Në emër të All-llahut, Mëshiruesit Mëshirëplotit


- Hyrje


Lavdia i takon Allahut, Atë e falënderojmë dhe prej tij


ndihmë dhe falje kërkojmë. Kërkojmë mbështetje te Zoti


xh.sh. nga të këqijat e shpirtit dhe veprave tona. Atë të cilin


e udhëzon Allahu s'ka kush e humb dhe atë të cilin e humb


s'ka kush e udhëzon. Dëshmoj se s'ka të adhuruar përveç


Allahut, i Cili është një i vetëm dhe dëshmoj se Muhamedi


është rob dhe i dërguar i tij.


Ajo që më shtyu ta shkruaj këtë traktat të shkurtër mbi


sqarimin e rrugës të parëve tanë të mirë (selefus-salih) janë


pyetjet e shumta që më janë drejtuar nga shumica e


njerëzve pa dallim klase. Tek njerëzit është përzier kuptimi i


akides (besimit) së shëndoshë nga ndikimi i fjalëve të


njerëzve që flasin mbi këtë temë pa qenë të përgatitur për


këtë dhe nuk e angazhon veten që të hedhë shikimin në


shkrimet e tradicionalistëve {Ehli sunne vel-xhema 'a) të


cilët ia kanë dhënë hakun kësaj teme,shkrimtarët, shkrimet e


të cilëve janë të njohura për nga dituria dhe drejtësia.


Për shkrimin e këtij traktati kam falur namaz istihare'.. Në


shkrimin e këtij traktati jam bazuar në shkrimet e një


1 Namaz me të cilin i drejtohet besimtari All-llahut xh. sh. kur vendosë të


bën ndonjë vepër me lutje, nëse është mirë (hajr) t'ia mundësojë këtë, nëse


është keq (sherr) ta largojë nga kjo vepër (sh. p.)





numri të dijetarëve që kanë shkruar mbi akiden (besimin) e


selefit (të parëve tanë të mirë) nga as'habët -bashkëkohësit,


tabiinët- pasuesit dhe etbai- tabiinët- pasuesit e pasuesve,


të cilat shkrime i kanë pranuar dijetarët e parë dhe të fundit.


S'kam shtuar asgjë, veç disa shkrimeve të vogla rreth fjalëve


të tyre. Literaturën e konsultuar e paraqes në faqen e


fundit. E lus Allahun xh. sh. që ta bëjë këtë vepër të


dobishme për muslimanët në përgjithësi. Ai e din qëllimin, e


fjala e fundit është lavdia Allahut, Zotit të botërave.


Damask: E Enjte,


)0 Muharem, )*))


- 1usht , )--2


Shërbyesi i sunnetit të Muhammedit salall-llahu alejhi ve sellem


Ebu Mahmud, Abdul-kadër Arnauti





Mbi rrugën e të parëve tanë


Në Emër të Allahut, Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit


Domethënia etimologjike e fjalës El- vexhiz: -huhet


(ev)hezel-kelame) 


    që do të thotë ka shkurtuar dhe


pakësuar fjalimin.


Domethenia etimologjike dhe termionologjike fjalës EIMenhexh


!"#:


Thuhet: En-nehxhu !"


 , el-menhexhu dhe shumësi Elminhaxh


$"#, rrugë e qartë, metodë All-Ilahu xh.sh. në


Kur'an thotë: " “Ne për të gjithë ju kemi bërë ligj dhe rrugë te


qartë".(El-Maide:<8


All-llahu xh. sh. ka bërë për çdo popull rrugë të caktuar, ithtarët


e Tevratit kanë legjislaturën (sheriatin8 e tyre, pasuesit e Inxhilit


kanë poashtu sheriatin e tyre dhe pasuesit e Kur'anit kanë


sheriatin e tyre. Këto janë legjislatura që ndryshojnë në vendime


ligjore, por nuk ndryshojnë në njësinë (tevhidin8 e All-llahut xh.sh.


siç thotë Muhammedi salall-llahu alejhi ve sel-lem: "Unë më


tepër kam përparësi se Isai, biri i Merjemës, në këtë botë dhe


në botën tjetër (ahiret), të dërguarit e All-llahut janë vëllezër


për nga baba , e nënat ndryshojnë, fenë e kanë një dhe nuk


ka ndërmjet meje dhe Isait pejgamber.” 6


2 E transmeton Buhariu në Sahihun e vet, gjithashtu Muslimi në Sahihun


etij . nga Ebu Hurejreja r.a..





Kjo d.m.th. se pëlqejnë në rrënjë, tevhidin e All-llahut


(monoteizmin-njëjësinë e Zotit8 kurse ndryshojnë në degëtlegjislaturën


e All-llahut xh.sh. All-llahu xhel-le shanuhu i thotë


Muhammedit s.a.v.s. në Kur'an: "Ne nuk dërguam asnjë të


dërguar para teje e të mos i kemi shpallur atij se : Nuk ka të


adhuruar tjetër përveç Meje, pra Më adhuroni " (El-enbija :+8


All-llahu xh.sh. thotë: "Ne dërguam në çdo popull të dërguar


që t'ju thonë: Adhurojeni vetëm All-llahun e largojuni djajve


(adhurimit të tyre)" (En-2ahl :*8


Kjo sa i takon monoteizmit (tevhidit8, kurse legjislatura


ndryshon në çështje të urdhëresës ose ndalesës.


