Në emër të All-llahut, Mëshiruesit Mëshirëplotit
- Hyrje
Lavdia i takon Allahut, Atë e falënderojmë dhe prej tij
ndihmë dhe falje kërkojmë. Kërkojmë mbështetje te Zoti
xh.sh. nga të këqijat e shpirtit dhe veprave tona. Atë të cilin
e udhëzon Allahu s'ka kush e humb dhe atë të cilin e humb
s'ka kush e udhëzon. Dëshmoj se s'ka të adhuruar përveç
Allahut, i Cili është një i vetëm dhe dëshmoj se Muhamedi
është rob dhe i dërguar i tij.
Ajo që më shtyu ta shkruaj këtë traktat të shkurtër mbi
sqarimin e rrugës të parëve tanë të mirë (selefus-salih) janë
pyetjet e shumta që më janë drejtuar nga shumica e
njerëzve pa dallim klase. Tek njerëzit është përzier kuptimi i
akides (besimit) së shëndoshë nga ndikimi i fjalëve të
njerëzve që flasin mbi këtë temë pa qenë të përgatitur për
këtë dhe nuk e angazhon veten që të hedhë shikimin në
shkrimet e tradicionalistëve {Ehli sunne vel-xhema 'a) të
cilët ia kanë dhënë hakun kësaj teme,shkrimtarët, shkrimet e
të cilëve janë të njohura për nga dituria dhe drejtësia.
Për shkrimin e këtij traktati kam falur namaz istihare'.. Në
shkrimin e këtij traktati jam bazuar në shkrimet e një
1 Namaz me të cilin i drejtohet besimtari All-llahut xh. sh. kur vendosë të
bën ndonjë vepër me lutje, nëse është mirë (hajr) t'ia mundësojë këtë, nëse
është keq (sherr) ta largojë nga kjo vepër (sh. p.)
numri të dijetarëve që kanë shkruar mbi akiden (besimin) e
selefit (të parëve tanë të mirë) nga as'habët -bashkëkohësit,
tabiinët- pasuesit dhe etbai- tabiinët- pasuesit e pasuesve,
të cilat shkrime i kanë pranuar dijetarët e parë dhe të fundit.
S'kam shtuar asgjë, veç disa shkrimeve të vogla rreth fjalëve
të tyre. Literaturën e konsultuar e paraqes në faqen e
fundit. E lus Allahun xh. sh. që ta bëjë këtë vepër të
dobishme për muslimanët në përgjithësi. Ai e din qëllimin, e
fjala e fundit është lavdia Allahut, Zotit të botërave.
Damask: E Enjte,
)0 Muharem, )*))
- 1usht , )--2
Shërbyesi i sunnetit të Muhammedit salall-llahu alejhi ve sellem
Ebu Mahmud, Abdul-kadër Arnauti
Mbi rrugën e të parëve tanë
Në Emër të Allahut, Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit
Domethënia etimologjike e fjalës El- vexhiz: -huhet
(ev)hezel-kelame)
që do të thotë ka shkurtuar dhe
pakësuar fjalimin.
Domethenia etimologjike dhe termionologjike fjalës EIMenhexh
!"# :
Thuhet: En-nehxhu !"
, el-menhexhu dhe shumësi Elminhaxh
$"# , rrugë e qartë, metodë All-Ilahu xh.sh. në
Kur'an thotë: " “Ne për të gjithë ju kemi bërë ligj dhe rrugë te
qartë".(El-Maide: <8
All-llahu xh. sh. ka bërë për çdo popull rrugë të caktuar, ithtarët
e Tevratit kanë legjislaturën (sheriatin8 e tyre, pasuesit e Inxhilit
kanë poashtu sheriatin e tyre dhe pasuesit e Kur'anit kanë
sheriatin e tyre. Këto janë legjislatura që ndryshojnë në vendime
ligjore, por nuk ndryshojnë në njësinë (tevhidin8 e All-llahut xh.sh.
siç thotë Muhammedi salall-llahu alejhi ve sel-lem: "Unë më
tepër kam përparësi se Isai, biri i Merjemës, në këtë botë dhe
në botën tjetër (ahiret), të dërguarit e All-llahut janë vëllezër
për nga baba , e nënat ndryshojnë, fenë e kanë një dhe nuk
ka ndërmjet meje dhe Isait pejgamber.” 6
2 E transmeton Buhariu në Sahihun e vet, gjithashtu Muslimi në Sahihun
etij . nga Ebu Hurejreja r.a..
Kjo d.m.th. se pëlqejnë në rrënjë, tevhidin e All-llahut
(monoteizmin-njëjësinë e Zotit8 kurse ndryshojnë në degëtlegjislaturën
e All-llahut xh.sh. All-llahu xhel-le shanuhu i thotë
Muhammedit s.a.v.s. në Kur'an: "Ne nuk dërguam asnjë të
dërguar para teje e të mos i kemi shpallur atij se : Nuk ka të
adhuruar tjetër përveç Meje, pra Më adhuroni " (El-enbija :+8
All-llahu xh.sh. thotë: "Ne dërguam në çdo popull të dërguar
që t'ju thonë: Adhurojeni vetëm All-llahun e largojuni djajve
(adhurimit të tyre)" (En-2ahl : *8
Kjo sa i takon monoteizmit (tevhidit8, kurse legjislatura
ndryshon në çështje të urdhëresës ose ndalesës.
