Shpeshherë në një moment të caktuar të jetës cytemi që të
studiojmë mësimet e religjioneve tjera dhe të testojmë vërtetësinë
e asaj që kemi besuar. Kjo është shpesh një rrugë e mundimshme
dhe aspak e lehtë pasi që duhet një forcë e madhe për t‟i luftuar
paragjykimet dhe për t‟iu qasur me logjikë të arsyeshme
burimeve të ndryshme për të arritur deri tek e vërteta.
Viteve të fundit publiku shqiptar është ballafaquar me
literaturë të shumtë rreth Islamit dhe Krishterimit. Libri të cilin e
keni në duar synon që të japë një pikëpamje alternative në
shumicën e çështjeve të cilat i ndajnë këto dy besime. Duke
konsultuar burime autoktone të të dy besimeve sikur edhe duke
hyrë në thellësinë e dorëshkrimeve të vjetra të shkrimeve
kristiane, e edhe atyre kur‟anore gjithashtu, kemi dhënë ide të
përgjithshme për çështje si: a është Jezusi (Isai a.s) Zot, a u
kryqëzua ai për të na larë nga mëkatet, cila është Fjala e
pandryshuar e Perëndisë – Bibla apo Kur‟ani, etj.
Para së gjithash qëllimi është që lexuesi të nxitet për një
studim vetanak të mirëfilltë dhe pa paragjykime të temave të
prekura e jo në një pranim të verbër të tyre.
Ky libër fillimisht ka lindur si një përmbledhje e disa
artikujve të shkruar për Ueb-faqen Islami dhe Krishterimi
(www.islamidhekrishterimi.com) por është zgjeruar edhe me
shkrime të tjera për të fituar fizionominë e një libri-udhëzuesi
gjeneral për temat kryesore me të cilat ndeshen të dy besimet.
Shpresojmë që ky libër do të jetë një kontribut sado i vogël në
formësimin tuaj intelektual për mësimet e të dy besimeve, në
mënyrë që ta keni më të lehtë ballafaqimin reciprok dhe
mirëkuptimin e ndërsjellë, sepse vetëm me njohjen thelbësore të
besimit të tjetrit edhe mund të jemi të gatshëm në respektimin e
tij dhe të bindjeve të tij. Si një rregull parësore le të shërbejë
motoja Kur‟anore “Nuk ka dhunë në besim..”.
6
Libri nuk pretendon të jetë diçka tjetër përveçse një
udhëzues i shkurtër i përgjithësuar dhe i padetajuar në fushën e
studimit krahasues Islamo-Kristian; dhe kryesisht i është drejtuar
atyre që pak a shumë janë fillestarë në këto tema studimi. Botimi
i dytë i librit është pasuruar me disa paragrafë dhe kapituj shtesë
të cilët e qartësojnë idenë e tërësishme të librit. Autori i mirëpret
kritikat, sugjerimet dhe opinionet e lexuesve.
Halil IBRAHIMI
Prishtinë, 30 Nëntor 2005
7
ALLAHU TË FTON NË SHTËPINË E
PAQES
(Kur‟ani, 10:25)
Lindim, jetojmë dhe vdesim?
A është kjo e tëra?
Përse jetojmë, si jetojmë, si duhet të jetojmë? Cili është qëllimi i
tërë kësaj?
Shpeshherë në një moment të caktuar të jetës të gjetur
midis vorbullës së problemeve, apo thjeshtë të pakënaqur me
tempon e jetës që kemi bërë, jemi ndalur dhe ia kemi shtruar
vetvetes pyetjet e mësipërme.
Të jemi të sigurt se lumturia më e qëndrueshme dhe më e
përkryer vjen nga njohja dhe lidhja me Allahun, e nëpërmjet
kësaj arrihet krijimi i një jete të kuptimshme brenda vetvetes dhe
me të tjerët. Ti, unë dhe secili kemi provuar të gjejmë prehje në
pasuri, fëmijë, familje apo në kënaqësitë e kësaj bote por e kemi
vërejtur se sapo ti kemi arritur këto, vlera e tyre është venitur dhe
është dukur e zbrazët. Në Allahun xh.sh. dhe nëpërmjet Allahut
të gjitha këto gjëra marrin kuptim tjetër dhe rezultojnë në një
paqe të qëndrueshme.
Jemi mësuar për një kohë të gjatë që besimin në Zotin ta
konsiderojmë si një anakronizëm të tejkaluar. Madje na është
thënë se edhe shkenca e mohon ekzistencën e Fuqisë Hyjnore.
Por a thua njëmend gjithçka është krijuar vetvetiu nga asgjëja? A
thua njëmend çdo gjë lidhur me njeriun merr fund ditën që ai
vendoset pa jetë nën dhe? Në Kur‟an, Fjalën përfundimtare të
shpallur Hyjnore, Allahu e bën një përkujtim revolucionar për
njerëzimin:
8
“Dhe për ju nënshtroi gjithë ç'ka në qiej dhe ç'ka në tokë;
njëmend për njerëzit që mendojnë thellë në to ekzistojnë
argumente”. (Kur‟ani, 45:13)
Sa e madhe është mirësia e Tij! Përveç që nënshtroi të mirat e
botës për njeriun, ai të fton ty sot që në kozmos dhe në vetveten
tënde të gjesh argumentet e qarta të ekzistimit të Tij dhe në këtë
mënyrë ta ndërtosh një jetë të re të lidhur me Të e cila do të japë
kënaqësi dhe përmbushje shpirtërore. Përkujtimi vazhdon tutje:
“Sa e sa argumente ka në qiej e në tokë” (Kur‟ani, 12:105)
Aq të shumta janë argumentet e ekzistencës së Allahut xh.sh. në
univers dhe në veten tonë sa që nuk lënë asnjë fije dyshimi për
praninë e Tij. Gjithçka është e krijuar në mënyrë të rregullt dhe të
përkryer sa që të thuash se një krijim i tillë erdhi rastësisht, është
fodullëku më i madh. Largësia midis yjeve të galaktikës sonë e
edhe midis Diellit e Tokës është e matur me precizitet të madh.
