhe të marrim mësime nga to.


8


Kush ka përparësi më tepër: Umreja apo imamllëku në Ramazan


Kush ka përparësi më tepër: Ajo që imami i rregullt i xhamisë ta bëjë


umren e Ramazanit apo të qëndrojë tërë muajin e Ramazanit si imam i


xhematit të tij në xhaminë e tij?


Përgjigja: Më me vlerë bile obligim është që ky imam i rregullt ta


kryen detyrën e tij për të cilën merr shpërblim kështu që e fal


namazin gjatë gjithë Ramazanit sikurse imami i xhamisë i cili është


përcaktuar nga shteti atij nuk i lejohet ta lë xhaminë as në Ramazan


e as jashtë Ramazanit.


Por, nëse donë të merr udhëtim në Ramazan apo jashtë


Ramazanit atëherë ai duhet ta lë dikë i cili e zëvendëson derisa të


kthehet d.m.th. ta lë një person të aftë për imamllëk i cili do të jetë


i rregullt në namazet me xhemat si dhe do t’ua falë kijamin gjatë


Ramazanit, person i cili përkujdeset për faljen e farzeve në kohët e


tyre. E nëse nuk gjen atëherë nuk i takon atij ta lë xhaminë apo ta


lë pas dore dhe t’i lë xhamtin duke kërkuar atë që ua fal namazin


për çdo kohë. Por, ajo që ai të përfiton nga shpërblimi i umres në


Ramazan kjo në të vërtetë ka shpërblim por, nëse e lë xhaminë për


të cilën ai është përgjegjës pa ndonjë zëvendës nuk i lejohet as


umreja e as haxhi përderisa nuk e kryen detyrën e imamit dikush i


cili është i aftë dhe me të cilin janë të pajtimit xhemati i asaj


xhamie.


Hulumtimi për imamët me zë të bukur


Shumë njerëz kalojnë nga një xhami në tjetrën duke hulumtuar imamët


që kanë zë të bukur, si e komentoni ju këtë?


Përgjigja: Unë e shoh se në disa raste s’ka gjë të veprohet kështu


por, jo në të gjitha kohët. Unë e ndiej sikurse e ndiejnë edhe të


tjerët se kurdo që imami ta ketë zërin e bukur, lexon rrjedhshëm


dhe i përulur në namaz dhe në lexim ndikimi në shpirt është më i


madh, ai që falet me të dhe e dëgjon leximin e tij ndien përulje si


dhe përqendrohet në namaz dhe ndikohet me një ndikim të madh


dhe më pas tërë ditën e gjen dobinë e kësaj përuljeje.


Për këtë s’ka gjë që myslimani ta zgjedh imamin i cili i


përshtatet atij dhe prej leximit të cilit i ndodh të përulet dhe


9


nënshtrohet por, me kusht që imami ta ketë zërin e bukur, t’i din


rregullat e leximit (texhvidin) dhe t’i plotëson kushtet e leximit.


Por, nuk e shoh që njerëzit ta teprojnë në shkuarjen dhe


frekuentimin në vende të largëta por, e shoh të vazhdojnë me


imamin e tyre të lagjes në të cilën banojnë përderisa nuk ka ndonjë


gabim apo mangësi në imamllëkun e tij dhe kjo do të ishte më e


përshtatshme por, megjithatë nuk i ndaloj rreptësisht të shkojnë


dhe të hulumtojnë atë që ju përshtatet.


Qëllimi prej namazit dhe agjërimit


Disa njerëz bien pre e një dyshimi djallëzor, që është se: Nëse namazi i


tij nuk e ndalon atë nga e shëmtuara dhe e keqja si dhe nuk e arrin


devotshmërinë përmes agjërimit atëherë s’ka nevojë për namazin dhe


agjërimin e tij. Cila është këshilla juaj për këta?