Domethënia etimologjike dhe terminologjike e fjalës Es-selef


%&


:


Es-selefu që ka kaluar më parë ,thuhet: selefe shej'un %]


['() -ka kaluar, selefe fulanun selefen – [* +, %] ka


parakaluar es-salif - parakalues, popull që ka jetuar para nesh në


histori.


All-llahu i Lartësuar (xh.sh.8 thotë: "Kur ata nxitën hidhërimin


Tonë Ne iu hakmorëm atyre dhe i përmbytëm të gjithë dhe i


bëmë shembull e përvojë për të tjerët." (Ez-Zuhruf:++,+*8 që


d.m.th., kur na hidhëruan, u hakmorëm, i zhytëm të gjithë


dhe i bëmë parakalues për ata që veprojnë si ata , që të marrin


këshilla e mësim që ka. Es-selef %&


 ata që kanë


kaluar, prindi, farefisi, të cilët janë më të moshuar kanë më


shumë merita, njëjësi është salif %


&





Transmetohet nga Hasan El-Basriu , i cili në namazin e


xhenazes së fëmijës së vet ka thënë: "O Zot , bëje parakalues për


ne."


    


2ga ky shkak gjenerata e parë quhet selefus- salih -


 %&





(të parët tanë të mirë8. Muhammedi salall-llahu alejhi ve sel-lem,


shokët (sahabët8 e tij dhe ata që i pasojnë në mënyrë të mirë janë


selefi i ummetit (parakaluesit e ummetit8. Kushdo që thirr në atë


që ka thirr Muhamedi salall-llahu alejhi ve sel-lem, shokët dhe ata


që i pasojnë në mënyrë më të mirë , është në rrugën e të parëve


tanë, Selefit. Obligim është për të gjithë që ta përcjellin


Kur'anin e Madhëruar dhe sunnetin e pastër të Muhamedit salallllahu


alejhi ve sel- lem ashtu si e kanë kuptuar të parët (selefi8 -


qoftë i kënaqur Allahu me ta , mbasi ata meritojnë të


pasohen, ngase ishin të sinqertë në besimin e tyre të fortë, në


tevhidin e tyre, dhe të sinqertë në adhurimin (ibadetin8 e tyre.


Prijësi (imami8 i tyre është Muhamedi salall-llahu alejhi ve sellem,


për pasimin e të cilit na ka urdhëruar All-llahu i


Lartëmadhëruar në Kuranin e Madhëruar: "Atë që ua jep i


dërguari merreni e atë që u ndalon lëreni." (El- Hashr:/8


All-llahu i Lartëmadhëruar thotë: "Ju e kishit shembullin më të


lartë të Dërguarin e All-ahut (Muhamedin), kuptohet, ai që


shpreson në shpërblimin e Allahut në botën tjetër, ai që atë


shpresë e shoqëron duke e përmendur shpesh Allahun." (El-


Ahzab:8.


“Ai është që flet me shpallje nga qielli: Dhe ai nuk flet nga


mendja e tij. Ai nuk është tjetër jasht shpalljes që i shpallet." (En-


2exhm:-8


Allahu i Lartmadhëruar na urdhëron ta marrim gjykimin e tij


në çdo çështje të jetës sonë dhe në Kur'an thotë: "Betohem


në Zotin tënd se ata nuk janë besimtarë (të asaj që të zbriti ty


e as të asaj para teje) derisa të mos të zgjedhin ty për të


gjykuar në atë konflikt mes tyre , e pastaj (pas gjykimit tënd) të

mos ndiejnë pakënaqësi nga gjykimi yt dhe (derisa) të mos


binden sinqerisht." (En-2isa:*+8.


E na e tërheqë vërejtjen nga të kundërshtuarit e tij : "Prandaj le


të ruhen ata që e kundërshtojnë rrugën e tij (të të dërguarit)


se ata do ti zë ndonjë telashe ose do t'i godas dënimi i


dhimbshëm." (En-2ur:*8


Selefi gjatë mosmarrëveshjeve të tyre i kthehen Librit të


Allahut të Lartmadhëruar dhe sunnetit të Muhamedit salall-llahu


alejhi ve sel-lem: "Nëse nuk pajtoheni për ndonjë çështje atëherë


parashtrojeni atë te All-llahu (te Libri i Tij) dhe te i Dërguari,


nëse i besoni Allahut dhe ditës së fundit. Kjo është më e


dobishmja dhe përfundimi më i mirë." (En-2isa:+08


Muhamedi salall-llahu alejhi ve sel-lem është dërguar kumtues


nga Zoti i Lartëmadhëruar dhe sqarues i Librit të Tij: "Ty ta


zbritëm Kura'nin që t'u shpjegosh njerëzve atë që u është


shpallur atyre, me shpresë se do ta studiojnë (Kur'anin)" (En-2ahl


:8


Muhamedi salall-llahu alejhi ve sel-lem në një hadith thotë:


"Obligoheni të kapeni për rrugën time dhe për rrugën e


zëvendësve (halifëve) të drejtë e udhëzues, kapuni në to me


dhëmballë (fortë), e ruajuni nga risitë (bidatet) se çdo risi


është humbje"5


Selefus-salih janë gjithashtu shekujt e zgjedhur dhe të


privilegjuar, për të cilët Muhamedi salall-llahu alejhi ve sel-lem


3 E transmeton Imam Ahmedi në "Musnedin" e tij (4/126.127). Ebu


Davudi në sunenin e tij (4607). Tirmidhiu në Sunenin e tij (2678). Ibni


Maxhe në sunenin e tij (42), nga sahabiu Irbad bin Sarijeh r.a. hadithi


ësht ë i vërtetë (sahih ). Shiko sqarimin e hadithit në librin "Xhamiululumi


vel - hikemi " të Hafidh ibni Rexheb el - Hanbeliu.






në një hadith të vërtetë thotë: "Njerëzit më të mirë janë ata


të shekullit tim, pastaj ata që vijojnë, dhe vijuesit pas tyre" . Po


ashtu thotë: "Pastaj do të vijnë popuj që do të dëshmojnë


atëherë kur nuk u kërkohet dëshmia, do të tradhtojnë, nuk do të


jenë besnikë, do të premtojnë dhe nuk do të realizojnë, do të


përhapet ndër ta dëshira për të ngrënë e për të pirë tepër dhe


pozita."6


4


Transmeton Buhariu (5/19).Muslimi (2535), Tirmidhiu (2222).Ebu


Davudi (4657), Nesaiu (77-18) nga sahabiu Imran ibn Husejni radijallllahu


anhu, gjithashtu transmeton Buhariu (5\191),Muslimi


(2533).Tirtmidhiu (3858).nga sahabiu Abdull-llah ihn Mesud radijallllahu


anhu.







Akideja e selefit


Bazat e fesë për të cilat u kapën prijësit dhe dijetarët e fesë


islame -selefi- në të cilat edhe i ftojnë njerëzinë janë:


) - Të besuarit në Librin e Allahut të Madhëruar, qofshin


ato ajetet e përgjithësuara ose ato të pjesërishmet.


6 - Dëshmia mbi njëjësinë (tevhidin8 e Allahut të


Lartëmadhëruar ,dëshmojnë pejgamberllëkun e Muhamedit sallall-


llahu alejhi ve sel-lem si dhe zbritjen e shpalljes mbi te.


7 - 2johja e Zotit nëpërmjet Cilësive të shpallura nga Ai në


Kuran ose të cilat i ka përmendur Muhamedi sal-lall-llahu


alejhi ve sel-lem në hadithe të vërteta.


* - Besimi në hadithet (sunnetin8 e tij, të cilat janë të vërteta,


hadithe të transmetuara nga njerëzit e drejtë e besnik .


. - Përshkrimi i Allahut xhel-le shanuhu ashtu siç e


përshkroi vetveten e Tij në Librin e Tij dhe në gjuhën e


Pejgamberit të tij, pa bërë krahasim me krijesat e tij, pa pyetur si,


duke mos devijuar kuptimin dhe duke mos besuar se Zoti nuk


posedon cilësi dhe pa e përgjasuar me krijesat e Tij. All-llahu


xhel-le shanuhu thotë: "Asnjë send nuk është si Ai, Ai është


dëgjues dhe sheh." (Esh-Shura:8


Imam Zuhriu+ thotë: "All-llahu sqaron, Muhamedi sal-lallllahu


alejhi ve sel-lem kumton, ne kësaj i dorëzohemi."


5 Quhet Muhammed bin Muslim bin Ubejdull-llah bin Shihab bm Zuhri


Kurejshi Ez-Zuhrij Ebu Bekr fekih, hafidh (i hadilheve), ëslitë tabii, nga



 


Imam Sufjan bin Ujejne* thotë: "Besoje All- llahun e


Lartëmadhëruar dhe në atë që ka ardhur nga i Lartëmadhëruari,


sipas dëshirës së Allahut dhe besoje të dërguarin sal-lall-llahu


alejhi ve sel-lem dhe atë që vjen nga i dërguari sipas dëshirës së


të dërguarit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ".


2ë këtë rrugë ka vazhduar selefi dhe pasardhësit e tyre. Të


gjitha këto ajete që flasin mbi cilësitë e All-llahut i kanë pranuar, i


kanë kaluar dhe i kanë vërtetuar, pa ndryshim (te'vil8, e neve


jemi urdhëruar të ndalemi në atë që kanë thënë ata (selefi8 dhe


të udhëzohemi me dritën e tyre.


Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem na ka tërhequr


vërejtjen nga risitë , e na ka traguar se ato të shpiejnë në


humbje: "Përmbajuni sunnetit tim dhe sunnetit të


udhëheqësve të drejtë, përmbajuni atyre me dhëmballë


(fortë), e ruajuni risive (bidateve), se çdo risi është humbje".


Abdullah ibn Mesudi radijall-llahu anhu thotë: "Pasoni të parët


(selefin), e mos nxirrni risi (bidate), kjo ju mjafton".7


banorët e Medinës. njëri nga prijcsil e famshëm, dijetar i Hixhazit dhe


Shamit. Vdiq më 120 h.


6 Quhel Sufjan bin Ujejne El-hafidh Ebu Muhammed El-kufij. Ka qenë


imam, hafidh (i haditheve) dhe autoritativ. Ka poseduar dituri të gjerë,


mundësi të mëdha, muhadith i haremit të Mekës. Imam Shafiu për të


thotë: " Sikur mos të ishte Maliku dhe Sufjani do të humbte dituria e


Hixhazit " Vdiq në Meke më 198 h.


7 Quhet Abdull-llah ibn Mesud ibn Gafil ibn Habib el- Hedheli, Ebu


Abdur-Rahman, nga të parët që kanë pranuar fenë islame, me vlerë e


dituri të madhe ndër sahabet.është shpërngulur në Habesh (Etijopi), pastaj


në Medine, ka marë pjesë me Muhammedin sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem


në luftën e Bedrit, Uhudit, Hendekut, në besatimin në ridvan dhe në të


gjitha betejat. Ka qenë prej fukahave ndër sahabet.Vdiq në Medine 32 h.



 


Omer ibn Abdul-Azizi radijall-llahu anhu thotë : "2dalu atje


ku është ndalur populli (selefi8, mbasi ata me dituri dhe


mendjeprehtësi janë ndalur."<


Imam Evzaiu radijall-llahu anhu thotë: "Detyrë e ke të pasosh


gjurmët e selefit edhe pse të refuzojnë njerëzit e ruaju


nga mendimet e njerëzve edhe pse të zbukurohen me fjalë "0


+ – Të besuarit se: Imani përmbledh të dëshmuarit me gojë, të


vepruarit me vepra dhe të besuarit me zemër e shpirt dhe se


imani rritet me vepra të mira dhe zvogëlohet me mëkate.


9 - Të besuarit se: e mira dhe e keqja ndodhin sipas caktimit të


All-llahut të Lartëmadhëruar, por e keqja nuk ndodh me


urdhrin e Tij, ngase All-llahu xhel-le shanuhu urdhëroi të


mirën dhe ndaloi të keqën, Ai nuk urdhëron për mëkat, por


përkundrazi, atë e ka ndaluar. 2jeriu nuk është i determinuar


(kushtëzuar8, por zgjedh veprat dhe besimin që do , e varësisht


nga ajo që zgjedh meriton dënimin ose shpërblimin.


All-llahu xhel-le shanuhu thotë: "Kush të dojë le të besojë, e


kush të dojë le të mohojë." (El-Kehf:08


0 - 2uk duhet bërë të pabesë (kafir8 muslimanin që bën


mëkate, po edhe nëse janë mëkate të mëdha, përveç nëse


mohon ndonjë send që është i domosdoshëm fetarisht të dihet,


siç është njohja e vendimeve të veçanta dhe të përgjithshme në


8 Quhet Abdurr-Rahman Ebu Hafsa, Omer ibn Abdul- Azizi ibn Mervan


ibn Hakem El-Emevi el-Kureshi, halife i mirë, është lindur dhe ka jetuar


në Medine, është bërë halife (kryetar shteti) në vitin 99 h..Vdiq në Sham


më 101 h.


9 Quhet Abdur-Rahman ibn Amr ibn Juhmid El-Evzai ,Imam i njohur.






Kur'an dhe sunnet dhe njohja e pajtimit (ixhmasë-konsenzusit8 të


selefit dhe të parëve të tyre.


- – Të adhurohet vetëm All-llahu i Lartëmadhëruar e nuk


duhet bërë shok në adhurim, nuk duhet të kërkohet asgjë nga


askush përveç nga All-llahu az-ze ve xhel-le, vetëm në All-llahun


duhet mbështetur, Atij duhet T'i afrohemi me nënshtrim, adhurim


dhe vepra të mira. All-llahu xhel-le shanuhu thotë: "O ju që


besuat keni frikë All-llahun dhe kërkoni afrim tek Ai, luftoni në


rrugën e Tij që të gjeni shpëtim".(El-Maide:+8


"Afrojuni Atij duke e adhuruar dhe duke iu bindur plotësisht".


)2 - Vlen të falurit pas çdo personi, qoftë i mirë apo i keq, nëse


forma e namazit është e saktë.