Po të ishte vetëm pak më e madhe, materia do të shpërndahej,
sikundër edhe po të ishte vetëm pak më e vogël do të
destabilizohej dhe nuk do të funksiononte lëvizja dhe ekzistenca
e trupave qiellorë. Pastaj, le të mos shkojmë më larg se vetë trupi
ynë. Gjasat që një krijesë si njeriu të vinte në ekzistencë nga
vetvetiu janë tekstualisht zero. Njerëzimi ka arritur sot një
përparim të madh në fushën e teknologjisë, por edhe vetëm një
qelizë e vetme e njeriut apo ndonjë qenieje tjetër të gjallë është
miliona herë më e përsosur se gjithçka tjetër që është arritur të
konstruktohet. Informatat që përmban një pjesë e vockël e
qelizës (ADN-ja) janë të tilla sa që do të mbushnin enciklopedi të
tëra, dhe prapë ajo mbetet një madhësi mikroskopike. Një gabim
i vetëm në funksionimin e ADN-së do të pamundësonte
vazhdimin e jetës. Me të vërtetë:
9
"Në krijimin e qiejve e të tokës, në ndryshimin e natës dhe të
ditës, ka argumente të qarta për ata që kanë arsye dhe
intelekt. Për ata që Allahun e përmendin me përkujtim kur
janë në këmbë, kur janë ulur, kur janë të shtrirë dhe
thellohen në mendime rreth krijimit të qiejve e të tokës (duke
thënë): Zoti ynë, këtë nuk e krijove kot, i lartësuar qofsh,
ruana prej dënimit të zjarrit! (Kur‟ani, 3: 190-191)
Është jashtë çdo rregulle të ligjit të mundësive që këto
gjëra precize dhe mahnitëse të kenë ardhur në ekzistencë nga
asgjëja dhe vetvetiu. Teoria e materializmit, e cila parasupozonte
gjëra të tilla, para një gjyqi të mirëfilltë do të pësonte dështim
katastrofal. Asaj i mungojnë faktet kryesore që do ta bënin të
besueshme. Evolucioni, promovuesi kryesor i idesë materialiste,
sipas të cilit gjithçka është krijuar vetvetiu rastësisht, sot po
mposhtet me argumentet e vetë shkencës. Prandaj ekzistenca e
Allahut është e pamohueshme; dhe kjo nuk është një ekzistencë
pasive por është një lidhje e vazhdueshme me njerëzimin në
përgjithësi dhe me jetën e secilit individ në veçanti.
Do të na ketë ndodhur që shpeshherë në një periudhë
tjetër të jetës, të zhgënjyer i jemi kthyer alkoolit, drogës,
prostitucionit. Prapë nuk kemi gjetur kënaqësi siç e kemi
menduar dhe jemi zhgënjyer edhe më shumë me ndjenjën e fajit,
të frikësuar se jemi të ulët edhe në sytë e Perëndisë. Në çastet e
tilla më së miri ndjehet prania e asaj Fuqie Hyjnore. Por Ai pret.
Ai tha:
“O bir i Ademit, përderisa ti më thërret dhe më drejtohesh
Mua, unë do të të fal për atë që e ke bërë, dhe nuk do ta
mendoj atë. O bir i Ademit, nëse mëkatet tua do të mbërrinin
qiejt dhe retë, dhe nëse ti do të kërkosh faljen Time, Unë do
të të fal. O bir i Ademit nëse vjen të më takosh me mëkate të
mëdha sa toka dhe nëse më përulesh duke më njohur për të
10
Vetëm unë do të të sjell ty falje po aq të madhe sa toka.”
(Transmetuar në Hadith)
“Zoti juaj e di më së miri atë që keni në shpirtin tuaj. Nëse
keni qëllime të mira, vërtet Ai ua fal atyre që pendohen.”
(Kur‟ani, 17:25)
Njëmend e tërë lumturia e vërtetë, kënaqësia e pastër dhe
paqja e patrazuar qëndron në njohurinë dhe dashurinë ndaj Zotit;
ato thjeshtë nuk mund të bashkëjetojnë pa Të.
Kur ti e njeh Zotin dhe e do Atë, fiton mundësinë e paqes
së pafundme, lumturisë, dritës. Pa dashurinë e Tij jemi thjeshtë
shpirtërisht dhe materialisht një mister i pakufi, plot dhembje dhe
frikë. Edhe nëse në këtë rast do ta kishim në pronësi tërë botën
kjo nuk do të na vlente asgjë. Për ata të cilët e besojnë dhe e
përcjellin Perëndinë vdekja nuk është diçka të cilës duhet pasur
frikën. Ky është vetëm një fillim i ri me Zotin, të cilin veçse e
kemi njohur edhe më herët.
Allahu xh.sh. komunikoi me njerëzimin qysh me njeriun
e parë të vendosur në faqen e dheut, Ademin a.s. Ai faktikisht
ishte thirrësi i parë në Tokë për tek Allahu. Prandaj Islami nuk
është një religjion i ri i krijuar me ardhjen e profetit Muhamed
a.s.. Islami në të vërtetë as edhe nuk është religjion në kuptimin e
fjalës ashtu si perceptohet kryesisht në Perëndim. Bazuar në
mësimet e Kur‟anit, Islami është rruga e jetës sipas së cilës
Allahu xh.sh. do që njerëzimi të ecë gjatë të jetuarit në këtë botë.
Islami është kushtetutë jete me të cilën jetohet në paqe me Zotin
dhe në harmoni me njerëzit. Islami nuk është një grumbull ritesh
edhe pse flet gjithashtu për adhurimet ndaj Zotit, dhënien e
lëmoshës etj. Mirëpo të gjitha këto janë vetëm pjesë e sistemit të
përgjithshëm të cilin Zoti e parashtroi për njerëzimin, dhe kush
mund të dinte më mirë se Zoti çka është e mirë për mua, për ty,
për ne të gjithë. Ja pse prandaj Islami nuk është një religjion në
11
kuptimin e ngushtë të fjalës. Tekstualisht fjala Islam vjen nga
fjala arabe „salama‟ që do të thotë paqe. Pasuesi i këtij sistemi
besimi në Zotin e vetëm të Vërtetë quhet musliman dhe prapë as
ky emër nuk përcakton një pasues të ndonjë religjioni të krijuar
specifik. Në Perëndim dhe më gjerë zakonisht është bërë normale
që besimtarët e ndonjë besimi të quhen sipas themeluesit të tyre
(ndonjëherë të supozuar): të krishterë, budistë, konfuçianë etj.
Prandaj gabimisht edhe muslimanët shpeshherë quhen
muhamedanë. Mirëpo fjala „musliman‟ praktikisht do të thotë „ai
që i është nënshtruar Perëndisë‟. Dhe për muslimanin Muhamedi
a.s. nuk është themelues i besimit të tyre. Muhamedi a.s. është
vetëm njëri nga profetët. Ai është vetëm komunikuesi i mesazhit
të Zotit. Islami është besimi i të gjithë profetëve të të gjitha
epokave. “Ibrahimi nuk ka qenë as jehudi as i krishterë, por
ai ishte larg besimeve të kota, ishte musliman dhe nuk ishte
prej idhujtarëve” (Kur‟ani, 3:67). Prandaj muslimani me gjithë
zemër e thotë këtë: “Ne i besuam All-llahut, atë që na u shpall
neve, atë që iu shpall Ibrahimit, Ismailit, Is'hakut, Jakubit
dhe pasardhësve, atë që i është dhënë Musait, Isait dhe atë që
iu është dhënë nga Zoti i tyre pejgamberëve, ne nuk bëjmë
dallim në asnjërin prej tyre dhe ne vetëm Atij i jemi bindur”
(Kur‟ani, 2:136).
