Ano ang pinagmulan ng konsepto ng Trinidad ng mga Kristiyano?


Ang tatlong monoteistikong mga relihiyon - Hudaismo, Kristiyanismo, at Islam - lahat ay nagpapahiwatig upang magbahagi ng isang pangunahing konsepto: paniniwala sa Diyos bilang Kataas-taasang Umiiral, ang Tagapaglikha at Tagatustos ng Sansinukob. Kilala bilang "tawhid" sa Islam, ang konseptong ito ng Kaisahan ng Diyos ay binigyang diin ni Moises sa isang Biblikong sipi na kilala bilang "Shema", o ang Hudyong kredo ng pananampalataya:

"Pakinggan mo, O Israel: Ang Panginoon nating Diyos ay iisang Panginoon." (Deuteronomio 6: 4)

Ito ay inulit salita-bawat-salita ni Hesus pagkatapos nang humigit-kumulang na 1500 taon nang kanyang sinabi:

"...Ang una sa lahat ng mga utos ay, Pakinggan, O Israel; ang Panginoon nating Diyos ay iisang Panginoon." (Marcos 12:29)

Si Muhammad (pbuh) ay dumating nang humigit-kumulang na 600 taon pagkatapos, na dala ang parehong mensahe muli:

"At ang inyong Diyos ay Iisang Diyos: walang ibang Diyos kundi Siya..." (Quran 2: 163)

Ang Kristiyanismo ay lumihis mula sa konsepto ng Kaisahan ng Diyos, gayunpaman, sa isang malabo at misteryosong doktrina na binuo noong ika-apat na siglo. Ang doktrinang ito, na nagpatuloy na maging isang pinagmumulan ng kontrobersya kapwa sa loob at labas ng Kristiyanong relihiyon, ay kilala bilang Doktrina ng Trinidad. Sa madaling sabi, ang Kristiyanong doktrina ng Trinidad ay nagsasaad na ang Diyos ay ang kaisahan ng tatlong banal na mga persona - ang Ama, ang Anak at ang Banal na Espiritu - sa isang banal na umiiral.

Kung ang konseptong yaon, ay ilalagay sa pangunahing mga pagtalakay, ay tunog nakalilito, ang mabulaklak na pangungusap sa tunay na teksto ng doktrina ay nagbibigay ng higit pang misteryo sa diwa nito:

"...tayo ay sumasamba sa isang Diyos sa Trinidad, at Trinidad sa Kaisahan... sapagkat mayroong isang Persona ng Ama, ang isa pa sa Anak, ang isa pa sa Espiritu Santo ay lahat iisa... hindi sila tatlong mga diyos, ngunit iisang Diyos... ang buong tatlong persona ay magkasing-walang hanggan at magkakapantay... siya samakatuwid na maliligtas ay dapat isipin ang Trinidad..." (mga sipi mula sa Kredo ng Atanasio)

Pagsamahin natin ito sa ibang anyo: isang persona, ang Diyos Ama, kasama ang isang persona, ang Diyos Anak, kasama ang isang persona, ang Diyos Espiritu Santo, ay katumbas ng isang persona, ng Diyos na Ano? Ito ba ay tagalog o ito ba ay tagabilog?

Sinasabi na si Atanasio, ang obispo na bumuo ng doktrinang ito, ay inamin na habang mas marami siyang sinusulat tungkol sa bagay na ito, ay lalong nababawasan ang kanyang kakayahang malinaw na ipahayag ang kanyang mga pananaw tungkol dito.

Papaanong ang ganitong nakalilitong doktrina ay nagkaroon ng simula?

Trinidad sa Bibliya


Ang mga sanggunian sa Bibliya sa isang Trinidad ng banal na umiiral ay malabo, sa kabuuan.