Përgjigja: Është transmetuar në disa tefsire nga disa prej Selefit


gjatë komentit të fjalës së Allahut:


“Vërtet namazi largon nga të shëmtuarat dhe të irituarat “ (El


Ankebut: 45) se ai që namazi i tij nuk e largon nga e shëmtuara dhe


e keqja nuk i shton kjo atij vetëm se largim prej Allahut ... E disa


njerëz e shohin se nuk po ndalohen nga veprimi i të shëmtuarave


dhe i të ndaluarave sikurse , prostitucioni, pirja e alkoolit, dëgjimi i


muzikës, ngrënia e pasurisë së ndaluar, bërja e përgojimit dhe


bartjes së fjalëve, ofendimi i njerëzve në nderin e tyre e të


ngjashme me këto si dhe shkuarja e tyre në klube të natës, loja me


letra gjatë gjithë natës e këta thonë: Ne nuk kemi mundësi t’i lëmë


këto gjëra me të cilat jemi mësuar që nga vegjëlia dhe rinia e


përderisa nuk kemi mundësi t’i lëmë atëherë nuk ka dobi në


agjërimin dhe namazin tonë e më pas shkojnë pas të keqes dhe i


lënë adhurimet dhe obligimet e kësisoj bashkojnë mes prishjes, të


keqes dhe lënies së të mirës e kjo padyshim është mëkat i madh


dhe krim i rëndë, ngase ata kanë lënë çdo gjë që është e mirë.


E këta i këshillojmë dhe iu themi: Ju duhet të shoqëroheni me


adhuruesit dhe të përkujdeseni për namazet ashtu si janë dhe


meditoni pse janë ligjësuar namazet, përuluni në to, nënshtrohuni


dhe përkujtoni madhështinë e Krijuesit të lartësuar gjatë kryerjes së


tyre. Gjithashtu këta duhet të përkujdesen për agjërimin dhe ta


përkujtojnë nijetin dhe atë për të cilën është ligjësuar agjërimi


sepse, Krijuesi i lartësuar e ka përmendur prej dobive të tij arritjen


e devotshmërisë, në fjalën e Tij:


10


“O ju që besuat, agjërimi u është bërë obligim sikurse që ishte


obligim edhe i atyre që ishin para jush, kështu që të bëheni të


devotshëm.”(El Bekare: 183)


Këta duhet të mundohen që agjërimi të jetë shkak për


devotshmërinë e tyre e pastaj ta ushtrojnë veten e tyre në lënien e


këtyre veprave të shëmtuara dhe ne e lusim Allahun që të


pendohen, kthehen dhe t’i lënë këto vepra të shëmtuara. Krijuesi i


lartësuar gëzohet me pendimin e robit të tij.


Ndërsa nëse personi i cili bën krime dhe vepron mëkate dhe


kësaj ia bashkëngjit edhe lënien e obligimeve atëherë ai del nga feja


e pastër.


E lusim Allahun me udhëzim dhe pendim për të gjithë.


Gëzimi për bajramin dhe pikëllimi për lamtumirën e muajit të


Ramazanit


Si të bashkojmë mes gëzimit për bajramin dhe pikëllimit për


lamtumirën e muajit të Ramazanit?


Përgjigja: Gëzimi me festën e Bajramit vjen pas suksesit nga


Allahu i lartësuar për myslimanët. Bajrami vjen pas përfundimit të


muajit të Ramazanit për këtu gëzohen myslimanët me festën.


Allahu iu ka dhënë sukses t’i përfundojnë adhurimet në muajin e


begatshëm, i kanë kryer obligimet sikur që duhet dhe e kanë


plotësuar kijamin, adhurimet, respektin gjatë gjithë muajit fisnik, E


dita e festës është ditë gëzimi normale por, në të njëjtën kohë është


ditë pikëllimi për besimtarët të cilët ndahen nga muaji fisnik dhe


ditët e tij. Ato ditë të bardha dhe natë të shndritshme dhe kohë të


ndershme të cilat janë pakësuar apo kanë kaluar. I Dërguari fisnik


(paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të) thotë:


“Sikur ymeti im ta dinë se çka ka në Ramazan do të shpresonte i


tërë viti të jetë Ramazan.”


Sido qoftë nuk ka ndonjë pengesë mes bashkimit të gëzimit për


plotësimin e muajit të Ramazanit dhe gëzimit me festën e kjo është


që robit iu është dhënë sukses për veprat e mira dhe mes


pikëllimit për Ramazanin e ai është pikëllimi për kohët të cilat janë


të vlefshme dhe ku veprat janë të shumëfishuara.