Kështu që Muhamedi a.s. ishte vetëm përmbyllësi i këtij
vargu të gjatë të profetëve dhe të gjithë ata predikuan një mesazh
të njëjtë. Në Muhamedin a.s. u përsos plani i përgjithshëm i
Allahut për njerëzimin dhe besimi i njëjtë i predikuar gjithmonë
gjatë shekujve u rivërtetua dhe u përkrye. Sepse Islami është
"natyra e bërë nga Zoti në të cilën Ai ka krijuar njeriun – ajo
është feja e drejtë" (Kur‟ani, 30:30). Dhe muslimani nuk është
një pasues ritesh por një besimtar i lidhur ngushtë me Allahun:
"Veç të tjerave, kushdo që i nënshtrohet plotësisht Zotit, dhe
kryen vepra të mira ndaj të tjerëve merr shpërblimin e tij
12
nga Zoti, dhe mos të ketë frikë për një gjë të tillë, dhe ata nuk
do të brengosen." (Kur‟ani, 2:212).
Prandaj e vazhdueshme është thirrja e Allahut për ty:
“Dhe Zoti Fton në Shtëpinë e Paqes” (Kur‟ani, 10:25). Paqe
shpirtërore në këtë botë dhe paqe të amshueshme në jetën tjetër.
Dhe thuaj: "Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm, Allahu,
Zotëruesi i Vetëmjaftueshëm i çdo gjëje. Ai as nuk lind, as
nuk është i lindur. Dhe s'ka asnjë të barabartë ose të
krahasueshëm me të. (Kur‟ani, 112: 1-4). “Vetëm Ty të
adhurojmë dhe vetëm Ty të mbështetemi e të kërkojmë
ndihmë”. (Kur‟ani, 1: 4)
Duke qenë Kur‟ani Fjalë e Përjetshme e Allahut xh.sh.
deri në fundin e kësaj bote kjo thirrje vlen në mënyrë të veçantë
edhe për ty sot:
“E kur robët e Mi të pyesin ty për Mua, Unë jam afër, i
përgjigjem lutjes kur lutësi më lutet, pra për të qenë ata drejt
të udhëzuar, le të më përgjigjen Mua dhe le të më besojnë
Mua.” (Kur‟ani, 2:186
13
A ËSHTË JEZU KRISHTI (ISAI A.S.) ZOT?
Kush është Krishti?
Kush është Jezu Krishti? Zot, bir i Zotit, njeri, profet i
Zotit, gënjeshtar apo asnjëra nga këto? Kjo pyetje na është
imponuar nga të krishterët me rëndësinë e jetës a vdekjes,
shpëtimit a humbjes.
Me shekuj të tërë muslimanët kanë mbajtur besimin se
Jezu Krishti ishte vetëm njëri ndër shumë të dërguarit që Allahu
xh.sh. ia dërgoi njerëzimit për ta udhëzuar atë drejt vullnetit të
Tij. Kur‟ani e thotë në mënyrën më të qartë që është e mundur pa
lënë fije dyshimi:
“Mesihu, Isa, bir i Merjemes, ishte vetëm i dërguar i Allllahut...”
(Kur‟ani, 4:171)
Ku qëndron e vërteta prapa personit të mbuluar me mite,
paragjykime dhe keqinterpretime?
Paqartësia rreth Jezus Krishtit shpeshherë vjen nga
anashkalimi i fragmenteve të shkrimeve të shenjta si ky në vijim:
"Mesia duhet të mbretërojë derisa t‟i nënshtrojë të gjithë armiqtë
e tij. Si armik të fundit do të asgjësojë vdekjen, sepse në Shkrimin
e Shenjtë thuhet: Perëndia i ka nënshtruar gjithçka. Tani është e
qartë se fjala “gjithçka” nuk përfshinë Atë që i nënshtroi të
gjitha këto. E kur Biri i Perëndisë të ketë nënshtruar gjithçka,
atëherë ai vetë do ti nënshtrohet Atij që e emëroi Zot të të
gjithave. Atëherë Perëndia do të jetë i vetmi Zot: do të sundojë
14
drejtpërdrejt mbi të gjitha." (Letra e parë drejtuar Bashkësisë së
Korintit, 15:25-28) 1
Është ky një fragment biblik rrallë i cituar por siç vëreni edhe
vetë, flet shumë. Sikur të mos ekzistonte asnjë argument tjetër në
Bibël që do ta kundërshtonte hyjninë e Jezusit, kjo do të
mjaftonte. Nga vargjet e cituara më lartë mund të nxirren disa
përfundime:
1. Jezusi nuk kishte kurrfarë fuqie apo pushteti por Ati ia
kishte dhënë këtë në një kohë të caktuar.
2. Misioni i tij ishte i përkohshëm sepse do të vinte koha e
përmbushjes së misionit të tij dhe atëherë edhe vetë Jezusi
„do ti nënshtrohej Atij që e emëroi Zot (sundimtar) të të
gjithave‟
3. Pas kësaj Jezusi do të kthehej në gjendjen e mëparshme
kur nuk kishte kurrfarë fuqie dhe Perëndia – Ati „do të jetë
i vetmi Zot: do të sundojë drejtpërdrejt mbi të gjitha‟.
As që ka nevojë për të sqaruar se dikush të cilit i është dhënë
pushteti pasi që nuk e ka pasur vetë këtë nuk mund të jetë
Perëndi. Dikush i cili pasi që ta përmbushë misionin e tij do ti
nënshtrohet Zotit nuk mund të jetë Perëndi. Dhe fragmenti na e
bën të qartë se Jezusi kurrsesi nuk mund të jetë Zot pasi që pas
përmbushjes së misionit të tij, Perëndia-Ati do të jetë i vetmi Zot.
Bibla, edhe pse me shtesa e ndryshime të shumta e tregon
qartë se Jezusi ishte një njeri i aprovuar nga Perëndia për një
1 Përkthimi i mësipërm është marrë nga versioni ECM ne shqip. Versione të
tjera e kane një çikë më ndryshe por me kuptim të njëjtë. Sidoqoftë është e
mrekullueshme sa qartë flet dorëshkrimi në të cilin është bazuar versioni
ECM.
15
mision të caktuar tek populli i tij, tek kopeja e humbur e Izraelit.
Nga fillimi deri në fund Ungjijtë e tregojnë qartë natyrën
njerëzore të Jezu Krishtit e cila është krejt ndryshe nga natyra
Hyjnore e Atit-Zotit.
Çështja e identitetit të Jezu Krishtit është keqkuptuar nga
mosnjohja e planit të tërësishëm që Perëndia e kishte pas Jezusit,
pra me mosnjohjen e thirrjes që Ai shpalli përmes të Dërguarit të
Fundit i cili erdhi pas Jezusit. Dhe ajo që është më kryesorja, ky
kuptim i gabuar për Krishtin si Zot rrjedh nga mosnjohja e vetë
Biblës dhe historisë së saj e në shumë raste janë edhe
paragjykimet ato që e errësojnë rrugën drejt të së vërtetës.
Kush është Zoti?
Për ta kthjelltësuar të vërtetën e natyrës së Krishtit ne së
pari duhet të dimë kush është Zoti, që do të thotë të njohim
natyrën e Tij, respektivisht atributet që Atë e bëjnë të quhet Zot.
