Muaji Shaban - vlera e tij dhe gabimet e njerëzve në të


Falënderimi i takon vetëm Allahut si dhe paqja dhe bekimi


qoftë mbi atë i cili nuk ka pejgamber pas tij.


Parathënie:


Allahu i lartësuar i ka dalluar në vlerë disa kohë ndaj disa


kohëve tjera dhe i ka veçuar me disa çështje për dallim prej tjerave


si p.sh. Muaji i Ramazanit, dhjetë ditët e fundit të tij janë pjesa më


e mirë e tij dhe nata e Kadrit është nata më e mirë e tij. Allahu i


lartësuar thotë:


“Ne e zbritëm atë (Kur'anin) në Natën e Kadrit. E ç'të bëri ty të


dish se ç'është Nata e Kadrit? Nata e Kadrit është më e


rëndësishme se një mijë muaj!” (El Kadr: 1-3).


Ebu Hurejre transmeton se Pejgamberi (paqja dhe bekimi


qoftë mbi të) ka thënë:


“Ai i cili falet natën e Kadrit me besim dhe llogarit në shpërblim


do t’i falen mëkatet e mëparshme si dhe ai që e agjëron Ramazanin


me besim dhe llogarit në shpërblim do t’i falen mëkatet e


mëparshme.”1


Prej tyre dhjetë ditët e Dhul Hixhes. Në këto ditë është nxitur


për të shtuar sa më shumë respektin dhe adhurimin se sa në ditët e


tjera. Ibn Abasi (Allahu qoftë i kënaqur me të dy) transmeton se


Pejgamberi (paqja dhe bekimi qoftë mbi të) ka thënë:


1 Buhariu me nr. 1802.


3


“Nuk ka ditë që vepra e mirë është me e dashur te Allahu se sa


këto ditë” d.m.th. Dhjetë ditët. Ata i thanë o Pejgamber i Allahut


as xhihadi në rrugën e Allahut, e ai tha: As xhihadi në rrugën e


Allahut përveç nje njeriu i cili del me veten e tij dhe pasurinë e tij e


nuk kthehet me asnjërën prej tyre.”2 Si dhe kohë të tjera të


vlefshme sikurse pjesa e tretë e natës.


Prej këtyre kohëve të vlefshme është edhe muaji Shaban.


Njerëzit janë në dy pole të kundërta për sa i përket atij. Disa i


mohojnë adhurimet me të cilat është veçuar dhe të tjerë që shpikin


atë që nuk e ligjësuar Allahu e as i Dërguari i Tij (paqja dhe bekimi


qoftë mbi të) por, e drejta është mesi i kësaj për këtë ne do të


pohojmë atë që e ka pohuar sheriati duke mos shtuar e as munguar


dhe do ta sqarojmë këtë në vijim inshAllah.


Shkaku i emërtimit të tij Shaban:


Ibn Haxheri (Allahu e mëshiroftë) thotë:


“U emërtuat Shaban për shkak të ndarjes së tyre në kërkim të ujit


apo në shpella pas kalimit të muajit Rexheb i cili është i shenjtë


dhe kjo e dyta është më afër saktësisë dhe janë thënë edhe


mendime tjera.”3


Prej vlerave të tij është se veprat ngritën në të:


Për atë që ka transmetuar Usame b. Zejd (Allahu qoftë i


kënaqur me të dy) i cili thotë:


2 Buhariu me nr: 926 dhe Ebu Davudi me nr: 2440 fjalët janë të transmetimit


të tij


3 Fethul Bari: 4/213 si dhe shiko Keshful Mushkil min hadithi Sahihajn: 1/319.


4


“I thash: O i Dërguar i Allahut nuk po të shoh se e agjëron një


muaj prej muajve më shumë se sa e agjëron Shabanin? Ai tha: Ai


është një muaj mes Rexhebit dhe Ramazanit e që njerëzit janë të


pakujdesshëm për të ndërsa ai është muaj në të cilën ngritën veprat


te Zoti i botëve e unë kam dëshirë të ngritën veprat e mia e unë të


jem agjërueshëm.”4


Agjërimi i shumtë i Pejgamberit (paqja dhe bekimi qoftë mbi


të) në të:


Për shkak të transmetimit të Usames të mëparshëm si dhe


hadithit të transemtuar nga Nëna e besimtarëve Aisheja (Allahu


qoftë i kënaqur me të) e cila thotë:


“Asnjëherë nuk e kam parë të Dërguarin e Allahut (paqja dhe


bekimi qoftë mbi të) se e ka plotësuar agjërimin e një muaji përveç


Ramazanit dhe nuk e kam parë të ketë agjëruar në një muaj më


shumë se sa në Shaban.”5


Dispozita për agjërimin e ditës së gjysmës së tij


Ebu Hurejre (Allahu qoftë i kënaqur me të) transmeton se


Pejgamberi (paqja dhe bekimi qoftë mbi të) ka thënë:


4 Ahmedi me nr: 21753 dhe Nesaiu me nr: 2356 si dhe e ka konsideruar të


saktë Ibn Huzejme.