11


Agjërimi i muajit Ramazan në vendet jo islame


Me çka i këshilloni myslimanët që jetojnë jashtë, dhe të cilët e agjërojnë


muajin e Ramazanit në vendet jo islame?


Përgjigja: I këshillojmë këta që të publikojnë simbolet e Islamit në


ato vende në të cilat gjendet pakica myslimane. Ata duhet ta


publikojnë veten e tyre si myslimanë në veshjet e tyre, fjalët dhe


pamjet e tyre. Gjithashtu të shfaqin shenjat dalluese të Islamit, të


ngritin ezanin e tyre për namazet, të shfaqen gjatë kryerjes së


namazit me xhemat para publikut edhe nëse ata nuk janë


myslimanë dhe të agjërojnë nga veprat e ndaluara e të mos jetë


agjërimi i tyre vetëm nga ngrënia dhe pirja por, të përmbahen nga


mëkatet dhe krimet dhe këtë e themi sepse, shkaqet që shpijnë në


to janë të shumta. I këshilloj të kujdesen për devotshmërinë e


zemrave të tyre dhe të mos dobësohen para dukurive që janë në


kundërshtim me Islamin dhe të mos shikojnë atë që është e


ndaluar të shikohet te gratë.


Duhet që myslimani në këto vende ta ruajë veten e ti dhe islami


të jetë i fortë në zemrën e tij dhe ta largojë veten nga të gjitha


dukuritë që janë në kundërshtim me fenë.


Agjërimi i muajit Ramazan a ndikon negativisht në ekonomi


A ndikon agjërimi i muajit Ramazan negativisht në shoqëri sikurse


pretendojnë ateistët?


Përgjigja: Ata të cilët pretendojnë se njerëzit kur agjërojnë ulet


prodhimi dhe puna e tyre pretendimi i tyre është i kotë. Muaji i


Ramazanit nuk të pengon nga punët prodhimi është i njëjtë dhe


puna është e njëjtë. E ata të cilët i pakësojnë punët e tyre dhe


ndejnë gjatë natës duke lozur apo luajtur bixhoz dhe duke shikuar


filma të ulët dhe foto magjepsëse e të ngjashme dhe pastaj flenë


gjysmën e ditës apo një të tretën e saj dhe vijnë në punë si përtacë


këtyre iu pakësohet puna. Faji me këtë rast nuk është te Ramazani


e as nuk ka faj agjërimi por, faj kanë vetët e tyre të cilët kanë


vepruar shkaqet që ndikojnë në paralizimin e lëvizjes së tyre dhe


dobësimit të prodhimit të tyre.


Ne i këshillojmë të gjithë myslimanët në muajin e Ramazanit ta


bëjnë këtë muaj, muaj të adhurimit dhe të jetë adhurimi në kohën e


saj e ajo nuk i pengon nga kryerja e punëve dhe as nuk e pengon


12


prodhimin. I thërrasim të gjithë që të japin maksimumin në punët


e tyre në Ramazan dhe të shumëfishojnë prodhimin. Gjatë ditës në


Ramazan myslimanët janë të lirë dhe të sinqertë dhe i fillojnë punët


duke qenë aktiv. Ata duhet ti kushtojnë gjumit kohë të duhur gjatë


natës së tyre dhe të jepen pas punëve të tyre plotësisht sa që të mos


kenë kohë të lirë dhe për kërkim të epsheve e me këtë do të gjejmë


prodhim të bollshëm në Ramazan për dallim prej muajve tjerë.


Mjetet e informimit dhe obligimi i agjërimit


Si iu ndihmojnë njerëzve mjetet e informimit për kryerjen e obligimit


të agjërimit në Ramazan si është më së miri?


Përgjigja: Nuk ka dyshim se mjetet e informimit konsiderohen si


përgjegjësi kryesor për orientimin e myslimanëve drejt çdo të mire,


qoftë nëse është e lidhur me agjërimin dhe çështjet e zbatimit të


adhurimeve apo edhe çështjet e tjera. Ato gjithashtu kanë


përgjegjësi të madhe në tërheqjen e vërejtjes prej të këqijave dhe


veprave që nuk lejohet të veprohen. Kështu që përgjegjësia e


mjeteve të informimit qofshin gazeta, radio apo televizion është që


t’i ndërgjegjësojnë njerëzit dhe t’i orientojnë në zbatimin e


obligimeve të tyre e prej këtu duhet që përmbajtja e këtyre mjeteve


të jetë e orientuar për atë që kanë dobi në të myslimanët.