Duke lexuar Biblën, veçanërisht Besëlidhjen e Vjetër ne
hasim në përshkrimin e shumë cilësive të Perëndisë. Zoti aty
shfaqet si El-Shadai (hebraisht i Gjithëpushtetshmi), El-Olam (I
Përjetshmi), i Gjithëdijshmi, i Vetmi etj. Kur‟ani – Fjala e Fundit
e Pandryshuar e Zotit gjithashtu e bën të njohur natyrën e Zotit
në mënyrën më direkte dhe pa asnjë dykuptimësi. Sipas Kur‟anit
“All-llahu është i gjithëdijshëm…” (2:231), “Ai është i
gjithëfuqishëm, mëshirues…” (30:5), “Ai është i pari që s'ka
fillim dhe i fundit që s'ka mbarim, i dukshmi dhe i
padukshmi, dhe Ai është më i dijshmi për çdo gjë” (57:3) etj
etj. Nëse për dikë duam të dimë në është Perëndi apo jo atëherë
ai duhet ti përmbajë këto cilësi ose në të kundërtën ai nuk mund
të jetë Zot. Përse të mos ia nënshtrojmë një testi të tillë edhe vetë
Jezusin.
16
Testi
Le të fillojmë me Ungjillin sipas Markut, kapitulli 12
vargjet prej 28 deri 35 ku një nga skribët e kishte pyetur Jezusin
se cili është i pari i urdhërimeve. Jezusi përgjigjet: “Urdhërimi i
parë i të gjithëve është: Dëgjo o Izrael: Zoti, Perëndia ynë
është i vetmi Zot” (Marku, 12:29). Këtu shohim se Jezusi qartë
e tregon se ka vetëm Një Perëndi të Vërtetë si për të ashtu edhe
për të gjithë njerëzit e tjerë. Vetë fjalët Zoti-Perëndia ynë
tregojnë se Ai - Zoti i Vetëm nuk është Jezusi. Veni re me kujdes
fjalët Zoti-Perëndia ynë. Po qe se do të thuhej Zoti juaj është një
Zot i vetëm, do të mund të arsyetohej supozimi se Jezusi ka folur
për Zotin si një trinitet duke përfshirë edhe veten dhe Frymën e
Shenjtë. Mirëpo Jezusi flet për Zotin në veten e tretë dhe nuk e
përmend aty as vetveten e as Frymën e Shenjtë.
Edhe më qartë e shohim të njëjtën gjë tek Ungjilli sipas
Gjonit, 17:3: “Dhe kjo është jeta e përjetshme, të të njohin ty,
të vetmin Perëndi të vërtetë, dhe Jezu Krishtin që ti ke
dërguar”. Mrekulli! Jezusi këtu i drejtohet Atit. Dhe nëse Jezusi
thotë se Ati është Një i Vetmi Zot i Vërtetë atëherë është për tu
çuditur se si mund të kemi edhe më tej ndonjë dyshim, qoftë
edhe më të voglin, se Jezusi apo Shpirti i Shenjtë janë Perëndi.
Nga ky varg ne shohim se Jezusi e bën një dallim krejtësisht të
qartë midis Atit, Zotit të vetëm dhe Jezusit – atij që Ati e
dërgoi në botë. Një mesazh të ngjashëm e gjejmë edhe tek 1
Timoteut, 2:5: “Në fakt një është Perëndia dhe një i vetëm
është ndërmjetësi midis Perëndisë dhe njerëzve: Krishti
Jezus njeri”. Krishti Jezus njeri! Vargu nuk do koment. Ne nuk
jemi duke diskutuar këtu tani për dogmën e ndërmjetësimit por
ajo që na intereson këtu është dallimi mes një Perëndie të vetëm
dhe njeriut Jezu Krisht.
17
I Plotfuqishmi – I Gjithëpushtetshmi – El Shadai
Siç e kemi thënë më herët një ndër cilësitë e Perëndisë
është fuqia apo pushteti. Vetëm në librin e Jobit Perëndia është
cilësuar si i Plotfuqishëm (pra Ai që e ka pushtetin dhe që mund
të bëjë çdo gjë) jo më pak se 31 herë. Njësoj e gjejmë edhe në
shumë pjesë të tjera të Biblës:
Zanafilla, 17:1: “Unë jam Perëndia i plotfuqishëm”
Dalja, 6:2-3: “Unë jam Zoti,dhe i jam shfaqur Abrahamit, Isakut
dhe Jakobit, si Perëndi i plotfuqishëm…”
Por a është Jezusi i plotfuqishëm? Tek Ungjilli sipas
Gjonit, 5:30 Jezusi thotë: “Unë s`mund të bëj asgjë nga vetja
ime…”. Si mund të jetë Jezusi Zot atëherë nëse ai nuk mund të
bëjë asgjë nga vetvetja por e bën vetëm atë që ia mundëson Ati?
Vargje të tjera e mbështesin këtë:
Gjoni, 5:19: “Atëherë Jezusi u përgjigj dhe u tha atyre: ``Në
të vërtetë, në të vërtetë po ju them se Biri nuk mund të bëjë
asgjë prej vetvetes, përveç asaj që sheh se bën Ati; gjërat në
fakt që bën Ati, i bën po ashtu dhe Biri”.
Mateu, 11:27: “Çdo gjë më është dhënë në dorë nga Ati im…”
Marku, 10:39-40: “Dhe Jezusi u tha atyre: … nuk më takon
mua të vë dikë të ulet në të djathtën time ose në të majtën
time, por është për ata për të cilët është përgatitur”.
Gjoni, 3:35: ”Ati e do Birin dhe i ka dhënë në dorë çdo gjë”.
Gjoni, 14:28-31: “Ju keni dëgjuar që ju thashë: "Unë po
shkoj dhe do të kthehem te ju". Po të më donit, do të
gëzoheshit sepse unë thashë: "Po shkoj tek Ati"; sepse Ati
është më i madh se unë. …por kjo ndodh që bota ta njohë se
unë e dua Atin dhe se bëj ashtu siç Ati më ka urdhëruar”.
Gjoni, 8:28: “Atëherë Jezusi u tha atyre: ``Kur ta keni
lartuar Birin e njeriut, atëherë do të njihni se unë jam, dhe se
nuk bëj asgjë prej vetvetes, por i them këto gjëra ashtu si Ati
më ka mësuar”.
18
Vargjet e fundit janë ndër deklarimet më eksplicite të
Jezusit që e mohojnë hyjninë e tij, pasi që qartë e definojnë
pozitën e Jezusit si i nënshtruar Perëndisë e jo si vetë Zoti. Jezusi
e tha të vërtetën që e dëgjoi prej Zotit! Po të ishte Zot, Krishti
nuk do të kishte nevojë të thoshte të vërteta të dëgjuara nga Zoti
por do të thoshte: po ua them të vërtetën time, të Jezusit, të Zotit
tuaj. Por një gjë e tillë nuk qëndron në shkrime. Pastaj, se Ati
është më i madh se Jezusi është thënë shumë qartë. Nuk ka
mënyrë më të paalternativë për t‟a bërë të ditur marrëdhënien
midis Atit dhe Jezusit në aspektin e hyjnisë.