5 Buhariu me nr: 1868 si dhe Muslimi me nr: 2777.


5


“Kur të jetë gjysma e Shabanit përmbajuni nga agjërimi gjersa të


vjen Ramazani.”6


Ibn Rexhebi (Allahu e mëshiroftë)thotë: “Hadithin e ka


konsideruar të saktë Tirmidhiu dhe të tjerë. Dijetarët kanë


mospajtim rreth skatësisë së këtij hadithi e më pas edhe për të


vepruarit me të.


Sa i përket saktësisë së tij: Atë e kanë konsideruar të saktë me


shumë se një dijetar si Tirmidhiu, Ibn Hibbani, Hakimi, Tahaviu


dhe Ibn Abdul Berri ndërsa kanë folur kundër tij ata që janë më të


mëdhenj dhe më të ditur se këta e prej tyre: Ibn Mehdi, Imam


Ahmedi, Ebu Zura Err Rrazi dhe Ethremi. Imam Ahmedi thotë:


Ala nuk ka transmetuar hadith më munker se ky.”7


Ndërsa për veçimin e natës së gjysmës së Shabanit nuk ka


bazë për të bile veçimi i saj është mekruh dhe këtë e ka theksuar


Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë) në “Iktida”:2/632 dhe ka thënë


Mubarekfuri (Allahu e mëshiroftë): “Nuk kam gjetur për agjërimin


e natës së gjysmë muajit Shaban ndonjë hadith të saktë nga


Pejgamberi (paqja dhe bekimi qoftë mbi të).”8


Ndërsa hadithit:


”Kur të jetë nata e gjysmë muajit Shaban atëherë faleni natën e saj


dhe agjëroni ditën e saj.” Këtë e ka transmetuar Ibn Maxheh me


nr: 1388 dhe Bejhekiu me nr: 3922 dhe Ibn Xhevzi në “ El Ilel El


Mutenahije”:2/562 dhe ka thënë: “Ky hadith nuk është i saktë.”


Busiri (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: Në këtë zingjir është Ibn Ebi


Sebre dhe emri i tij është Ebu Bekr b. Abdil-lah b. Muhamed b.


6 Ahmedi me nr: 9707 dhe Ibn Hibbani me nr: 3589.


7 Letaiful Mearif, fq. 151.


8 Tuheftul Ahvedhij:3/368.


6


Ebi Sebre. Për të Imam Ahmedi dhe Ibn Meini kanë thënë se shpif


hadithe.”9 Dhe Mubarekfuri thotë: “Hadith shumë i dobët.”10


Nata e gjysmë muajit Shaban


Abdullah b. Amr b. Asi (Allahu qoftë i kënaqur me të dy)


transemton se Pejgamberi (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi


të) ka thënë:


“Allahu i shikon robërit e tij në natën e gjysmë muajit Shaban dhe


i falë robërit e Tij përveç atij që ka armiqësi dhe urrejtje dhe atij që


ka vrarë dikë.”11


Ebu Musa El Esharijj (Allahu qoftë i kënaqur me të)


transmeton se Pejgamberi (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi


të) ka thënë:


” Allahu i shikon robërit e tij në natën e gjysmë muajit Shaban dhe


i falë të gjithë krijesat e Tij përveç atij që është idhujtar apo atij që


ka armiqësi dhe urrejtje.”12


9 Misbahuz Zuxhahe me nr: 491.


10 Tuheftul Ahvedhij:3/368.


11 Ahmedi me nr: 6642 përmes rrugës së Ibn Lehias.


12 Transmeton Ibn Maxheh me nr: 1390. Busiri (Allahu e mëshiroftë) ka


thënë: Zinxhiri i tij është i dobët për shkak të dobësisë së Abdullah b. Lehia


dhe tedlisit të El VElid b. Muslim. (Ez Zevaid: 493) Dëshmon për këtë hadith,


hadithi që e transemton Ibn Hibbani me nr: 5665 prej hadithit të Muadhit


(Allahu qoftë i kënaqur me të) por, Ebu Hatimi thotë: Ky hadith është munker


me këtë zinxhir transmetimi. (El Ilel Libni Ebi Hatim: 2012) Dhe e ka


përmendur Darekutni këtë hadith në “El Ilel” prej shumë rrugë transmetimi dhe


ka thënë më pas: “Hadithi nuk është i saktë dhe i vërtetuar.”