P.sh. nëse përgatitet programi “Dispozitat e agjërimit” dhe flasin


në këtë program ata që janë të aftë dhe meritor prej dijetarëve të


myslimanëve dhe përgatitet program special i cili tregon vlerën a


agjërimit dhe gjurmët e tij në adhurime, dhe vlerën e punëve të


cilat duhet të kryhen në Ramazan dhe të emetohen këto programe


për çdo ditë apo javë e të ngjashme kjo nuk ka dyshim se do të


ketë dobi të madhe. Njerëzit kur t’i shohin këto programe dhe këto


udhëzime apo i lexojnë dhe i dëgjojnë ata do të kenë dobi dhe do


të ndikohen dhe do ta njohin vlerën e këtij muaji fisnik. Ndërsa


nëse mjetet e informimit i bëjnë njerëzit të okupohen dhe u zënë


kohët e tyre me tregime të pavlera dhe rrëfime që nuk ka dobi prej


tyre kjo ua humb kohën njerëzve.


Ne i këshillojmë mjetet e informimit që tu ofrojnë njerëzve atë


që iu bën dobi dhe këto mjete të informimit duhet ta bartin


përgjegjësinë e plotë përballë atyre që i përcjellin.


13


Njerëzit që nuk e njohin Allahun vetëm se në Ramazan


Shumë njerëz kthehen të Allahu i lartësuar dhe e shpallin


pendimin e tyre nga mëkatet të cilat i kanë bërë dhe kjo gjatë


muajit të Ramazanit por, pas Ramazanit iu kthehen gjendjes në të


cilën kanë qenë. Me çka do tu drejtoheshit këtyre?


Përgjigja: Janë pyetur disa nga Selefi për disa njerëz që kur të


hyn muaji i Ramazanit bëjnë adhurim e kur të shkon e lënë


adhurimin, e kanë thënë: Sa njerëz të këqij janë ata që nuk e


njohin Allahun vetëm se në Ramazan dhe e adhurojnë në të ... Zoti


i muajve është Një dhe myslimani obligohet që puna e tij të jetë e


vazhdueshme dhe stabile. Është transmetuar se Pejgamberi (paqja


dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të) kur e vepronte një punë


përqendrohej në të dhe thoshte:


“Veprat më të dashura te Allahu janë të cilat i kryen njeriu


vazhdimisht edhe nëse janë pak.”.


Myslimani e ka obligim që puna e tij të mos ketë përfundim


përveç se me vdekje ... Ajo që disa i lënë të këqijat në muajin e


Ramazanit sikurse të ndalohen nga pirja e duhanit apo alkoolit, apo


shikimit të filmave të ulët dhe dëgjimit të këngëve e pastaj pas


Ramazanit iu kthehet atyre apo ndoshta iu kthehet para se të


përfundojë Ramazani kjo ndoshta bëhet shkak në refuzimin e


adhurimit tët tij. Është transmetuar nga disa prej Selefit se kanë


thënë: “Ai që i flet vetes së tij se pas Ramazanit do t’i bëjë mëkat


Allahut, agjërimi iu refuzohet dhe i mbyllet dera e pendimit.”


Selefi – Allahu i mëshiroftë kur e përfundonin një punë më së


shumti iu interesonte pranimi i saj. Si dhe ata kujdeseshin për


shtimin e veprave të mira e pastaj mbeteshin duke e lutur Allahun


që t’ua pranojë këto vepra prej tyre ... E s’ka dyshim se prej


shenjave të pranimit të veprave: Puna e mirë pas tyre dhe


vazhdimësia në to, e prej shenjave të refuzimit të tyre: Lënia e


punës së mirë apo veprimi i të kundërtës së saj prej të këqijave


dhe mëkateve.


Këshillë për tregtarët


A keni ndonjë këshillë të cilën do t’ua kishit drejtuar tregtarëve?


14


Përgjigja: E këshillojmë secilin që merret me tregti që t’ua dojë


myslimanëve të mirën. Sikur që ai donë t’i rritet tregtia e tij ashtu


duhet t’ua donë të mirën myslimanëve ... dhe të mos i dëmton.