Dikush mund të thotë tash se Jezusi nuk e kishte këtë fuqi
dhe cilësitë e tjera të përmendura gjatë këtij shkrimi vetëm sa
ishte në Tokë. Por Bibla qartë e mohon këtë. E para, Bibla thotë
se Jezusi është i njëjti dje, sot dhe nesër; ai nuk ndërron. “Krishti
është i njëjtë dje, sot e përjetë” (Hebrenjve, 13:8) Dhe për më
tepër në Dhiatën e Vjetër tek libri i Malakit lexojmë për Zotin:
“Unë jam Zoti, nuk ndryshoj” (Malakia, 3:6). Pra Zoti nuk mund
të ndryshojë: sot të jetë i plotfuqishëm dhe i gjithëdijshëm e
nesër të mos jetë dhe prapë në të ardhmen të jetë. Edhe Jezusi
është i njëjtë. Nuk është i ndryshëm Jezusi i Tokës me Jezusin e
Qiellit. Këtë nuk e themi ne, e thotë Bibla. Mesia ishte nën
Perëndinë dhe gjithmonë do të jetë ashtu. Pali tek 1 Korintasve,
11:3 thotë: “…Mesia është nën Perëndinë…” (ECM). Pastaj
fragmenti i cituar në fillim nga Letra e Parë Dërguar
Bashkësisë së Korintit 15:25-28 flet për Jezusin pasi që ai e
kishte mbaruar misionin e tij tokësor dhe shumë qartë e tregon se
Jezusi është i nënshtruar ndaj Atit – Zotit të Vetëm dhe kështu do
të jetë përjetësisht.
I Gjithëdijshmi
Një veti tjetër e Perëndisë është se Ai është i
Gjithëdijshëm; e di të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen. E di
19
mendjen e njeriut, e di të zbuluarën dhe të fshehtën. Këtë e
kuptojmë nga shumë vargje Biblike:
Mateu, 6:8: “Mos u bëni, pra, si ata, sepse Ati juaj i di gjërat
për të cilat keni nevojë, para se ju t`i kërkoni.”
Por a është Jezusi i tillë:
Marku, 13:32: “Sa për atë ditë dhe atë orë, askush nuk e di,
as engjëjt në qiell, as Biri, por vetëm Ati”
Ndërsa në një vend tjetër për Jezusin është thënë:
Marku, 11:11-13: “Kështu hyri Jezusi në Jeruzalem dhe në
tempull; …. Të nesërmen, kur dolën nga Betania, ai kishte
uri. Dhe, duke parë nga larg një fik që kishte gjethe, shkoi
për të parë në se mund të gjente diçka atje; por, kur iu afrua,
s`gjeti asgjë përveç gjetheve, sepse nuk ishte koha e fiqve.”
Si mund të jetë Jezusi Zot nëse ai nuk e dinte se fiku që po e
shihte nga larg nuk kishte fruta. Ose në rastin tjetër
(Marku,13:32), si mund ta konsiderojmë Jezusin për Perëndi kur
ai vetë tha se nuk e di fundin e Botës të cilën gjoja vetë e paska
krijuar. Njëkohësisht këto vargje biblike e mohojnë edhe hyjninë
e Frymës së Shenjtë siç e besojnë të krishterët. Këtu është
përmendur qartë se vetëm Ati e di fundin e Botës (ditën dhe
orën) që do të thotë se përjashtohet edhe Fryma e Shenjtë. Nuk
duhet të kalohet shkarazi nëpër këto vargje dhe t‟ia bëjmë vetes
qejfin me fragmente agnostike siç është Gjoni 1:1. Nuk ka si të
thuhet më qartë se sa është thënë në këto vargje të Biblës.
Një gabim i rëndë të cilin shumë njerëz e bëjnë duke e
lexuar Biblën është se në vend që të marrin mësimet e saj pa
paragjykime ata kanë në kokat e tyre doktrina të fiksuara nga
tradita dhe mandej mundohen ti vërtetojnë këto nëpërmjet
vargjeve të dykuptimta, të dyshimta dhe jobindëse. Prandaj ata
kalojnë pa vëmendje në pjesët si ato të përmendura më lartë sikur
edhe në fragmentin në vijim i cili është një dokumentim i
padyshimtë dhe definitiv se vetëm Ati është Zot dhe askush
tjetër.
20
Tempulli – Shtëpi e adhurimit për Atin
Gjithandej Biblës Jezusi i këshillon njerëzit të cilëve iu
ishte dërguar që ti luten Atit dhe jo Jezusit apo Frymës së
Shenjtë:
“Por ti, kur lutesh, futu në dhomëzën tënde, mbylle derën dhe
lutju Atit tënd në fshehtësi; dhe Ati yt, që shikon në fshehtësi, do
të ta shpërblejë publikisht” (Mateu, 6:6)
Ungjilli sipas Gjonit e tregon ngjarjen kur Jezusi i dëboi
tregtarët nga Tempulli me kamxhik. Me këtë rast Jezusi e thotë
një gjë të cilën nuk e marrin në konsideratë të krishterët
asnjëherë:
“…dhe shitësve të pëllumbave (Jezusi) u tha: ``Hiqni këto gjëra
që këtej; mos e bëni shtëpinë e Atit tim shtëpi tregtie!``” (Gjoni,
2:16)
Vërej fjalët „shtëpinë e Atit‟! Si mund të thuhet më qartë se
Tempulli është vend ku adhurohet Ati dhe jo Jezusi apo Fryma e
Shenjtë. Tempulli gjithmonë kishte qenë vend i adhurimit të
Zotit-Atit. Asgjë nuk ndryshoi as me ardhjen e Jezusit. Ai vetëm
sa e konfirmoi këtë gjë. Ata që vazhdojnë ta shohin Jezusin apo
Frymën e Shenjtë si pjesë të Perëndisë duhet ta pyesin veten se
përse Jezusi nuk e quan tempullin shtëpi e trinisë – shtëpi e Atit,
Birit dhe Frymës së Shenjtë, por vetëm shtëpi e Atit.
Askush nuk e ka parë Zotin
Letra 1 e Gjonit 4:12 tregon se kurrë ”askush s`e ka parë
ndonjëherë Perëndinë…”. Gjoni 1:18 gjithashtu e konfirmon të
njëjtën gjë: “Askush s`e pa Perëndinë kurrë”. Jezusi pra nuk
mund të jetë ky Perëndi që e adhuronin Hebrenjtë pasi që Jezusin
e kishin parë me qindra njerëz. Ata e kishin parë Jezusin duke
ngrënë, duke fjetur, duke predikuar mësimet e Atit etj.