Domethënia etimologjike dhe terminologjike e fjalës Es-selef
%&
:
Es-selefu që ka kaluar më parë ,thuhet: selefe shej'un %]
['() -ka kaluar, selefe fulanun selefen – [* + , %] ka
parakaluar es-salif - parakalues, popull që ka jetuar para nesh në
histori.
All-llahu i Lartësuar (xh.sh.8 thotë: "Kur ata nxitën hidhërimin
Tonë Ne iu hakmorëm atyre dhe i përmbytëm të gjithë dhe i
bëmë shembull e përvojë për të tjerët." (Ez-Zuhruf:++,+*8 që
d.m.th., kur na hidhëruan, u hakmorëm, i zhytëm të gjithë
dhe i bëmë parakalues për ata që veprojnë si ata , që të marrin
këshilla e mësim që ka. Es-selef %&
ata që kanë
kaluar, prindi, farefisi, të cilët janë më të moshuar kanë më
shumë merita, njëjësi është salif %
&
Transmetohet nga Hasan El-Basriu , i cili në namazin e
xhenazes së fëmijës së vet ka thënë: "O Zot , bëje parakalues për
ne."
2ga ky shkak gjenerata e parë quhet selefus- salih -
%&
(të parët tanë të mirë8. Muhammedi salall-llahu alejhi ve sel-lem,
shokët (sahabët8 e tij dhe ata që i pasojnë në mënyrë të mirë janë
selefi i ummetit (parakaluesit e ummetit8. Kushdo që thirr në atë
që ka thirr Muhamedi salall-llahu alejhi ve sel-lem, shokët dhe ata
që i pasojnë në mënyrë më të mirë , është në rrugën e të parëve
tanë, Selefit. Obligim është për të gjithë që ta përcjellin
Kur'anin e Madhëruar dhe sunnetin e pastër të Muhamedit salallllahu
alejhi ve sel- lem ashtu si e kanë kuptuar të parët (selefi8 -
qoftë i kënaqur Allahu me ta , mbasi ata meritojnë të
pasohen, ngase ishin të sinqertë në besimin e tyre të fortë, në
tevhidin e tyre, dhe të sinqertë në adhurimin (ibadetin8 e tyre.
Prijësi (imami8 i tyre është Muhamedi salall-llahu alejhi ve sellem,
për pasimin e të cilit na ka urdhëruar All-llahu i
Lartëmadhëruar në Kuranin e Madhëruar: "Atë që ua jep i
dërguari merreni e atë që u ndalon lëreni." (El- Hashr:/8
All-llahu i Lartëmadhëruar thotë: "Ju e kishit shembullin më të
lartë të Dërguarin e All-ahut (Muhamedin), kuptohet, ai që
shpreson në shpërblimin e Allahut në botën tjetër, ai që atë
shpresë e shoqëron duke e përmendur shpesh Allahun." (El-
Ahzab:8.
“Ai është që flet me shpallje nga qielli: Dhe ai nuk flet nga
mendja e tij. Ai nuk është tjetër jasht shpalljes që i shpallet." (En-
2exhm: - 8
Allahu i Lartmadhëruar na urdhëron ta marrim gjykimin e tij
në çdo çështje të jetës sonë dhe në Kur'an thotë: "Betohem
në Zotin tënd se ata nuk janë besimtarë (të asaj që të zbriti ty
e as të asaj para teje) derisa të mos të zgjedhin ty për të
gjykuar në atë konflikt mes tyre , e pastaj (pas gjykimit tënd) të
mos ndiejnë pakënaqësi nga gjykimi yt dhe (derisa) të mos
binden sinqerisht." (En-2isa:*+8.