Sa Mateo 28:19, matatagpuan natin na si Hesus ay nagsasabi sa kanyang mga alagad na lumabas at mangaral sa lahat ng mga bansa. Habang ang "Dakilang Komisyon" na ito ay nagawang banggitin ang tatlong persona na kalaunan ay naging bahagi ng Trinidad, ang pariralang "...pagbibinyag sa kanila sa ngalan ng Ama, at ng Anak, at ng Espiritu Santo" ay malinaw na isang karagdagan sa Biblikong teksto - yaon ay, hindi ang tunay na mga salita ni Hesus - na maaaring makita sa dalawang mga kadahilanan:

1)    ang binyag sa sinaunang Simbahan, tulad ng tinalakay ni Pablo sa kanyang mga sulat, ay nagawa lamang sa ngalan ni Hesus; at

2)    ang "Dakilang Komisyon" ay natagpuan sa unang ebanghelyong sinulat, nang kay Marcos, na hindi nagbanggit tungkol sa Ama, Anak at/o Banal na Espiritu - tingnan ang Marcos 16:15.

Ang tanging iba pang sanggunian sa Bibliya sa Trinidad ay maaaring matagpuan sa Ebanghelyo ng 1 Juan 5: 7. Ang mga Biblikong pantas ng kasalukuyan, gayunpaman, ay inamin na ang pariralang:

"...may tatlong nagpapatotoo sa kalangitan, ang Ama, ang Salita, at ang Banal na Espiritu: at ang tatlong ito ay isa"

…ay nakatitiyak na "huling idinagdag" sa Biblikong teksto, at hindi ito matatagpuan sa alinman sa kasalukuyang mga salin ng Bibliya.

Samakatuwid, maaari, na makitang ang konsepto ng Trinidad ng banal na mga umiiral ay hindi isang ideyang pinagsikapan ibahagi ni Hesus o alinman sa iba pang propeta ng Diyos. Ang doktrinang ito, na ngayon ay sinasang-ayunan ng mga Kristiyano sa buong mundo, ay ganap na mula o gawa ng tao.

Ang Doktrinang Nabuo


Habang si Pablo ng Tarsus, ang taong maaaring makatwirang maituturing na tunay na nagtatag ng Kristiyanismo, ay bumuo ng karamihan sa mga doktrina nito, pero ang Trinidad ay hindi kabilang sa mga ito. Gayunpaman, kanyang pinangunahan ang saligan para sa ganito nang binuo niya ang ideya na si Hesus bilang isang "banal na Anak". Tutal, ang Anak ay nangangailangan ng isang Ama, at ano naman ang magdadala ng mga kapahayagan ng Diyos sa tao? Sa diwa, si Pablo ay pinangalanan ang pangunahing mga tagaganap, ngunit ang mga sumunod na mga tao ng Simbahan ang bumuo sa bagay na ito at pinagsama-sama.

Si Tertuliano, isang abogado at presbitero ng ikatlong siglong Simbahan sa Kartago, ay ang unang gumamit ng salitang "Trinidad" nang kanyang binuo ang teorya na ang Anak at ang Espiritu ay nakikilahok sa pagiging Diyos, ngunit lahat ay iisa sa isang pag-iral na kasama ang Ama.


Isang Pormal na Doktrina ang Inilabas


Nang ang kontrobersya tungkol sa usapin ng Trinidad ay pumutok noong 318 sa pagitan ng dalawang kura ng simbahan mula sa Alehandriya - si Arius, ang dyakono, at Alejandro, ang kanyang obispo - si Emperador Constantino ay nanghimasok sa usapin.

Bagamat ang Kristiyanong doktrina ay isang ganap na misteryo sa kanya, nalalaman niyang ang nagkakaisang simbahan ay kinakailangan para sa isang matatag na kaharian. Nang ang negosasyon ay nabigong malutas ang alitan, si Constantino ay nagpatawag para sa unang ekumenikong konseho sa kasaysayan ng Simbahan upang agarang ayusin ang usapin at matapos na.

Anim na linggo matapos ang unang pagtitipon ng 300 na mga obispo sa Nicea noong 325, ang doktrina ng Trinidad ay nabuo. Ang Diyos ng mga Kristiyano ay itinuring na ngayon bilang mayroong tatlong mga diwa, o kalikasan, sa anyo ng Ama, Anak, at Banal na Espiritu.