21
Perëndia nuk mund të tundohet
Një veti tjetër e Perëndisë ashtu siç përshkruhet në Bibël
është se Ai nuk mund të tundohet. Jakobi 1:13 dëshmon:
“Askush kur tundohet të mos thotë: ``Jam tunduar nga
Perëndia``, sepse Perëndia nuk mund të tundohet nga e keqja,
dhe ai vet nuk tundon asnjeri”
Mateu 4: 1-10 duke folur për Jezusin dhe incidentin e tij
me Satanain edhe një herë e vërteton se Jezusi është i ndryshëm
nga Ati:
“Atëherë Fryma e çoi Jezusin në shkretëtirë, që djalli ta
tundonte. Dhe, mbasi agjëroi dyzet ditë e dyzet net, në fund e
mori uria. Atëherë tunduesi, pasi iu afrua, i tha: ``Në qoftë se je
Biri i Perëndisë, thuaj që këta gurë të bëhen bukë``. Por ai, duke
iu përgjigjur, tha: ``është shkruar: "Njeriu nuk rron vetëm me
bukë, por me çdo fjalë që del nga goja e Perëndisë"``. Atëherë
djalli e çoi në qytetin e shenjtë dhe e vendosi në majë të tempullit
dhe i tha: ``Nëse je Biri i Perëndisë, hidhu poshtë, sepse është
shkruar: "Ai do t`u japë urdhër engjëjve të tij për ty; edhe ata do
të mbajnë mbi duart e tyre që të mos ndeshësh me këmbën tënde
ndonjë gur"``. Jezusi i tha: ``është shkruar gjithashtu: "Mos e
tundo Zotin, Perëndinë tënd"``. Djalli e çoi sërish mbi një mal
shumë të lartë dhe i tregoi të gjitha mbretëritë e botës dhe
lavdinë e tyre, dhe i tha: ``Unë do të t`i jap të gjitha këto, nëse ti
bie përmbys para meje dhe më adhuron``. Atëherë Jezusi i tha:
``Shporru, Satan, sepse është shkruar: "Adhuro Zotin, Perëndinë
tënde, dhe shërbeji vetëm atij"``.
Nga ky pasazh biblik kuptojmë shumëçka. E para Jezusi u tundua
prandaj ai nuk mund të jetë Zot sepse Jakobi 1:13 e kishte thënë
qartë se Perëndia nuk mund të tundohet. Bile, për më tepër edhe
Jezusi në këtë fragment të cituar nga Mateu e konfirmon këtë me
fjalët: “Mos e tundo Zotin, Perëndinë tënd”, sepse ai e dinte se
22
Zoti nuk tundohet. Jezusi ia tregon Satanait të Vërtetën e madhe
në të cilën ai besonte dhe tek e cila i thërriste njerëzit: "Adhuro
Zotin, Perëndinë tënde, dhe shërbeji vetëm atij". Rrethanat në të
cilat Jezusi e tha këtë gjë janë të tilla që dëshmojnë se Jezusi
ishte si çdo njeri tjetër që i bindej dhe e adhuronte Zotin dhe që
dëshironte t‟i shërbente vetëm Atij. Ai e tha këtë si reagim ndaj
Shejtanit i cili kërkonte nga Jezusi që ta adhuronte.
Jezusi lutej
Njëkohësisht Jezusi nuk mund të jetë Zot pasi që ai i lutej
Zotit. Nuk mund ta paramendojmë një Zot që i lutet dikujt. Zoti
është i gjithëfuqishëm dhe nuk ka nevojë që ti lutet dikujt. Është
e kuptueshme nga vargjet e mëposhtme se Jezusi ishte vetëm një
njeri që i lutej Zotit dhe assesi Zoti vetë.
“Tani, si u pagëzua gjithë populli, edhe Jezusi u pagëzua; dhe
ndërsa po lutej, qielli u hap”. (Luka, 3:21)
“Dhe ndodhi që, ndërsa Jezusi po lutej në vetmi”. (Luka, 9:18)
“Dhe u largua prej tyre, aq sa mund të hidhet një gur, dhe ra në
gjunjë dhe lutej, duke thënë: ``O Atë, po të duash, largoje këtë
kupë nga unë! Megjithatë mos u bëftë vullneti im, por yti``.
(Luka, 22:41-42)
Jezusi iu lut Atit për ndihmë. Ai gjithashtu bëri dallimin e dy
vullneteve: 1. Vullneti i Atit dhe 2. Vullneti i tij.
Një fakt tjetër është se përderisa Zoti nuk mund të flejë
siç thuhet tek Psalmi 121:4 (“Ja, ai (Zoti) që mbron Izraelin nuk
dremit dhe nuk fle”), është mirë e njohur nga Ungjijtë se Jezusi
kishte fjetur siç tregohet për shembull tek Luka 8:23 (“atë e zuri
gjumi”).
Vargjet janë të shumta në Bibël të cilat e dëshmojnë se
Jezusi është një njeri dhe jo Zot. Dikush e quajti atë Mësues i
mirë dhe Jezusi iu kundërvu menjëherë me fjalët: “Përse më
quan i mirë? Askush nuk është i mirë, përveç një të vetmi,
23
domethënë Perëndisë.” (Ungjilli sipas Markut, 10:18). Ndërsa
të krishterët sot jo vetëm që e quajnë të mirë por edhe çka është
më e keqja dhe absurdi më i madh në lutjet e tyre shumë më
shpesh e dëgjon emrin JEZUS se sa emrin e Atit. Shko në
cilëndo kishë të krishtere sot dhe bëje një matematikë të thjeshtë.
Sa herë i është bërë thirrje Jezusit e sa herë Atit, sa herë është
kërkuar shëlbim nga Perëndia e sa herë nga Jezusi, sa herë është
madhëruar Ati e sa herë Jezusi. Do të keni një rezultat
dëshpërues. Si do të reagonte Jezusi në këtë? Përse nuk e
mendojmë këtë të gjithë?
Cili ishte Jezus Mesia i vërtetë pra?
Populli hebraik ishte bekuar në mënyrë të veçantë nga
Allahu xh.sh. nëpërmjet dërgimit të një numri të madh të
profetëve. Jezusi ishte vetëm njëri nga ta. Allahu xh.sh thotë në
Kur‟an: “Ne vazhduam gjurmët e tyre (të pejgamberëve) me
Isain, birin e Merjemes…” (5:46). Mesazhi i Allahut kishte
qenë në esencë po ai i njëjti sikur me Abrahamin, Noan,
Mojsiun, Davidin apo secilin profet tjetër. Të gjithë këta e kishin
përcjellë porosinë e Zotit të Vetëm. As Jezusi nuk ishte ndonjë
përjashtim. Perëndia në Kur‟an duke iu drejtuar Profetit të Fundit
Muhamed thotë: ” Ne të frymëzuam ty me shpallje sikurse e
patëm frymëzuar Nuhun dhe pejgamberët pas tij; e patëm
frymëzuar Ibrahimin, Ismajlin, Is'hakun, Jakubin dhe
pasardhësit e tij, Isain, Ejubin, Junusin, Harunin,
Sulejmanin, e Davudit i patëm dhënë Zeburin” (4:163). Që të
gjithë këta ishin të njëjtë dhe një musliman nuk është besimtar i
vërtetë përderisa nuk i beson dhe nderon njësoj të gjithë. Nevoja
e ardhjes së Profetit të Fundit - Muhamedit shihet në mënyrën
më të mrekullueshme edhe në rastin e Profetit Jezus. Aq
keqkuptime dhe mite ishin krijuar rreth tij sa që mesazhi i vërtetë
të cilin ai e kishte komunikuar ishte zbehur thellë midis të
pavërtetave.