)) - Askend nuk duhet emëruar me xhennet ose me


xhehennem, pa marë para sysh cili është ky , me përjashtim të


atij të cilin e ka emëruar Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem,


por duhet shpresuar për të mirin (xhennetin8 dhe duhet


pas frikë për të keqin (hyrjen në xhehenem8.


)6 - Duhet dëshmuar me xhennet dhjetë të përgëzuarit, siç ka


dëshmuar Muhammedi sal- lall-llahu alejhi ve sel-lem me xhennet,


i cili nuk flet nga epshi i tij por nga ajo që i shpallet.


)7 - Duhet dashur shokët e Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve


sel-lem, nuk duhet folur për atë që ka ndodhur në mes tyre,


çështjen e tyre ia lëmë All-llahut xhel-le shanuhu, nuk duhet fyer


asnjërin prej sahabeve, duke u bazuar në hadithin e Pejgamberit


sal-lall-llahu alejhi ve sel- lem ku thotë: "Mos i fyeni as'habët e


mi, se pasha Atë në Dorën e Të Cilit është jeta ime, nëse


ndokush prej jush jep pasuri ari sa kodra e Uhudit (kodër ne






afërsi të Medinës), nuk mund të arrin gradën e njërit prej


tyre e as sa gjysma".


)* - Duhet besuar se sahabët nuk janë të pagabueshëm, nuk


gabon vetëm All-llahu i Lartëmadhëruar. All-llahu xhel-le shanuhu


e ka mbrojtur ummetin nga gabimi e jo personat. Pejgamberi


sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: "All-llahu nuk e bashkon


ummetin tim në humbje, Dora e All-llahut është me xhematin


(bashkësinë)"


). - Gratë e Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem duhet


konsideruar nëna të besimtarëve dhe duhet besuar se ato janë


të pastra dhe larg nga çdo e keqe.


)+ - Duhet besuar se askush nga muslimanët nuk obligohet që


të lidhet me ndonjë drejtim të ndonjë fekihi (dijetar, i cili merret


me jurisprudencën Islame8 të caktuar, dhe ai mund të


transferohet prej një drejtimi në tjetrin, nëse ai tjetri ka


argumentin më të fortë. Populli i thjeshtë nuk ka drejtim, por


drejtimi i tij është drejtimi i muftisë , prej të cilit merr fetva.


Detyrë e atij që mëson islamin është që të njohë argumentet e


fukahave dhe të vepron me ato argumente dhe ka të drejtë të


10 Transmeton Buhariu (7/27-28).Muslimi (2541), Ebu Davudi (4658),


Tirmidhiu (3860) nga sahabiu Ebu Seid El-Hudri radijall-llahu anhu.


11 Transmeton Tirmidhiu nga Ibn Omeri radijall-llahuanhuK(...).


Tirmidhiu transmeton këtë hadith edhe nga Ibn Abbasi, cili konsiderohet


përforcues i këtij hadithi, kurse Ibn Ebi Asimi po të njëjtin hadith e


transmeton nga Usame ibn Sheriku me sened të vërtetë, e me këtë ky


hadith bëhet i vërtetë. Njëra prej pikave ku dallohet Ehli sunneti prej


shiitëve është edhe fakti se ata jo vetëm që i fyejnë por i konsi- derojnë të


pa fe krerët e sahabeve Ebu Bekrin , Omerin Othmanin , radijall-llahu


anhum exhmein. Shiko librin e Homeinit " Keshful-esrar ".






shpërngulet prej një drejtimi në tjetrin nëse ai tjetri ka


argumente më të forta dhe fikh më të pranuar, d.m.th të


bëhet përcjellës (mutebi'8 që është shkallë mesatare mes


muxhtehidit (shkenctar i cili merret me studime të


jurisprudencës islame të nxjerra nga Kur'ani dhe sunneti i


Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem , sikur kanë qenë


katër imamat, fukahat dhe muhadithinët8 dhe mukalidit


(pasues i dijetarëve8.


)9 - Duhet besuar se: Katër sahabet; Ebu Bekri, Omeri,


Othmani dhe Aliu, All-llahu qoftë i kënaqur me ta, ishin halifët


(sundimtarët8 e drejtë e udhëzues. Dhe koha e sundimit të tyre ka


qenë sundim në bazë të Pejgamberllëkut, e cila kohë ka zgjatur 


vjet, bashk me sundimin e Hasanit radijall-llahu anhu. Për këtë


Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë : "Sundimi i


drejtë (hilafe:) në umme:n :m do të zgjasë 5; vjet , pastaj


do të jetë mbretëri (dinasti)."<=


)0 - Duhet besuar se çdo gjë që vjen prej Kur'anit duhet


vepruar me të dhe çdo ndalesë që është në te duhet larguar nga


ajo. Të besohet çdo send që ka treguar Muhammedi sal-lallllahu


alejhi ve sel-lem dhe është vërtetuar vërtetësia e


transmetimit nga ai, e kemi kuptuar apo nuk e kemi kuptuar atë.