Shumë tregtarë – Allahu i udhëzoftë – të shtyrë nga lakmia, rritja e


tregtisë së tyre dhe përfitimet e shumta i shfrytëzojnë disa kohë në


të cilat njerëzit kanë nevojë për disa lëndë ushqimore apo disa


mallra dhe i shtrenjtojnë çmimet dhe ua ngritin vlerën e tyre e nuk


iu intereson dëmi i myslimanë prej shumëfishimit të çmimeve ndaj


tyre. Dhe ky mall ndoshta nuk gjendet vetëm se te ta apo janë


pajtuar me kolegët e tyre – tregtarë për këtë shtim të shumëfishuar.


I sheh disa nga ata se si e blejnë një mall me dhjetë rijal e shesin


me tridhjetë apo dyzet dhe nuk mërziten përderisa njerëzit të jenë


të interesuar për të. E kjo nuk ka dyshim është mashtrim për


myslimanin dhe me këtë dëmtohen konsumatorët të cilët kanë


nevojë për këtë ndërkohë që janë transmetuar argumentet që


nxisin që myslimani të jetë i sinqertë ndaj vëllait të tij mysliman.


E prej sinqeritetit dhe këshillës është që të mos e dëmtosh


vëllanë tënd dhe ta udhëzosh drejt mallit të dobishëm dhe të mos e


tradhtosh e as mashtrosh dhe të mos e bësh injorancën dhe


mentalitetin e tij të ulët shkak për ta marrë pasurinë e tij me pa të


drejtë.


Këshillë për ata që kryejnë ‘Umre’


A keni ndonjë këshillë për ata që kryejnë umren në Ramazan?


Përgjigja: Ata të cilët e kryejnë umren në Ramazan qoftë në


fillim apo në fund të tij – për këta shpresojmë inshAllah se janë të


mirë dhe të besueshëm dhe kemi për ta mendim të mirë dhe e


njohim aftësinë dhe meritën e tyre qofshin ata të rinj apo të vjetër.


Ata i këshillojmë me atë që e këshillojmë veten tonë që nëse u


lehtësohet vazhdimi i veprave në këtë muaj në fillim apo në fund


të tij në Haremin e Mekës kjo është prej veprave më të mira.


Adhurimi i cili kryhet në Mekë dhe Medine është i shumëfishuar e


prej tyre edhe umreja për të cilën është transmetuar se:


“Umreja në Ramazan është e barabartë me një haxh.” dhe e kryen


atë me sinqeritet dhe përsosmëri.


Gjithashtu i urdhëroj ata që kryen umren të përkujdesen për


faljen e namazeve në Mesxhidul Haram –Qabe, në të cilën një


namaz shumëfishohet në njëqindmijë si dhe përkujdesja për


kijamin dhe mos ngutja në të .. I këshillojmë të bëjnë shumë tavaf


15


dhe ta shfrytëzojnë kohën në të sepse, tavafi është i posaçëm me


Mekën e Ndershme dhe nuk kryhet vetëm se në Qabe.


I këshillojmë që të lexojnë shumë dhe të jepen pas leximit të


Kuranit Fisnik në Mesxhidul Haram –Qabe nëse ju lehtësohet


Itikafi në Qabe sepse, kjo është më mirë për të shumëfishuar


shpërblimin. Gjithashtu i këshillojmë të bëjnë shumë vepra të mira


sikurse urdhërimi i veprave të mira dhe ndalimi nga të këqijat,


thirrja në rrugë të Allahut dhe largimi nga shpenzimi i kohës në


lojë dhe ruajtja e tubimeve nga thashethemet pas të cilave s’ka


dobi.


Nëse e vepron këtë ai që e ka kryer umren kthehet i ndikuar në


veten e tij dhe pastaj edhe ndikimi i tij në të tjerët është më i madh.


Këshillë për të rinjtë


A keni ndonjë këshillë për të rinjtë?