Ang Simbahan ay Nanindigan


Ang usapin ay malayo pa sa kaayusan, gayunpaman, sa kabila ng malaking pag-asa para dito sa bahagi ni Constantino. Si Arius at ang bagong obispo ng Alehandriya, isang lalaki na nagngangalang Atanasio, ay nagsimulang makipagtalo tungkol sa usapin kahit na ang Kredong Niseno ay nalagdaan na; Ang "Arianismo" ay naging isang kilalang katawagan mula sa mga oras na yaon at sa mga sumunod pa para sa sinumang hindi tumanggap sa doktrina ng Trinidad.

Noon lang 451, sa Konseho ng Calcedon na, sa pagsang-ayon ng Papa, ang Niseno/Constantinoplang Kredo ay itinakda bilang may kapangyarihan. Ang debate sa usaping ito ay hindi na pinahintulutan; ang mangusap laban sa Trinidad ay itinuturing na ngayong kalapastangan, at para dito ay may matinding kaparusahan na pagpuputol-putulin ang katawan hanggang mamatay. Ang mga Kristiyano ay nakatuon ngayon sa mga kapwa Kristiyano, sa pamiminsala at pagpatay sa libu-libo dahil sa pagkakaiba ng opinyon.

Ang Debate ay Nagpatuloy


Ang brutal na mga parusa at kahit kamatayan ay hindi nagpahinto sa kontrobersya sa doktrina ng Trinidad, gayunpaman, at ang nasabing kontrobersya ay nagpapatuloy hanggang sa kasalukuyan.

Ang karamihan ng mga Kristiyano, kapag hiningian ng paliwanag sa pangunahing doktrinang ito ng kanilang pananampalataya, ay walang mai-alok o masabi ng higit pa sa "Naniniwala ako dito dahil sinabi sa akin na gawin ito." Ito ay ipinapaliwanag bilang "misteryo" - kahit sinasabi ng Bibliya sa 1 Corinto 14:33 na:

"... Ang Diyos ay hindi ang may akda ng kalituhan ..."

Ang Unitaryong (may iisang Diyos) denominasyon ng Kristiyanismo ay pinanatiling buhay ang mga turo ni Arius na nagsasabi na ang Diyos ay iisa; hindi sila naniniwala sa Trinidad. Dahil dito, ang pangunahing mga Kristiyano ay kinamumuhian sila, at ang Pambansang Konseho ng mga Simbahan ay tumanggi sa pagtanggap sa kanila. Sa Unitaryanismo, ang pag-asa ay pinanatiling buhay na ang mga Kristiyano balang araw ay magbabalik sa mga pangangaral ni Hesus:

"... Sa Panginoon mong Diyos sasamba ka, at siya lamang ang iyong paglilingkuran." (Lucas 4:8)

Ang Islam at ang Usapin ng Trinidad


Habang ang Kristiyanismo ay maaaring may suliranin sa pagtukoy sa diwa ng Diyos, hindi ganito ang usapin sa Islam:

"Sila ang lapastangan na nagsasabi: Ang Diyos ay isa sa Trinidad, sapagkat walang diyos kundi ang Nag-iisang Diyos" (Quran 5:73)

Karapat-dapat pansining sa Arabikong wikang Bibliya ay ginagamit ang pangalang "Allah" bilang pangalan ng Diyos.

Si Suzanne Haneef, sa kanyang aklat na What Everyone Should Know About Islam and Muslims (Aklatan ng Islam, 1985), ay tinukoy ang usapin ng tila tuwiran nang kanyang sinabi:

“Ngunit ang Diyos ay hindi tulad ng isang kakanin (pie) o mansanas na maaaring hatiin sa tatlong katlo na mag-aanyong isang buo; kung ang Diyos ay tatlong persona o nagtataglay ng tatlong bahagi, Siya ay tiyak na hindi ang Iisa, Natatangi, Di-nakikitang Umiiral na Siya ngang Diyos at kung saan sinasabing pinaniniwalaan ng Kristiyanismo."[1]

Kung titingnan ito mula sa ibang anggulo, ang Trinidad ay tinutukoy ang Diyos bilang tatlong magkahiwalay na mga entidad - ang Ama, ang Anak at Banal na Espiritu. Kung ang Diyos ay ang Ama at ang Anak din, Siya sa gayon ang magiging Ama ng Kanyang Sarili sapagkat Siya ay ang Kanyang sariling Anak. Ito ay hindi ganap na lohikal.