)- - Duhet zbatuar atë që ka urdhëruar All- llahu i


Lartëmadhëruar dhe Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem


dhe duhet larguar nga ajo që ka ndaluar All- llahu xh.sh. dhe


Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Duhet të ndalemi në


12 Transmeton Imam Ahmedi në Musnedin e tij (5/220,221), Tirmidhiu


(2227), Ebu Davudi (4646,4647), Ibni Hibbani (1534,1535), Hakimi në


Mustedrek (3/71.145) nga Sefineje r.a. Hadithi është sahih.






kufijtë që i ka përshkruar Kur'ani i Madhëruar dhe Sunneti i


Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem dhe ajo që ardhur nga


sunduesit e drejtë e udhezues. Muslimanët obligohen të


përcjellin Muhammedin sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem në besim,


vepra dhe fjalë dhe sunnetin e halifeve të drejtë pas tij. Ky


është Sunneti i plotë, ngase Sunneti i prijësve të drejtë duhet të


pasohet sikurse Sunneti i Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve


sel-lem (kuptohet nëse nuk e kundërshton atë8.


Omer ibn Abdul-Azizi r.a. thotë: "Muhammedi sal-lall-llahu


alejhi ve sel-lem na ka lënë Sunnetin e tij, poashtu edhe dijetarët


pas tij na lanë Sunnetin (veprat e tij8. Ai që vepron me të është


përmbajtur për librin e All-llahut xh.sh. dhe është i


paluhatshëm në fenë e All-llahut të Lartëmadhëruar.


Askush s'guxon të ndryshojë diçka prej kësaj. Kush udhëzohet


me këtë është i udhëzuar, kush armatoset me këtë do të jetë


fitues, e kush e lë këtë e nuk pason rrugën e besimtarëve, e


dërgon All-llahu xh.sh. në atë që e meriton, e përfundimi i tij


është xhehennemi , sa vendbanim i keq që është.


Kjo është vërtetim i fjalës së Muhammedit sal-lall-llahu alejhi


ve sel-lem: " “Ruajuni nga bidatet se çdo bidat (risi) është


humbje".<5


Ky hadith është një prej shtyllave bazë të kësaj feje , e i


ngjan fjalës së Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "


Kush shpik diçka të re në fenë tonë , që nuk është prej saj, është


e refuzuar "<6


13 Shiko faqe 12.


14 Transmeton Buhariu (4/298;5/221), Muslimi (1718) Ebu Davudi (4606), ibn


Maxheja (14), nga Aisheja r.a. Këtu fjala "e refuzuar", d.m.th. e papranuar ,



    


2ë këtë hadith tërheq vërejtjen Muhammedi sal-lall-llahu


alejhi ve sel-lem nga pasimi i risive në besim dhe


adhurim. Risi (bid'at8 d.m.th. çdo send që është shpikur, e nuk ka


bazë në sheriat, kurse ajo që është në sheriat nuk është bid'at


edhe pse etimolo- gjikisht i thuhet bid'at. Cilido që shpik diçka


dhe ia atribon fesë, e që nuk ka bazë në sheriat, është larg kësaj


(fesë8 , qoftë në besim, në vepra apo në fjalë.


Mund të hasen disa fjalë te selefi, të cilat i lavdërojnë si disa


risi, mirëpo kanë për qëllim bidatet në aspektin gjuhësor e jo në


aspektin e legjislaturës. Prej këtyre fjalëve është thënja e Omerit


r.a. pasi që bashkoi njerëzit në namaz të ramazanit (namazin e


teravive8 mbrapa imamit në xhami : "Sa risi e mirë është kjo".


Kjo vepër (falja e namazit të teravisë me xhemat8 ka bazë në


sheriat.


Muhammedi s.a.v.s. disa herë ka falur namazin e teravisë


me xhemat në xhami, pastaj e ka lënë nga frika që mos të


kuptohet si obligim (farz8 , e ummeti i tij nuk do të kenë mundësi


ta kryejnë këtë obligim. Kjo çështje u qetësua pas vdekjes së tij


sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem dhe mu për këtë e ngjalli këtë


sunnet Omeri r.a. , kurse çështjeve që janë të vendosura, nuk


bën t'u shtohet diçka , si p.sh. ezani mbetet ashtu siç është , pa


shtuar gjë në të dhë pa nxjerr gjë prej tij, namazi gjithashtu


mbetet i pandryshuar në formën e t i j, ngase Muhammedi sallall-


llahu alejhi ve sel-lem ka thënë: " Faluni ashtu sikur më shihni


mua duke u falur." Ky është hadith i vërtetë , të cilin e transmeton


Buhariu në Sahihun e tij. Gjithashtu, haxhi mbetet në formën e


është batil dhe nuk mbështetet muslimani në ato vepra. Ky hadith është një


rregull i madh prej rregullave islame, është prej fjalëve përmbledhëse të


Muhammedit s.a.v.s. ky hadith është i qartë dhe argument për kundërshtimin


e çdo bid'ati dhe risie, qoftë të shpikur tani ose më herët.