E na e tërheqë vërejtjen nga të kundërshtuarit e tij : "Prandaj le
të ruhen ata që e kundërshtojnë rrugën e tij (të të dërguarit)
se ata do ti zë ndonjë telashe ose do t'i godas dënimi i
dhimbshëm." (En-2ur:* 8
Selefi gjatë mosmarrëveshjeve të tyre i kthehen Librit të
Allahut të Lartmadhëruar dhe sunnetit të Muhamedit salall-llahu
alejhi ve sel-lem: "Nëse nuk pajtoheni për ndonjë çështje atëherë
parashtrojeni atë te All-llahu (te Libri i Tij) dhe te i Dërguari,
nëse i besoni Allahut dhe ditës së fundit. Kjo është më e
dobishmja dhe përfundimi më i mirë." (En-2isa:+08
Muhamedi salall-llahu alejhi ve sel-lem është dërguar kumtues
nga Zoti i Lartëmadhëruar dhe sqarues i Librit të Tij: "Ty ta
zbritëm Kura'nin që t'u shpjegosh njerëzve atë që u është
shpallur atyre, me shpresë se do ta studiojnë (Kur'anin)" (En-2ahl
: 8
Muhamedi salall-llahu alejhi ve sel-lem në një hadith thotë:
"Obligoheni të kapeni për rrugën time dhe për rrugën e
zëvendësve (halifëve) të drejtë e udhëzues, kapuni në to me
dhëmballë (fortë), e ruajuni nga risitë (bidatet) se çdo risi
është humbje"5
Selefus-salih janë gjithashtu shekujt e zgjedhur dhe të
privilegjuar, për të cilët Muhamedi salall-llahu alejhi ve sel-lem
3 E transmeton Imam Ahmedi në "Musnedin" e tij (4/126.127). Ebu
Davudi në sunenin e tij (4607). Tirmidhiu në Sunenin e tij (2678). Ibni
Maxhe në sunenin e tij (42), nga sahabiu Irbad bin Sarijeh r.a. hadithi
ësht ë i vërtetë (sahih ). Shiko sqarimin e hadithit në librin "Xhamiululumi
vel - hikemi " të Hafidh ibni Rexheb el - Hanbeliu.
në një hadith të vërtetë thotë: "Njerëzit më të mirë janë ata
të shekullit tim, pastaj ata që vijojnë, dhe vijuesit pas tyre" . Po
ashtu thotë: "Pastaj do të vijnë popuj që do të dëshmojnë
atëherë kur nuk u kërkohet dëshmia, do të tradhtojnë, nuk do të
jenë besnikë, do të premtojnë dhe nuk do të realizojnë, do të
përhapet ndër ta dëshira për të ngrënë e për të pirë tepër dhe
pozita."6
4
Transmeton Buhariu (5/19).Muslimi (2535), Tirmidhiu (2222).Ebu
Davudi (4657), Nesaiu (77-18) nga sahabiu Imran ibn Husejni radijallllahu
anhu, gjithashtu transmeton Buhariu (5\191),Muslimi
(2533).Tirtmidhiu (3858).nga sahabiu Abdull-llah ihn Mesud radijallllahu
anhu.
Akideja e selefit
Bazat e fesë për të cilat u kapën prijësit dhe dijetarët e fesë
islame -selefi- në të cilat edhe i ftojnë njerëzinë janë:
) - Të besuarit në Librin e Allahut të Madhëruar, qofshin
ato ajetet e përgjithësuara ose ato të pjesërishmet.
6 - Dëshmia mbi njëjësinë (tevhidin8 e Allahut të
Lartëmadhëruar ,dëshmojnë pejgamberllëkun e Muhamedit sallall-
llahu alejhi ve sel-lem si dhe zbritjen e shpalljes mbi te.
7 - 2johja e Zotit nëpërmjet Cilësive të shpallura nga Ai në
Kuran ose të cilat i ka përmendur Muhamedi sal-lall-llahu
alejhi ve sel-lem në hadithe të vërteta.
* - Besimi në hadithet (sunnetin8 e tij, të cilat janë të vërteta,
hadithe të transmetuara nga njerëzit e drejtë e besnik .
. - Përshkrimi i Allahut xhel-le shanuhu ashtu siç e
përshkroi vetveten e Tij në Librin e Tij dhe në gjuhën e
Pejgamberit të tij, pa bërë krahasim me krijesat e tij, pa pyetur si,
duke mos devijuar kuptimin dhe duke mos besuar se Zoti nuk
posedon cilësi dhe pa e përgjasuar me krijesat e Tij. All-llahu
xhel-le shanuhu thotë: "Asnjë send nuk është si Ai, Ai është
dëgjues dhe sheh." (Esh-Shura:8
Imam Zuhriu+ thotë: "All-llahu sqaron, Muhamedi sal-lallllahu
alejhi ve sel-lem kumton, ne kësaj i dorëzohemi."
5 Quhet Muhammed bin Muslim bin Ubejdull-llah bin Shihab bm Zuhri
Kurejshi Ez-Zuhrij Ebu Bekr fekih, hafidh (i hadilheve), ëslitë tabii, nga
Imam Sufjan bin Ujejne* thotë: "Besoje All- llahun e
Lartëmadhëruar dhe në atë që ka ardhur nga i Lartëmadhëruari,
sipas dëshirës së Allahut dhe besoje të dërguarin sal-lall-llahu
alejhi ve sel-lem dhe atë që vjen nga i dërguari sipas dëshirës së
të dërguarit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ".
2ë këtë rrugë ka vazhduar selefi dhe pasardhësit e tyre. Të
gjitha këto ajete që flasin mbi cilësitë e All-llahut i kanë pranuar, i
kanë kaluar dhe i kanë vërtetuar, pa ndryshim (te'vil8, e neve
jemi urdhëruar të ndalemi në atë që kanë thënë ata (selefi8 dhe
të udhëzohemi me dritën e tyre.
Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem na ka tërhequr
vërejtjen nga risitë , e na ka traguar se ato të shpiejnë në
humbje: "Përmbajuni sunnetit tim dhe sunnetit të
udhëheqësve të drejtë, përmbajuni atyre me dhëmballë
(fortë), e ruajuni risive (bidateve), se çdo risi është humbje".
Abdullah ibn Mesudi radijall-llahu anhu thotë: "Pasoni të parët
(selefin), e mos nxirrni risi (bidate), kjo ju mjafton".7
banorët e Medinës. njëri nga prijcsil e famshëm, dijetar i Hixhazit dhe
Shamit. Vdiq më 120 h.
6 Quhel Sufjan bin Ujejne El-hafidh Ebu Muhammed El-kufij. Ka qenë
imam, hafidh (i haditheve) dhe autoritativ. Ka poseduar dituri të gjerë,
mundësi të mëdha, muhadith i haremit të Mekës. Imam Shafiu për të
thotë: " Sikur mos të ishte Maliku dhe Sufjani do të humbte dituria e
Hixhazit " Vdiq në Meke më 198 h.
7 Quhet Abdull-llah ibn Mesud ibn Gafil ibn Habib el- Hedheli, Ebu
Abdur-Rahman, nga të parët që kanë pranuar fenë islame, me vlerë e
dituri të madhe ndër sahabet.është shpërngulur në Habesh (Etijopi), pastaj
në Medine, ka marë pjesë me Muhammedin sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem
në luftën e Bedrit, Uhudit, Hendekut, në besatimin në ridvan dhe në të
gjitha betejat. Ka qenë prej fukahave ndër sahabet.Vdiq në Medine 32 h.
Omer ibn Abdul-Azizi radijall-llahu anhu thotë : "2dalu atje
ku është ndalur populli (selefi8, mbasi ata me dituri dhe
mendjeprehtësi janë ndalur."<
Imam Evzaiu radijall-llahu anhu thotë: "Detyrë e ke të pasosh
gjurmët e selefit edhe pse të refuzojnë njerëzit e ruaju
nga mendimet e njerëzve edhe pse të zbukurohen me fjalë "0
+ – Të besuarit se: Imani përmbledh të dëshmuarit me gojë, të
vepruarit me vepra dhe të besuarit me zemër e shpirt dhe se
imani rritet me vepra të mira dhe zvogëlohet me mëkate.
9 - Të besuarit se: e mira dhe e keqja ndodhin sipas caktimit të
All-llahut të Lartëmadhëruar, por e keqja nuk ndodh me
urdhrin e Tij, ngase All-llahu xhel-le shanuhu urdhëroi të
mirën dhe ndaloi të keqën, Ai nuk urdhëron për mëkat, por
përkundrazi, atë e ka ndaluar. 2jeriu nuk është i determinuar
(kushtëzuar8, por zgjedh veprat dhe besimin që do , e varësisht
nga ajo që zgjedh meriton dënimin ose shpërblimin.
All-llahu xhel-le shanuhu thotë: "Kush të dojë le të besojë, e
kush të dojë le të mohojë." (El-Kehf:08
0 - 2uk duhet bërë të pabesë (kafir8 muslimanin që bën
mëkate, po edhe nëse janë mëkate të mëdha, përveç nëse
mohon ndonjë send që është i domosdoshëm fetarisht të dihet,
siç është njohja e vendimeve të veçanta dhe të përgjithshme në
8 Quhet Abdurr-Rahman Ebu Hafsa, Omer ibn Abdul- Azizi ibn Mervan
ibn Hakem El-Emevi el-Kureshi, halife i mirë, është lindur dhe ka jetuar
në Medine, është bërë halife (kryetar shteti) në vitin 99 h..Vdiq në Sham
më 101 h.
9 Quhet Abdur-Rahman ibn Amr ibn Juhmid El-Evzai ,Imam i njohur.
Kur'an dhe sunnet dhe njohja e pajtimit (ixhmasë-konsenzusit8 të
selefit dhe të parëve të tyre.
- – Të adhurohet vetëm All-llahu i Lartëmadhëruar e nuk
duhet bërë shok në adhurim, nuk duhet të kërkohet asgjë nga
askush përveç nga All-llahu az-ze ve xhel-le, vetëm në All-llahun
duhet mbështetur, Atij duhet T'i afrohemi me nënshtrim, adhurim
dhe vepra të mira. All-llahu xhel-le shanuhu thotë: "O ju që
besuat keni frikë All-llahun dhe kërkoni afrim tek Ai, luftoni në
rrugën e Tij që të gjeni shpëtim".(El-Maide: +8
"Afrojuni Atij duke e adhuruar dhe duke iu bindur plotësisht".
)2 - Vlen të falurit pas çdo personi, qoftë i mirë apo i keq, nëse
forma e namazit është e saktë.