7


Zejd b. Eslem (Allahu e mëshiroftë ka thënë: Nuk e kemi


arritur askënd prej hoxhallarëve apo fukahave tanë të i japin


rëndësi gjysmë muajit të Shabanit dhe as që i japin rëndësi


hadithDrit të Mekhulit dhe nuk shohin se ajo ka vlerë të veçantë


ndaj të tjerave.”13


Shejhul Islam Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë) ka thënë:


“Ndërsa nata e gjysmë muajit Shaban është transmetuar për vlerën


e saj prej haditheve merfua dhe gjurmëve të cilat diktojnë se ajo


është një natë e vlefshme dhe ka prej selefit që e kanë veçuar me


namaz.”14


E vërejmë se hadithet e transmetuara për vlerën e saj nuk


mbeten pa kritikë dhe kundërthënie ne veten e tyre dhe nuk është


vërtetuar se Pejgamberi (paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të) e


ka veçuar me kijam apo namaz e as dikush prej Sahabëve por, kjo


është transmetuar nga disa prej Selefit.


Ibn Rexhebi (Allahu e mëshiroftë) thotë: “Tabiinët nga Shami


sikurse Halid b. Madan, Mekhuli, Lukman b. Amir dhe të tjerë e


madhëronin dhe mundoheshin të bënin ibadet në të e prej tyre e


kanë marrë njerëzit vlerën dhe madhërimin e saj e është thënë se


atyre për këtë iu kanë arritur disa lajme nga Beni Israilët. E kur u


bë e njohur kjo prej tyre nëpër vende të ndryshme njerëzit patën


mospajtim për këtë. Disa e pranuan prej tyre dhe u pajtuan me ta


në madhërimin e saj sikurse një pjesë e ibadetxhinjëve të Basras


dhe të tjerë. Ndërsa shumica e dijetarëve të Hixhazit e


kundërshtuan këtë e prej tyre: Ata, Ibn Ebi Mulejke dhe këtë e ka


13 El Bide i Tartushit,fq. 130 dhe El Bide i Ibn Veddahit, fq. 46


14 Iktidaus Siratil Mustekim: 2/631.


8


transmetuar AbduRrahman b. Zejd b. Eslem nga fukahatë e


Medinës dhe ky është mendimi i nxënësve të Imam Malikut, e të


tjerë dhe kanë thënë: Kjo e tëra është bidat.”15


Disa njerëz pretenduan se qëllimi i fjalës së Allahut të lartësuar:


“Ne e zbritëm atë në një natë të bekuar (në natën e begatshme të


kadrit). Ne dëshiruam t'u tërheqim vërejtjen, e njerëzit të jenë të


gatshëm. Në atë (natë) zgjidhet çdo çështje në mënyrë të prerë.


Urdhër i përcaktuar nga Vetë Ne. S'ka dyshim se Ne dërguam të


dërguar.” (Ed Duhan:5) është nata e gjysmë muajit Shaban e kjo


është gabim i qartë ngase qëllimi i tij është nata e Kadrit sikurse që


e ka saktësuar Ibn Xheriri (Allahu e mëshiroftë) në Tefsirin e tij:


11/221 dhe ka thënë Ibn Kajjimi (Aqllahu e mëshiroftë): “Kjo


prerazi është nata e Kadrit për shkak të fjalës së Allahut:


“Ne e zbritëm atë (Kur'anin) në Natën e Kadrit.” (El Kadr:1) e ai


që pretendon se kjo është nata e gjysmë muajit Shaban veçse ka


gabuar.”16


Ibn Kethiri (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: “E ai që thotë se ajo


është nata e gjysmë muajit Shaban veçse e ka tepruar ngase citati i


Kuranit është se ajo është në Ramazan.”17


Shenkiti (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: “Ky është një


pretendim i kotë.”18


15 Letaiful Meairf, fq. 151.


16 Shifaul Alil,fq.45.


17 Tefsir Ibn Kethir: 7/232.


18 Advaul Bejan: 7/319.


9


Namazi i Elfijes (mijëshes)