tij , pasi që Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: "


Merreni nga unë haxhin tuaj".+


Muslimanët i kanë bërë disa gjëra që s'kanë qenë në kohën e


Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, por ka qenë nevojë e


domosdoshme për ruajtjen e islamit, dijetarët e hershëm e


kanë lejuar këtë dhe e kanë heshtur, siç është vepra e Othmanit


r.a., i cili e bashkon ummetin në një mus'haf nga frika që të mos


përçahet ummeti, e sahabet e patën pëlqyer këtë vepër, ngase


ishte në dobi të muslimanëve; p.sh. shkrimi i hadithit, shkrimi i


shkoqitjes (tefsirit-komentimit8 së Kur'anit dhe hadithit, shkrimi i


shkencës së gjuhës, për ruajtjen e gjuhës arabe , e cila është


mjet për kuptimin e islamit. All-llahu i Lartëmadhëruar e ka


garantuar ruajtjen e sheriatit të tij , ku thotë: " Ne me të vërtetë e


kemi shpallur Kur'anin, dhe Ne, me të vërtetë do ta ruajmë". (Elhixhr


: 08.


Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë në hadith: "E


bartin këtë dituri të drejtit e çdo gjenerate që vijnë pas, e


pastrojnë nga ndryshimet e atyre që teprojnë (ekstremistëve-


15 Transmeton Muslimi (1297), Ebu Davudi (1970), Nesaiu (5/270),


nga Xhabir ibn Abull-llahu r.a. Te Muslimi dhe Ebu Davudi gjendet


me fjalën " që ta merrni" , thotë Imam Neveviu në librin " Sherhu


Muslimi ", ky Lam që është këtu , është Lam urdhëror, që d.m.th.


merreni haxhin tuaj , e ka për qëllim këto çështje që po i bëjnë në


haxh, sikurse fjalët, veprat e format e saj , e ku është edhe haxhi juaj


, pra merreni, pranojeni, mësojeni, punoni me të dhe mësojan i njerëzve.


Ky hadith i përngjan hadithit të Muhammedit s.a.v.s. ku thotë: " Faluni


ashtu siç më shihni mua duke u falur"


Sqarim- Fjala Haxh është fjalë arabe , kurse fjala pelegrinazh është


fjalë latine, prandaj ose të gjejmë ndonjë shprehje në gjuhën tonë


ose ta përdorim origjinalin.


 


fanatikëve),nga plagjiatët e gënjeshtarëve dhe nga komentet e


injorantëve (xhahilave)". Ky hadith është në shkallën hasen (të


mirë8, me të përcjellurit e dëshmitarëve dhe të rrugëve të shumta


që i ka ky hadith.


Ky është besimi i tufës së këtij ummeti, ky është besimi i pastër,


i pastruar me ujë të ëmbël, i fortë si malet e larta, është besim i


shëndoshë dhe rrugë e drejtë , në rrugën e Kur'anit të


Madhëruar dhe Sunnetit të Muhammedit s.a.v.s. dhe fjalëve


të Ehli Sunnetit (tradicionalistëve8.


Kjo është rruga e cila i ka ngjallur zemrat e të parëve të këtij


ummeti. Ky është besimi i të parëve (selefit8, i grupit shpëtues.


Ky është besimi i katër imamëve të drejtimeve të njohura, besim i


shumicës së dijetarëve të shkencës së besimit, fukahave si dhe i


shkencëtarëve të hadithit, gjithashtu edhe i pasuesve të rrugës së


tyre deri më sot , e deri në Ditën e Kijametit, porse ata që kanë


ardhur pas, kanë bërë ndryshime në fjalët që ua kanë mveshur


drejtimeve të tyre .


Obligim e kemi t'i kthehemi burimit të besimit (akides8 të


pastër, nga i cili burim kanë pirë ujë të zgjedhurit e selefit, të


heshtim aty ku kanë heshtur, të kryejmë adhurimin ashtu si e


kanë kryer ata , t'i përmbahem Kur'anit, Sunnetit dhe konsenzusit


(ixhma' it8 të selefit dhe të parëve të tyre dhe analogjis (kijasit8


të saktë në çështjet bashkëkohore .


Fudajl ibn Ijadi r.a.thotë: " Përmbaju rrugës së udhëzimit edhe


pse pakica e pason këtë rrugë, ngase kjo s'të bën dëm, dhe


ruaju nga rrugët e të humburve, mos u mashtro me faktin se


shumica e njerëzve e pasojnë këtë rrugë".


Kjo është e vetmja rrugë, me të cilën do të përmirësohet pjesa e


mbetur e ummetit.


 



Të vërtetën e thotë Imam Maliku, dijetar i Medinës, kur thotë:


"2uk do të përmirësohet pjesa e mbetur e ummetit veçse me atë


që është përmirësuar fillimi i tij".