)) - Askend nuk duhet emëruar me xhennet ose me
xhehennem, pa marë para sysh cili është ky , me përjashtim të
atij të cilin e ka emëruar Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem,
por duhet shpresuar për të mirin (xhennetin8 dhe duhet
pas frikë për të keqin (hyrjen në xhehenem8.
)6 - Duhet dëshmuar me xhennet dhjetë të përgëzuarit, siç ka
dëshmuar Muhammedi sal- lall-llahu alejhi ve sel-lem me xhennet,
i cili nuk flet nga epshi i tij por nga ajo që i shpallet.
)7 - Duhet dashur shokët e Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve
sel-lem, nuk duhet folur për atë që ka ndodhur në mes tyre,
çështjen e tyre ia lëmë All-llahut xhel-le shanuhu, nuk duhet fyer
asnjërin prej sahabeve, duke u bazuar në hadithin e Pejgamberit
sal-lall-llahu alejhi ve sel- lem ku thotë: "Mos i fyeni as'habët e
mi, se pasha Atë në Dorën e Të Cilit është jeta ime, nëse
ndokush prej jush jep pasuri ari sa kodra e Uhudit (kodër ne
afërsi të Medinës), nuk mund të arrin gradën e njërit prej
tyre e as sa gjysma".
)* - Duhet besuar se sahabët nuk janë të pagabueshëm, nuk
gabon vetëm All-llahu i Lartëmadhëruar. All-llahu xhel-le shanuhu
e ka mbrojtur ummetin nga gabimi e jo personat. Pejgamberi
sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: "All-llahu nuk e bashkon
ummetin tim në humbje, Dora e All-llahut është me xhematin
(bashkësinë)"
). - Gratë e Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem duhet
konsideruar nëna të besimtarëve dhe duhet besuar se ato janë
të pastra dhe larg nga çdo e keqe.
)+ - Duhet besuar se askush nga muslimanët nuk obligohet që
të lidhet me ndonjë drejtim të ndonjë fekihi (dijetar, i cili merret
me jurisprudencën Islame8 të caktuar, dhe ai mund të
transferohet prej një drejtimi në tjetrin, nëse ai tjetri ka
argumentin më të fortë. Populli i thjeshtë nuk ka drejtim, por
drejtimi i tij është drejtimi i muftisë , prej të cilit merr fetva.
Detyrë e atij që mëson islamin është që të njohë argumentet e
fukahave dhe të vepron me ato argumente dhe ka të drejtë të
10 Transmeton Buhariu (7/27-28).Muslimi (2541), Ebu Davudi (4658),
Tirmidhiu (3860) nga sahabiu Ebu Seid El-Hudri radijall-llahu anhu.
11 Transmeton Tirmidhiu nga Ibn Omeri radijall-llahuanhuK(...).
Tirmidhiu transmeton këtë hadith edhe nga Ibn Abbasi, cili konsiderohet
përforcues i këtij hadithi, kurse Ibn Ebi Asimi po të njëjtin hadith e
transmeton nga Usame ibn Sheriku me sened të vërtetë, e me këtë ky
hadith bëhet i vërtetë. Njëra prej pikave ku dallohet Ehli sunneti prej
shiitëve është edhe fakti se ata jo vetëm që i fyejnë por i konsi- derojnë të
pa fe krerët e sahabeve Ebu Bekrin , Omerin Othmanin , radijall-llahu
anhum exhmein. Shiko librin e Homeinit " Keshful-esrar ".
shpërngulet prej një drejtimi në tjetrin nëse ai tjetri ka
argumente më të forta dhe fikh më të pranuar, d.m.th të
bëhet përcjellës (mutebi'8 që është shkallë mesatare mes
muxhtehidit (shkenctar i cili merret me studime të
jurisprudencës islame të nxjerra nga Kur'ani dhe sunneti i
Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem , sikur kanë qenë
katër imamat, fukahat dhe muhadithinët8 dhe mukalidit
(pasues i dijetarëve8.
)9 - Duhet besuar se: Katër sahabet; Ebu Bekri, Omeri,
Othmani dhe Aliu, All-llahu qoftë i kënaqur me ta, ishin halifët
(sundimtarët8 e drejtë e udhëzues. Dhe koha e sundimit të tyre ka
qenë sundim në bazë të Pejgamberllëkut, e cila kohë ka zgjatur
vjet, bashk me sundimin e Hasanit radijall-llahu anhu. Për këtë
Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë : "Sundimi i
drejtë (hilafe:) në umme:n :m do të zgjasë 5; vjet , pastaj
do të jetë mbretëri (dinasti)."<=
)0 - Duhet besuar se çdo gjë që vjen prej Kur'anit duhet
vepruar me të dhe çdo ndalesë që është në te duhet larguar nga
ajo. Të besohet çdo send që ka treguar Muhammedi sal-lallllahu
alejhi ve sel-lem dhe është vërtetuar vërtetësia e
transmetimit nga ai, e kemi kuptuar apo nuk e kemi kuptuar atë.