Prej risive të shëmtuara në muajin Shaban është ajo që e


shpikën njerëzit në shekullin e pestë prej veçimit të natës së gjysmë


muajit me një namaz të cilin e emërtuan si namazi i mijëvjeçarit. I


pari që e shpiki atë ishte Ibn Ebil Hamra dhe atë në vitin 448 h. Ai


e kishte zërin e bukur dhe një ditë u ngrit të falej në xhaminë El


Aksa në natën e gjysmë muajit Shaban e së bashku me të u fal një


person e kështu derisa nuk e përfundoi namazin e kur pas tij ishin


falur një grup njerëzish pastaj kur erdhi viti tjetër u falën me të një


grup i madh njerëzish dhe kjo u shpërnda dhe u përhap.19


Ibn Kajjimi (Allahu e mëshiroftë) thotë: “Ky namaz është


shpikur në Islam pas vitit katërqind sipas h. dhe ka filluar në Bejtul


Makdis dhe për të janë shpifur disa hadithe.”20


Ebu Shame (Allahu e mëshiroftë) thotë: “Për njerëzit e thjeshtë


kjo paraqet një magjepsje të jashtëzakonshme ... dhe ua ka


zbukuruar Shejtani dhe e ka bërë prej simboleve bazë të


myslimanëve.”21


E përshkrimi i saj është sikurse ka ardhur në hadithin e shpifur:


“O Alij kush i fal njëqind rekate në natën e gjysmë muajit dhe


lexon në secilin rekat Fatihan dhe Kul huvAllahun dhjetë herë, o


Alij nuk ka ndonjë rob i cili i fal këto namaze e që mos t’ia kryej


Allahu çdo nevojë që e ka kërkuar atë natë.” Hadithin e


19 Shiko El Havadith vel Bide, fq: 132 dhe El Baith fq.124


20 El Menarul Munif,fq:98.


21 El Baith, fq:124.


10


transmeton Ibn Xhevziu në “El Mevduat”:2/127 nga disa rrugë


transmetimi pastaj thotë: “Për këtë hadith nuk dyshojmë se është i


shpifur dhe shumica e transmetuesve të tij në të tria rrugët janë të


panjohur dhe në mesin e tyre ka të dobët dhe hadithi prerazi është


i papërfytyrueshëm ... E këtë e kanë bërë disa imamë injorantë të


xhamive së bashku me namazin e Regaibit e namaze të ngjashme


rrejt për të mbledhur njerëzit e thjeshtë dhe për të kërkuar përmes


tyre udhëheqjen dhe e kanë mbushur rrëfimtarët tubimet e tyre


dhe e tërë kjo është larg të vërtetës.”


Dhe ka thënë Ebu Shame (Allahu e mëshiroftë): Ai është


namaz i gjatë dhe i rëndë dhe nuk është transmetuar për të ndonjë


transmetim veçse është i dobët apo i shpifur.”22


Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: “Hadithi i


transemtuar për namazin e Elfijes është i shpifur me pajtimin e të


gjithë dijetarëve të hadithit.”23


Ibn Kajjimi (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: “E prej


haditheve të shpifura hadithet e natës së gjysmë muajit Shaban – e


gjer te fjala e tij – Është çudi me atë që i ka marrë erë dijes së


hadithit e megjithatë mashtrohet pas këtij halucinacioni dhe e fal


atë.”24


Hafidh Ebu Hattab Dihje (Allahu e mëshiroftë) thotë:


“Njerëzit e humbur i kanë transmetuar për namazin e natës së


gjysmës së Shabanit hadithe të shpifura dhe një me zinxhir të


ndërprerë e i kanë ngarkuar robërit e Allahut me hadithe të


22 El Baith ala inkaril Bide, fq.124 dhe shiko El Emru bil Ittiba i Sujutiut, fq.


139.


23 Iktidaus Siratil Mustekim: 2/632


24 El Menarul Munif, fq.99.


11


shpifura më tepër sa kanë mundësi prej namazit të përbërë prej


njëqind rekate, në secilin rekat thuhet një herë Fatiha dhe dhjetë


herë Kul huvAllahu e ndahen prej tij të lodhur dhe iu ikën namazi i


sabahut për të cilin është vërtetuar se Pejgamberi (paqja dhe


bekimi i Allahut qofshin mbi të) ka thënë:


“Ai që e fal namazin e sababhut është në mbrojetjen e Allahut.”25


Ibn Xhevziu (Allahu e mëshiroftë) thotë: “ I kemi parë shumë


prej atyre që e falin këtë namaz sipas metodës së tij dhe rastisë kjo


kur nata është e shkurtë iu ikën namazi i sabahut dhe zgjohen


përtacë.”26


Sujuti (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: “Është çudi për ata që


kujdesen për këto dy natë: Elfijen dhe Regaibin ndërsa kanë


mangësi në çështjet që janë synete të forta nga Pejgamberi (paqja


dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të).”27


Ajo që është e ndaluar me këtë rast është veçimi i një nate me


namaz mes netëve tjera apo falja e namazit sipas metodës së


shëmtuar të përmendur. Ebu Shame (Allahu e mëshiroftë) thotë:


“Ajo që është e ndaluar dhe e shëmtuar është veçimi i disa netëve


me namaz të veçantë dhe me një metodë të veçantë të faljes dhe


publikimi i saj sikurse ato parime dhe simbole të Islamit sikurse


namazi i Xhumasë, i Bajramit dhe namazi i Teravive kështu që


njerëzit e përhapin dhe zhvillohet baza për vendosjen e saj si dhe


edukohen të vegjlit në të cilët janë mësuar me prindërit e tyre që


janë kujdesur për të sikurse që kujdesen për farzet apo ndoshta


edhe më tepër dhe e kanë vërejtur interesimin e tyre për ta


25 El Baith, fq. 127.


26 El Mevduat: 2/127.


27 El Emru bil Ittiba,fq.136


12


publikuar këtë simbol përmes veshjes së mirë, ndezjes së zjarrit më


tepër se zakonisht dhe shpenzimeve sikurse interesimi i tyre për dy


festat e Islamit apo ndoshta edhe më tepër nga ajo që njihet prej


veprave të njerëzve të thjeshtë dhe në këtë ata e kanë përzier


shkëlqimin e të vërtetës me errësirën e natës.”28


E më e mirë se e tërë kjo është ajo ë ka transmetuar Ebu


Hurejre (Allahu qoftë i kënaqur me të) se Pejgamberi (paqja dhe


bekimi i Allahut qoftë mbi të) se ka thënë: “Zoti ynë – qoftë i


madhëruar dhe i lartësuar – zbret çdo natë në qiellin e dynjasë dhe


atë kur të mbetet pjesa e tretë e natës dhe thotë: Kush më lutet që


t’i përgjigjem atij, kush më kërkon e që t’i jap atij dhe kush më


kërkon falje që ta fal atë.”29


E kjo është prej mirësisë, bujarisë dhe mëshirës së Allahut të


lartësuar ndaj këtij ymeti që e ka bërë këtë për çdo natë dhe Atij i


takon falënderimi në fillim dhe fund.


Ajo që është e ligjshme në muajin Shaban është se ai që i ka


mbetur të kompensojë diç prej Ramazanit nuk i lejohet vonesa pa


arsye derisa të hyj Ramazani i cili vijon. Transmetohet nga Aisheja


(Allahu qoftë i kënaqur me të) se thoshte: “Ndoshta më mbetej


agjërim i pakryer nga Ramazani dhe nuk mund ta kryeja derisa të


vinte muaji Shaban dhe këtë për shkak të pozitës së Dërguarit të


Allahut (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të).”30


Ajo çka ndalohemi prej saj në Shaban është edhe agjërimi i


ditës së Dyshimit


28 El Baith,fq.132


29 Buhariu me nr: 1094 dhe Muslimi me nr: 1808.


30 Muslimi me nr: 2744


13


Për shkak të asaj që e transmeton Sile i cili thotë: Ishim te


Ammari (Allahu qoftë i kënaqur me të) në ditën e Dyshimit dhe


erdhi ushqimi me një dele dhe disa që ishin prezentë u larguan e


Ammari tha:


“Ai që e agjëron këtë ditë veçse e ka kundërshtuar Ebul Kasimin


(paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të).”31


O Zoti ynë i bën veprat e tona të sinqerta për Fytyrën tënde


fisnike dhe në pajtim me synetin e të Dërguarit Tënd, Muhamedit


(paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të).


Falënderimi i takon Allahut, Zotit të botëve dhe paqja dhe


bekimi i Allahut qofshin mbi Pejgamberin, familjen dhe shokët e


tij.


31 Ebu Davudi me nr: 2336, Nesaiu me nr: 2187, Ibn maxheh me nr: 1645


dhe e ka konsideruar të saktë Ibn Hibbani me nr: 3596 dhe Hakimi me nr:


1547.