Kjo do të thotë s'do të zhduket mirësia nga ky ummet


asnjëherë, ngase Muhammedi s.a.v.s. thotë : "Do të vazhdojë të


mbetet një grup nga ummeti im, të përqendruar në të vërtetën e


nuk do t'u bëjnë dëm ata që do të mundohen t'i frikësojnë


(kthejnë nga kjo rrugë) , derisa të vijë urdhri i All-llahut


(Kijameti), ata do të jenë vijues në këtë rrugë"<A


Muhammedi s.a.v.s. thotë: "Shembulli i ummetit tim është si


shembulli i shiut .Nuk dihet .fillimi apo mbarimi i shiut është


më i mirë (hajr).” Ky hadith është sahih./


Shumica e dijetarëve ishin të besimit selefit, nga ata janë:


Ebu Xhafer Et-Tahaviu< librin e të cilit e ka komentuar Ibni


Ebul-Iz el- Hanefiu0, njëri nga nxënësit e Ibni Kethirit, e ka


quajtur "Komenti i besimit (akides8 Tahavije", nga to është edhe


Ebu Hasen El-Eshariu me librin e Tij "El-Ibane an Usulid-


Dejane", ky ishte besimi në të cilin ishte në fundin e jetës së tij, e


16 Transmeton Muslimi në Sahihun e tij (1920), Ebu Davud (4252),


Tirmidhiu (2177 , 2230 ), të gjithë nga sahabiu Thu'ban radijall-llahu


anhu . Ky hadith ka shumë transmetime, nga shumë sahabe, nga Mugire


ibni Shu'be , Sa'd ibni Ebi Vekas , Muavi ibni Ebi Sufjan, Imran ibni


Husejn etj.


17 Transmeton Ahmedi në Musnedin e tij (3/130), Tirmidhiu (2873), nga


Enes ibni Maliku r.a. gjithashtu e transmeton Ahmedi në Musnedin


e tij (4/319) nga Ammar ibni Jasiri r.a., ky hadith është sahih nga shumë


të senedit.


18 Quhet Ahmed ibni Muhammed ibni Sulameh el- Ezedij et-Tahavij, ka


vdekur më 320 h. në Misir, është varosur në Kurafe .


19 Quhet Ebul-Hasan Sadrud-din Alij ibni Alaud- din ibni Ebil-Iz


el-hanefiu, ka vdekur më 792 h.


20 Quhet Ali ibn Ismail ibn Ishak, nga familja e Ebu Musa El-Eshariut, ka


vdekur në Bagdat më 342 h.


  


cila shihet në këto fjalë të tij : "Kjo është fjala të cilën e themi


dhe besimi të cilin e besojmë: Të përmbahemi për Kur'anin


e Madhëruar dhe Sunnetin e Pejgamberit sal-lall- llahu alejhi ve


sel-lem dhe për atë që transmetohet nga shokët e tij, brez pas


brezi deri te dijetarët e hadithit, e ne në këtë përmbahemi, çka


ka thënë Ebu Abdull-llahu, Ahmed ibn Hanbeli, themi, kush i


kundërshton nga ai larg qëndrojmë". Ata që kanë shkruar mbi


besimin (akiden8 e selefit janë Sabuni në librin e tij "Akideja e


selefit" , Imam Muvafikud-Din ibn El-Kudame El-Makdesi në


librin e tij "Lumatul-Itikad El-Hadij ila sebilir-Reshad" dhe dijetarë


tjerë të vyeshëm, All-llahu xhel-le shanuhu i shpërbleftë me të


mira.


21 Quhet Othman ibn Ismail ibn Abdur-Rahman Es- Sabunij. Imam,


muhadith, shejhul-Islam. Ka vdekur më 449 h.


22 Quhet Muvafikud-Din.Ebu Muhammed Abdull-llah ibn Ahmed ibn El-


Kudame El-Makdesi Shejhul-Islam, fekih i madh. Ka vdekur më 620 h.


  


All-llahun e lusim të na udhëzoj në besimin e vërtetë e


ndërgjegjen e pastër dhe të kulluar, moral të vyeshëm, me të


cilin është i kënaqur All-llahu, të na ngjallë në Islam dhe të na


merr shpirtin në rrugën e Pejgamberit tonë Muhammedit sal-lallllahu


alejhi ve sel-lem.


O Zot na merr shpirtin si musliman dhe na tako me robërit


e Tu të mirë, jo të mposhtur e të sprovuar. Na fal neve,


prindërit tanë dhe besimtarët në Ditën e Kijametit, atë ditë kur


jepet llogaria. O All-llahu ynë! Ty të lusim të na inspirosh të


vërtetën në fjalë dhe vepra. Së fundi falënderimi i qoftë Allllahut,


Zotit të botërave.


Shërbyesi i sunnetit të Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sellem:


Ebu Mahmud Abdul-Kadër Arnauti