Ang Kristiyanismo ay nag-aangking isang monoteistikong relihiyon. Ang monoteismo, gayunpaman, ay mayroong pangunahing paniniwala na ang Diyos ay Nag-iisa; ang Kristiyanong doktrina ng Trinidad - Ang Diyos na Tatlo-sa-Isa - ay nakikita ng Islam bilang isang anyo ng politeismo. Ang mga Kristiyano ay hindi sumasamba sa Nag-iisang Diyos lamang, sila ay sumasamba sa tatlo.

Ito ay isang paratang na hindi madaling tinatanggap ng mga Kristiyano, gayunpaman. Sila naman, ay nagpaparatang sa mga Muslim na hindi muna inaalam kung ano ang Trinidad, ipinupukol na ang Quran ay itinakda bilang si Allah ang Ama, si Hesus ang Anak, at Maria na kanyang ina. Habang ang pagsamba kay Maria ay isang katha ng Simbahang Katoliko mula pa noong 431 nang siya ay binigyan ng titulong "Ina ng Diyos" ng Konseho ng Efeso, isang mas masinsinang pagsusuri sa mga talata sa Quran na madalas na binabanggit ng mga Kristiyano bilang pagpapatibay sa kanilang paratang, ay nagpapakita na ang pagtatalaga kay Maria ng Quran bilang isang "miyembro" ng Trinidad, ay hindi talaga totoo.

Habang ang Quran ay kinondena ang kapwa Trinitaryanismo (ang Quran 4: 171; 5:73)[2] at ang pagsamba kay Hesus at sa kanyang ina na si Maria (ang Quran 5: 116)[3], saanman tiyak na wala ditong matutukoy na tatlong bahagi ng Kristiyanong Trinidad. Ang katayuan ng Quran ay kahit na SINO o ANO ang bumubuo ng doktrinang ito ay hindi na mahalaga; ang mahalaga ay ang tunay na paniniwala sa isang Trinidad ay isang pagsalungat laban sa konsepto ng Nag-iisang Diyos.

Sa konklusyon, nakita natin na ang doktrina ng Trinidad ay isang konseptong dala lahat ng tao; walang parusang kahit ano mula sa Diyos na matatagpuan tungkol sa ganitong usapin dahil ang buong ideya ng Trinidad ng banal na mga umiiral ay walang lugar sa monoteismo. Sa Quran, ang Huling Kapahayagan ng Diyos sa sangkatauhan, natagpuan natin ang Kanyang paninindigan na malinaw na nakasaad sa maraming mahuhusay na mga talata:

"... ang inyong Diyos ay Nag-iisang Diyos: sinumang umaasa sa pakikipagharap sa kanyang Panginoon, hayaan siyang gumawa ng mga gawaing matwid, at, sa pagsamba sa kanyang Panginoon, huwag tumanggap ng isa man bilang katambal." (Quran 18:110)

"... huwag mag-akibat sa Diyos, ng ibang bagay sa pagsamba, upang kayo ay hindi ihagis sa Impiyerno, sinumbatan at tinanggihan." (Quran 17:39)

– sapagkat, tulad ng paulit-ulit na sinasabi sa atin ng Diyos sa isang Mensahe na paulit-ulit sa LAHAT ng Kanyang Inihayag na mga Banal na Kasulatan:

"... Ako ang inyong Panginoon at Nagmamahal, samakatuwid pagsilbihan niyo Ako (at walang iba) ..." (Quran 21:92)