)- - Duhet zbatuar atë që ka urdhëruar All- llahu i
Lartëmadhëruar dhe Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem
dhe duhet larguar nga ajo që ka ndaluar All- llahu xh.sh. dhe
Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Duhet të ndalemi në
12 Transmeton Imam Ahmedi në Musnedin e tij (5/220,221), Tirmidhiu
(2227), Ebu Davudi (4646,4647), Ibni Hibbani (1534,1535), Hakimi në
Mustedrek (3/71.145) nga Sefineje r.a. Hadithi është sahih.
kufijtë që i ka përshkruar Kur'ani i Madhëruar dhe Sunneti i
Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem dhe ajo që ardhur nga
sunduesit e drejtë e udhezues. Muslimanët obligohen të
përcjellin Muhammedin sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem në besim,
vepra dhe fjalë dhe sunnetin e halifeve të drejtë pas tij. Ky
është Sunneti i plotë, ngase Sunneti i prijësve të drejtë duhet të
pasohet sikurse Sunneti i Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve
sel-lem (kuptohet nëse nuk e kundërshton atë8.
Omer ibn Abdul-Azizi r.a. thotë: "Muhammedi sal-lall-llahu
alejhi ve sel-lem na ka lënë Sunnetin e tij, poashtu edhe dijetarët
pas tij na lanë Sunnetin (veprat e tij8. Ai që vepron me të është
përmbajtur për librin e All-llahut xh.sh. dhe është i
paluhatshëm në fenë e All-llahut të Lartëmadhëruar.
Askush s'guxon të ndryshojë diçka prej kësaj. Kush udhëzohet
me këtë është i udhëzuar, kush armatoset me këtë do të jetë
fitues, e kush e lë këtë e nuk pason rrugën e besimtarëve, e
dërgon All-llahu xh.sh. në atë që e meriton, e përfundimi i tij
është xhehennemi , sa vendbanim i keq që është.
Kjo është vërtetim i fjalës së Muhammedit sal-lall-llahu alejhi
ve sel-lem: " “Ruajuni nga bidatet se çdo bidat (risi) është
humbje".<5
Ky hadith është një prej shtyllave bazë të kësaj feje , e i
ngjan fjalës së Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "
Kush shpik diçka të re në fenë tonë , që nuk është prej saj, është
e refuzuar "<6
13 Shiko faqe 12.
14 Transmeton Buhariu (4/298;5/221), Muslimi (1718) Ebu Davudi (4606), ibn
Maxheja (14), nga Aisheja r.a. Këtu fjala "e refuzuar", d.m.th. e papranuar ,
2ë këtë hadith tërheq vërejtjen Muhammedi sal-lall-llahu
alejhi ve sel-lem nga pasimi i risive në besim dhe
adhurim. Risi (bid'at8 d.m.th. çdo send që është shpikur, e nuk ka
bazë në sheriat, kurse ajo që është në sheriat nuk është bid'at
edhe pse etimolo- gjikisht i thuhet bid'at. Cilido që shpik diçka
dhe ia atribon fesë, e që nuk ka bazë në sheriat, është larg kësaj
(fesë8 , qoftë në besim, në vepra apo në fjalë.
Mund të hasen disa fjalë te selefi, të cilat i lavdërojnë si disa
risi, mirëpo kanë për qëllim bidatet në aspektin gjuhësor e jo në
aspektin e legjislaturës. Prej këtyre fjalëve është thënja e Omerit
r.a. pasi që bashkoi njerëzit në namaz të ramazanit (namazin e
teravive8 mbrapa imamit në xhami : "Sa risi e mirë është kjo".
Kjo vepër (falja e namazit të teravisë me xhemat8 ka bazë në
sheriat.
Muhammedi s.a.v.s. disa herë ka falur namazin e teravisë
me xhemat në xhami, pastaj e ka lënë nga frika që mos të
kuptohet si obligim (farz8 , e ummeti i tij nuk do të kenë mundësi
ta kryejnë këtë obligim. Kjo çështje u qetësua pas vdekjes së tij
sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem dhe mu për këtë e ngjalli këtë
sunnet Omeri r.a. , kurse çështjeve që janë të vendosura, nuk
bën t'u shtohet diçka , si p.sh. ezani mbetet ashtu siç është , pa
shtuar gjë në të dhë pa nxjerr gjë prej tij, namazi gjithashtu
mbetet i pandryshuar në formën e t i j, ngase Muhammedi sallall-
llahu alejhi ve sel-lem ka thënë: " Faluni ashtu sikur më shihni
mua duke u falur." Ky është hadith i vërtetë , të cilin e transmeton
Buhariu në Sahihun e tij. Gjithashtu, haxhi mbetet në formën e
është batil dhe nuk mbështetet muslimani në ato vepra. Ky hadith është një
rregull i madh prej rregullave islame, është prej fjalëve përmbledhëse të
Muhammedit s.a.v.s. ky hadith është i qartë dhe argument për kundërshtimin
e çdo bid'ati dhe risie, qoftë të shpikur tani ose më herët.