24
Aq shumë doktrina të përçudshme janë krijuar në rastin e
Jezusit sa që mendja njerëzore vështirë edhe i koncepton.
Koncile të ndryshme kishin shkuar aq larg sa të krijonin edhe
doktrinën e natyrës së dyfishtë për Jezusin. Sipas kësaj doktrine
(e cila natyrisht nuk gjen mbështetje as në Bibël) Jezusi kishte në
të njëjtën kohë edhe natyrë hyjnore edhe njerëzore, pra ishte
plotësisht Zot dhe plotësisht njeri. Mësime si këto janë ofendim i
rëndë për logjikën me të cilën na ka pajisur Zoti. Edhe një fëmijë
e di se dikush nuk mund të jetë në të njëjtën kohë i
Gjithëdijshëm dhe Jo i Gjithëdijshëm, i Plotfuqishëm dhe Jo i
Plotfuqishëm. i Pavarur dhe i Varur, etj etj. Kjo është njësoj
sikur të thuash se shkronjat të cilat jeni duke i lexuar në të njëjtën
kohë janë me ngjyrë të zezë dhe të bardhë!!! Ato mund të jenë
ose vetëm të zeza ose vetëm të bardha ose të ndonjë ngjyre tjetër
por kurrsesi njëkohësisht të bardha dhe të zeza.
Kur‟ani është i mrekullueshëm për mënyrën e tij të
kthjellët gjatë të sqaruarit të natyrës së Jezusit. Dikush kishte
arsyetuar dhe akoma arsyeton se përderisa Jezusi nuk kishte një
baba tokësor ai duhej të ishte Zot. Por ja si e sqaron Zoti vetë
këtë: “Vërtet, çështja e Isait (të lindur pa baba) tek All-llahu
është sikurse çështja e Ademit. Atë e krijoi Ai nga dheu, e
pastaj atij i tha: "Bëhu"! ai u bë.” (3:59). Për Allahun asgjë
nuk është e pamundshme. Njëjtë siç e krijoi Ademin nga asgjëja
Ai edhe mundi ta krijojë Jezusin pa një at tokësor. Marija, e ëma
e Jezusit, e kishte gjetur hirin e Perëndisë për shkak të rrugës së
saj të drejtë dhe adhurimit të sinqertë për Allahun. Prandaj edhe
dhënia e fëmiut Jezus asaj ishte një shpërblim dhe dhuratë nga
Zoti. “Përkujto kur engjëjt i thanë: "Oj Mejreme, All-llahu të
dalloi ty (me besim e karakter), të pastroi dhe të lartësoi mbi
gratë e botës".” (Kur‟ani, 3:42). “Ai (Isai) ka qenë vetëm një
rob, të cilin e bëmë pejgamber dhe e bëmë shembull të
jashtëzakonshëm si përvojë për beni israilët.” (Kur‟ani,
43:59). Ai ishte një shërbëtor i devotshëm i Allahut i cili
25
gjithashtu e përgëzoi popullin e tij për ardhjen e profetit të fundit
i cili ishte paracaktuar si mëshirë për gjithë njerëzimin:
“Isai, biri i Merjemes tha: "O beni israilë, unë jam i dërguar
i All-llahut te ju, jam vërtetues i Tevratit që ishte para meje
dhe jam përgëzues për një të dërguar që do të vijë pas meje,
emri i të cilit është Ahmed!"” (Kur‟ani, 61:6).
Si u zhvillua besimi mbi trininë?
Sipas besimit të krishterë mbi trininë Ati, Biri dhe Fryma
e Shenjtë janë tre persona të të njëjtës substancë të cilët e
përbëjnë një Zot të Vetëm. Dikush me të drejtë mund të pyetet
tash: nëse Jezusi a.s., qoftë edhe sipas Biblës, e kishte mohuar
kategorikisht çfarëdo atribuimi të hyjnisë për vetveten dhe e
kishte cilësuar Allahun xh.sh. si Perëndinë e Vetëm të Vërtetë në
një mori rastesh, atëherë si u zhvillua apo prej nga u zbulua
besimi mbi trininë. Encyclopedia Britannica me të drejtë pohon:
“As fjala Trini, e as ndonjë doktrinë eksplicite si kjo, nuk
gjenden në Dhiatën e Re, dhe as Jezusi apo ndonjë nga
pasuesit e tij nuk kanë pasur ndonjë qëllim që ta kundërshtojnë
kredon e Dhiatës së Vjetër: “Dëgjo o Izrael, Zoti, Perëndia ynë
është një Zot i Vetëm” (Ligji i Përtërirë, 6:4). Doktrina e trinisë
u zhvillua gradualisht gjatë disa shekujve dhe nëpërmjet shumë
kontroversave...” 2
Zhvillimi i besimit mbi trininë u ndikua nga shumë
faktorë. Pikë së pari pasqyrimet pagane ishin gjigande në shekujt
e parë të krishterimit. Trualli ku u gdhendën doktrinat e
krishterimit ishte nga të gjitha anët një arenë e fuqishme e
2 Encyclopedia Britannica nën titullin “Trinity”
26
veprimeve dhe besëtytnive idhujtare. Janë shumë mirë të njohura
trinitë e besimeve të vjetra pagane dhe ndikimi i tyre gjatë
formimit të doktrinave të krishterimit ishte i pashmangshëm.
Teologjia e vjetër egjiptiane e kishte në thelb besimin mbi një
hyjni të mistershme të përbërë nga tre persona: Horus, Osiris dhe
Isis; dhe të mos harrojmë se Aleksandria e Egjiptit ishte një ndër
vatrat kryesore ku po formësohej doktrina e krishtere. Gjithashtu
besime pagane mbi hyjni trepjesëshe ishin të njohura edhe për
romakët dhe babilonasit. Edhe filozofët grekë kishin zhvilluar ide
mistike mbi trininë. Platoni me trininë e tij dhe idetë e tjera
filozofike ka pasur një ndikim të madh në zhvillimin e idesë për
Logosin Hyjnor me të cilin në fakt fillon Ungjilli sipas Gjonit
dhe i cili gjendet në thelb të teologjisë së sotme të krishterimit.
S‟do mend se nga këtu do të kenë depërtuar idetë mbi trininë tek
kisha të shekujve tre dhe katër pas Krishtit, pasi që këto kisha
ishin në kontakte direkte me këto mësime.
Nëse e shikojmë në perspektivë historinë e krishterimit të
hershëm do të shohim në mënyrë të mrekullueshme se si besimi
mbi trininë u ngrit nga asgjëja për tu bërë zyrtarisht një dogmë
themeltare e besimit të krishterë përfundimisht diku në shekullin
e VI pas Krishtit. Për shembull sipas kredos Apostolike, e cila
daton diku rreth vitit 200 pas Krishtit, përmendet Ati si Perëndia
i Vetëm i Vërtetë dhe për Jezusin nuk është dhënë as edhe një
shenjë e vetme e hyjnisë. Natyrisht Fryma e Shenjtë as që është
menduar të përfshihet në ndonjë Hyjni trepjesëshe në atë kohë.