Përgjigja: Të rinjtë pa dyshim kanë përgjegjësi të mëdha dhe atë


sepse, ata janë zakonisht që anojnë kah loja dhe papunësia. Me ta –


nëse janë të mirë – është forca në punë, garancia për stabilitetin e


punës. I këshillojmë këta të rinj që të ruajnë kohët e tyre nga loja


dhe veprat e kota dhe të zgjedhin shokët dhe miqtë e mirë të cilët


iu ndihmojnë në të mirë, në ruajtjen e kohëve të tyre, ju ndihmojnë


në veprat e mira dhe përqendrimin në to. I këshillojmë të mos e


kalojnë gjatë gjithë netëve të tyre në ndeja dhe biseda që ua marrin


kohën dhe ua humbin atë pa ndonjë dobi ... dhe i këshillojmë me


lexim të shumtë të kuranit dhe përkujdesjen për kijamin e netëve të


këtij muaji fisnik.

Falënderimi i Allahut ..


Itikafi është synet në çdo kohë, në Ramazan dhe jashtë tij por,


në Ramazan është më i vlefshëm, e sidomos përforcohet vlera e tij


më tepër në dhjetë ditët e fundit.


Dhe në këtë aludojnë argumentet që në përgjithësi e preferojnë


kryerjen Itikafit. Këto argumente e përfshijnë kryerjen e tij në


Ramazan dhe jashtë tij.


Imam Neveviu thotë: “Itikafi është synet me konsensusin e


dijetarëve (el ixhma) si dhe nuk obligohet vetëm se me anë të


zotimit (nedhrit) gjithashtu me konsensusin e dijetarëve. Ai


preferohet të kryhet sa më shpesh e më së shumti preferohet në


dhjetë ditët e fundit të Ramazanit.”1


Dhe ka thënë gjithashtu: “Itikafi më i preferuar është ai që


shoqërohet me agjërim. Koha më e mirë e kryerjes së tij është


muaji Ramazanit e në Ramazan koha më e preferuar janë dhjetë


ditët e fundit.”2


Shejh Albani (Allahu e mëshiroftë) në librin e tij “Kijam


Ramadan” thotë: “Itikafi është synet në Ramazan dhe në pjesët e


tjera të vitit. Bazë për këtë është fjala e Allahut të lartësuar:


“E kur jeni të izoluar (në i’tikafë) në xhamia, mos t’u afroheni atyre


(për marëdhënie intime).” (El Bekare:187) gjithashtu hadithet e


sakta të transmetuara për itikafin e Pejgamberit (paqja dhe


shpëtimi i Allahut qoftë mbi të) si dhe lajmet e shumta të


transmetuara nga Selefi për këtë ..


Është vërtetuar se Pejgamberi (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë


mbi të) ka bërë Itikaf në dhjetë ditë të Shevalit.” 3


1 El Mexhmu:6/475.


2 El Mexhmu: 6/489.


3 Buhariu dhe Muslimi.


Si dhe Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të) i tha Pejgamberit


(paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të): “Jam zotuar në kohën


e injorancës se do të bëj itikaf një ditë në Qabe? E Pejgamberi


(paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të) i tha: “Përmbushe


zotimin tënd.” E ai qëndroi në itikaf një natë.4


Koha më e preferuar e Itikafit është në Ramazan për shkak të


hadithit të Ebu Hurejres (Allahu qoftë i kënaqur me të):


“Pejgamberi (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të) për çdo


Ramazan hynte në itikaf dhjetë ditë e në vitin në të cilin vdiq hyri në


Itikaf njëzet ditë.”5


Pra, koha më e mirë për kryerjen e itikafit është fundi i muajit


Ramazan, sepse Pejgamberi (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë


mbi të) e ka kryer itikafin në dhjetë ditët e fundit të tij derisa ia


mori shpirtin Allahu i lartësuar.”6 7


Shejh Ibn Bazi thotë: “Nuk ka dyshim se itikafi në xhami është


adhurim prej adhurimeve dhe në Ramazan është më i preferuar se


jashtë tij .. dhe ai lejohet në Ramazan dhe jashtë tij.” 8 9


4 Buhariu dhe Muslimi.


5 Buhariu.


6 Buhariu dhe Muslimi.


7 “Kijam Ramadan”. Kjo pjesë është paraqitur në version i shkurtuar dhe të


përmbledhur.


8 Mexhmuul Fetava: 15/437.


9 Shiko librin Fikhul Itikaf të Dr. Halid El Mushejkih: 41.