tij , pasi që Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: "
Merreni nga unë haxhin tuaj".+
Muslimanët i kanë bërë disa gjëra që s'kanë qenë në kohën e
Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, por ka qenë nevojë e
domosdoshme për ruajtjen e islamit, dijetarët e hershëm e
kanë lejuar këtë dhe e kanë heshtur, siç është vepra e Othmanit
r.a., i cili e bashkon ummetin në një mus'haf nga frika që të mos
përçahet ummeti, e sahabet e patën pëlqyer këtë vepër, ngase
ishte në dobi të muslimanëve; p.sh. shkrimi i hadithit, shkrimi i
shkoqitjes (tefsirit-komentimit8 së Kur'anit dhe hadithit, shkrimi i
shkencës së gjuhës, për ruajtjen e gjuhës arabe , e cila është
mjet për kuptimin e islamit. All-llahu i Lartëmadhëruar e ka
garantuar ruajtjen e sheriatit të tij , ku thotë: " Ne me të vërtetë e
kemi shpallur Kur'anin, dhe Ne, me të vërtetë do ta ruajmë". (Elhixhr
: 08.
Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë në hadith: "E
bartin këtë dituri të drejtit e çdo gjenerate që vijnë pas, e
pastrojnë nga ndryshimet e atyre që teprojnë (ekstremistëve-
15 Transmeton Muslimi (1297), Ebu Davudi (1970), Nesaiu (5/270),
nga Xhabir ibn Abull-llahu r.a. Te Muslimi dhe Ebu Davudi gjendet
me fjalën " që ta merrni" , thotë Imam Neveviu në librin " Sherhu
Muslimi ", ky Lam që është këtu , është Lam urdhëror, që d.m.th.
merreni haxhin tuaj , e ka për qëllim këto çështje që po i bëjnë në
haxh, sikurse fjalët, veprat e format e saj , e ku është edhe haxhi juaj
, pra merreni, pranojeni, mësojeni, punoni me të dhe mësojan i njerëzve.
Ky hadith i përngjan hadithit të Muhammedit s.a.v.s. ku thotë: " Faluni
ashtu siç më shihni mua duke u falur"
Sqarim- Fjala Haxh është fjalë arabe , kurse fjala pelegrinazh është
fjalë latine, prandaj ose të gjejmë ndonjë shprehje në gjuhën tonë
ose ta përdorim origjinalin.
fanatikëve),nga plagjiatët e gënjeshtarëve dhe nga komentet e
injorantëve (xhahilave)". Ky hadith është në shkallën hasen (të
mirë8, me të përcjellurit e dëshmitarëve dhe të rrugëve të shumta
që i ka ky hadith.
Ky është besimi i tufës së këtij ummeti, ky është besimi i pastër,
i pastruar me ujë të ëmbël, i fortë si malet e larta, është besim i
shëndoshë dhe rrugë e drejtë , në rrugën e Kur'anit të
Madhëruar dhe Sunnetit të Muhammedit s.a.v.s. dhe fjalëve
të Ehli Sunnetit (tradicionalistëve8.
Kjo është rruga e cila i ka ngjallur zemrat e të parëve të këtij
ummeti. Ky është besimi i të parëve (selefit8, i grupit shpëtues.
Ky është besimi i katër imamëve të drejtimeve të njohura, besim i
shumicës së dijetarëve të shkencës së besimit, fukahave si dhe i
shkencëtarëve të hadithit, gjithashtu edhe i pasuesve të rrugës së
tyre deri më sot , e deri në Ditën e Kijametit, porse ata që kanë
ardhur pas, kanë bërë ndryshime në fjalët që ua kanë mveshur
drejtimeve të tyre .
Obligim e kemi t'i kthehemi burimit të besimit (akides8 të
pastër, nga i cili burim kanë pirë ujë të zgjedhurit e selefit, të
heshtim aty ku kanë heshtur, të kryejmë adhurimin ashtu si e
kanë kryer ata , t'i përmbahem Kur'anit, Sunnetit dhe konsenzusit
(ixhma' it8 të selefit dhe të parëve të tyre dhe analogjis (kijasit8
të saktë në çështjet bashkëkohore .
Fudajl ibn Ijadi r.a.thotë: " Përmbaju rrugës së udhëzimit edhe
pse pakica e pason këtë rrugë, ngase kjo s'të bën dëm, dhe
ruaju nga rrugët e të humburve, mos u mashtro me faktin se
shumica e njerëzve e pasojnë këtë rrugë".
Kjo është e vetmja rrugë, me të cilën do të përmirësohet pjesa e
mbetur e ummetit.
Të vërtetën e thotë Imam Maliku, dijetar i Medinës, kur thotë:
"2uk do të përmirësohet pjesa e mbetur e ummetit veçse me atë
që është përmirësuar fillimi i tij".