Nën ndikimin e perandorit pagan Konstantinit në Koncilin e
Nikesë në vitin 325 pas Krishtit, Jezusi ngritet në një qenie të
mistershme të pafillim dhe pambarim duke u barazuar në një
mënyrë me vetë Zotin. Gjurmët e para të hyjnizimit të Frymës së
Shenjtë vendosen bindshëm në këtë koncil me këtë kredo;
mirëpo tek në shekullin e gjashtë me kredon Atanasiane trinia e
përbërë nga Ati, Biri dhe Fryma e Shenjtë gdhendet
përfundimisht si strumbullar i teologjisë së krishterë. Edhe pse
27
ky besim po u imponohej me dhunë shumicës së kishave të
krishtera dhe vazhdoi të mbijetonte falë forcës së pushtetit më së
shumti, numri i kishave të cilat nuk u pajtuan me këtë dogmë
ishte i madh gjithandej historisë. Grupe të hershme të të
krishterëve Unitarianë si Ebionitët, Basilidianët, Kapokratianët
etj kurrë nuk u pajtuan me këtë cenim të monoteizmit të pastër të
cilin e kishte predikuar Jezusi a.s. Gjithashtu gjatë historisë e deri
në ditët e sotme vazhduan të funksionojnë Kisha të ndryshme
Unitariane.
Krahas këtyre zhvillimeve politike dhe teologjike në dëm
të besimit të pastër monoteist, një ndikim të madh në zhvillimin e
trinisë e kishte edhe mosekzistimi i një forme të pandryshuar të
shkrimeve të shenjta. Ungjijtë dhe shkrimet e tjera të cilat më
vonë do të cilësoheshin si kanon i Biblës kaluan nëpër disa
ndryshime derisa morën formën që e kanë sot. Gjetja e
dorëshkrimeve të shekujve të hershëm të krishterimit na e bën të
ditur në mënyrën më të mrekullueshme se si ndikimet teologjike
të kishave të ndryshme vepronin direkt në ndryshimin e Biblës
me qëllim të vendosjes së dogmave të ndryshme të cilat Jezusi
kurrë nuk i kishte predikuar. Për shembull, në disa vende nëpër
Ungjij ku në dorëshkrimet e vjetra Ati i drejtohej Jezusit me
fjalët “I zgjedhuri im” më vonë kjo u ndryshua në “Biri im”.
Ndryshime të tjera bërë shkrimeve i jepnin Jezusit cilësi të cilat i
përmban vetëm Perëndia. Ruajtja e këtyre dorëshkrimeve të
vjetra është një dëshmi e gjallë se si nëpërmjet ndryshimeve
graduale dhe nganjëherë mjaft të vogla, besimet pagane të cilat e
ngrenë Jezusin në piedestalin e hyjnisë po tentohej të
mbështeteshin edhe nga Shkrimet e Shenjta. Madje në shkrime
futën duart e tyre njerëz të pandërgjegjshëm edhe me përmendje
eksplicite të trinisë (Letra 1 e Gjonit, 5:7) dhe me shekuj të tërë
kjo vazhdohej të konsiderohej si mësim i frymëzuar nga Zoti.
Një shembull tjetër i ndryshimit të Biblës me qëllim të ngritjes së
Jezusit në hyjni dhe të vendosjes së besimit mbi trininë është
28
vargu nga Mateu, 28:19: “Shkoni pra, dhe bëni dishepuj nga
të gjithë popujt duke i pagëzuar në emër të Atit e të Birit e të
Frymës së Shenjtë.” Të krishterët pohojnë se gjoja nëpërmjet
këtyre fjalëve vetë Jezusi e ka predikuar trininë duke e përdorur
fjalën „ emër‟ në njëjës dhe duke e pasuar këtë me përmendjen e
formulës së trinisë; e kjo sipas tyre do të duhej të nënkuptonte se
Zoti është NJË Perëndi i Vetëm por i përbërë nga TRE persona.
Mirëpo nuk ekziston asnjë dorëshkrim nga shekujt e parë të
krishterimit i cili do ta mbështeste autenticitetin e këtij vargu
kështu siç gjendet sot në shumicën e Biblave tona. Për më tepër,
gjatë tre shekujve të parë pas Krishtit sikur edhe deri në gjysmën
e shekullit të katërt ky varg nga etërit kishtarë si Euzebiusi,
Justin Martiri, Origeni, Afratesi etj citohej në formën: “Dhe
shkoni bëni dishepuj në emrin tim” pa e përmendur fare
pagëzimin ose formulën e trinisë. Vetëm pas Koncilit të Nikesë
ky varg fillon gjerësisht të përdoret në formën e tanishme duke e
përmbajtur formulën trinitariane të pagëzimit. Kështu që në një
mori rastesh zbulimi i shkrimeve të vjetra të krishtere e vuri në
pah padrejtësinë e bërë mësimeve të Jezuit. 3
Ky edhe ishte njëri nga qëllimet kryesore të dërgimit të
Profetit Muhamed a.s. nga ana e Allahut xh.sh. në mënyrë që të
rivendosej edhe një herë përfundimisht besimi i pastër në një Zot
të Vetëm dhe si i tillë të mos ndikohej më nga besime pagane.
Kjo u arrit nëpërmjet ruajtjes së Kur‟anit, Shpalljes së fundit
dhënë njerëzimit nga Zoti. Monoteizmi i pastër ashtu siç është
shpallur dhe ruajtur në Kur‟an nuk lë vend më për asnjë
mëdyshje lidhur me natyrën e Perëndisë.
3 Shënime të tjera rreth ndikimit të ndryshimeve të Biblës në teologjinë e
krishtere lexoni në kapitullin “A është Bibla Fjalë e Perëndisë”
29
Le t‟i përgjigjemi Jezusit
Do ta përmbyllim këtë shkrim me një citat të marrë nga A
List of False Reading of the Scripture nga Theophilus Lindsey
(1723 – 1808). Lindsey i pyet ata të cilët e adhurojnë Jezusin se
si do të ishte reagimi i tyre nëse Jezusi do t‟iu paraqitej atyre dhe
do t‟ua bënte pyetjet vijuese:
“Përse i adresoni devocionet tuaja tek unë? A u kam
udhëzuar ndonjëherë që ta bëni këtë, ose a e kam propozuar
vetveten si objekt të adhurimit religjioz?
A nuk e kam vënë veten time vazhdimisht dhe deri në fundin
e fundit si një shembull për t‟iu lutur Atit; Atit tim dhe Atit
tuaj, Zotit tim dhe Zotit tuaj? (Gjoni, 20:17)
Kur apostujt e mi kërkuan nga unë që ti mësoj se si të luten
(Luka, 11:1-2) a i mësova unë ata që të më luten mua ose
ndonjë personi tjetër përveç Atit?
A e quajta ndonjëherë veten time Zot, apo a ju thashë se
unë isha Krijuesi i botës dhe se unë duhej të adhurohesha?
https://islammessage.org/sq/book/2271/Islami-dhe-Krishterizmi