Kjo do të thotë s'do të zhduket mirësia nga ky ummet
asnjëherë, ngase Muhammedi s.a.v.s. thotë : "Do të vazhdojë të
mbetet një grup nga ummeti im, të përqendruar në të vërtetën e
nuk do t'u bëjnë dëm ata që do të mundohen t'i frikësojnë
(kthejnë nga kjo rrugë) , derisa të vijë urdhri i All-llahut
(Kijameti), ata do të jenë vijues në këtë rrugë"<A
Muhammedi s.a.v.s. thotë: "Shembulli i ummetit tim është si
shembulli i shiut .Nuk dihet .fillimi apo mbarimi i shiut është
më i mirë (hajr).” Ky hadith është sahih./
Shumica e dijetarëve ishin të besimit selefit, nga ata janë:
Ebu Xhafer Et-Tahaviu< librin e të cilit e ka komentuar Ibni
Ebul-Iz el- Hanefiu0, njëri nga nxënësit e Ibni Kethirit, e ka
quajtur "Komenti i besimit (akides8 Tahavije", nga to është edhe
Ebu Hasen El-Eshariu me librin e Tij "El-Ibane an Usulid-
Dejane", ky ishte besimi në të cilin ishte në fundin e jetës së tij, e
16 Transmeton Muslimi në Sahihun e tij (1920), Ebu Davud (4252),
Tirmidhiu (2177 , 2230 ), të gjithë nga sahabiu Thu'ban radijall-llahu
anhu . Ky hadith ka shumë transmetime, nga shumë sahabe, nga Mugire
ibni Shu'be , Sa'd ibni Ebi Vekas , Muavi ibni Ebi Sufjan, Imran ibni
Husejn etj.
17 Transmeton Ahmedi në Musnedin e tij (3/130), Tirmidhiu (2873), nga
Enes ibni Maliku r.a. gjithashtu e transmeton Ahmedi në Musnedin
e tij (4/319) nga Ammar ibni Jasiri r.a., ky hadith është sahih nga shumë
të senedit.
18 Quhet Ahmed ibni Muhammed ibni Sulameh el- Ezedij et-Tahavij, ka
vdekur më 320 h. në Misir, është varosur në Kurafe .
19 Quhet Ebul-Hasan Sadrud-din Alij ibni Alaud- din ibni Ebil-Iz
el-hanefiu, ka vdekur më 792 h.
20 Quhet Ali ibn Ismail ibn Ishak, nga familja e Ebu Musa El-Eshariut, ka
vdekur në Bagdat më 342 h.
cila shihet në këto fjalë të tij : "Kjo është fjala të cilën e themi
dhe besimi të cilin e besojmë: Të përmbahemi për Kur'anin
e Madhëruar dhe Sunnetin e Pejgamberit sal-lall- llahu alejhi ve
sel-lem dhe për atë që transmetohet nga shokët e tij, brez pas
brezi deri te dijetarët e hadithit, e ne në këtë përmbahemi, çka
ka thënë Ebu Abdull-llahu, Ahmed ibn Hanbeli, themi, kush i
kundërshton nga ai larg qëndrojmë". Ata që kanë shkruar mbi
besimin (akiden8 e selefit janë Sabuni në librin e tij "Akideja e
selefit" , Imam Muvafikud-Din ibn El-Kudame El-Makdesi në
librin e tij "Lumatul-Itikad El-Hadij ila sebilir-Reshad" dhe dijetarë
tjerë të vyeshëm, All-llahu xhel-le shanuhu i shpërbleftë me të
mira.
21 Quhet Othman ibn Ismail ibn Abdur-Rahman Es- Sabunij. Imam,
muhadith, shejhul-Islam. Ka vdekur më 449 h.
22 Quhet Muvafikud-Din.Ebu Muhammed Abdull-llah ibn Ahmed ibn El-
Kudame El-Makdesi Shejhul-Islam, fekih i madh. Ka vdekur më 620 h.
All-llahun e lusim të na udhëzoj në besimin e vërtetë e
ndërgjegjen e pastër dhe të kulluar, moral të vyeshëm, me të
cilin është i kënaqur All-llahu, të na ngjallë në Islam dhe të na
merr shpirtin në rrugën e Pejgamberit tonë Muhammedit sal-lallllahu
alejhi ve sel-lem.
O Zot na merr shpirtin si musliman dhe na tako me robërit
e Tu të mirë, jo të mposhtur e të sprovuar. Na fal neve,
prindërit tanë dhe besimtarët në Ditën e Kijametit, atë ditë kur
jepet llogaria. O All-llahu ynë! Ty të lusim të na inspirosh të
vërtetën në fjalë dhe vepra. Së fundi falënderimi i qoftë Allllahut,
Zotit të botërave.
Shërbyesi i sunnetit të Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sellem:
Ebu Mahmud Abdul-Kadër Arnauti
