Vier categorieën mensen
Alle lof behoort aan Allah.
Vier categorieen mensen
De eerste categorie zijn zij die in staat zijn om Idjtihaad
(rechtsvinding) in absolute termen te verrichten, door direct
naar de Koran en de Soennah te verwijzen en daaruit
voorschriften te herleiden. En deze mensen volgen andere
geleerden niet blindelings (Taqlied).
Dit is de hoogste status, maar geldt alleen voor degene die
voldoet aan de bekende voorwaarden van Idjtihaad. Namelijk
door kennis te hebben van het Boek van Allah en de Soennah
van de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem), en door
kennis te hebben van het Arabisch waarin de Koran
geopenbaard werd. Ook dient men kennis te hebben van al-
Moehkam en al-Moetashaabih (eenduidige en meerduidige
verzen), an-Naasikh wal-Mansoekh (wat opheft en wat wordt
opgeheven), al-Moetlaq wal-Moeqayyad (teksten met absolute
en beperkte betekenissen) en al-Khaas wal-cAam (teksten met
specifieke en algemene betekenissen). Hij dient ook kennis te
hebben over hoe hij regelgevingen dient af te leiden, wat
betekent dat hij gekwalificeerd moet zijn. Zo’n persoon kan
zich bezighouden met Idjtihaad. Deze categorie omvat mensen
als de vier imams – imam Aboe Haniefah, imam Maalik, imam
ash-Shaaficie en imam Ahmad – eveneens Soefyaan ath-Tawrie
en al-Awzaacie. Allah, de Verhevene, heeft deze mensen het
vermogen gegeven om Idjtihaad te verrichten.
De tweede categorie zijn zij die niet kunnen deelnemen aan
Idjtihaad in absolute termen, maar wel in staat zijn om een
4
afweging te maken tussen de meningen van de geleerden en te
bepalen welke mening het meest correct is. Dit vanwege hun
kennis over welke meningen wel en welke niet op bewijzen
zijn gebaseerd. Zo’n persoon dient hetgeen te volgen waar
bewijs voor is, en datgene indruist tegen het bewijs te
vermijden. Dit wordt Tardjieh genoemd (het vergelijken van
meningen en bepalen welke correct is), en staat ook bekend als
al-Idjtihaad ul-Madhhabie (Idjtihaad gebaseerd op het
bestuderen van verschillende meningen).
De derde categorie zijn zij die niet kunnen deelnemen aan
Tardjieh. Deze persoon wordt gezien als één van de
Moeqallidien (zij die andere geleerden volgen), maar als hij
weet dat een bepaalde mening geen ondersteunend bewijs heeft
dan volgt hij die niet. Echter, zolang hij niet weet en hem niet
duidelijk is dat het in strijd is met het bewijs, is er niets mis
mee dat hij handelt naar het voorbeeld van de betrouwbare
geleerden en hun meningen opvolgt.
Onder de vierde categorie valt iemand die niet in staat is om
het bovenstaande te doen; dus niet Idjtihaad te verrichten in
absolute zin, noch een afweging te maken tussen wat het meest
correct is, noch het volgen van een specifieke Madhhab, zoals
de gewone moslim. Deze persoon dient de mensen van kennis
te vragen, zoals Allah zegt (interpretatie van de
betekenis):“…vraag het dan aan de bezitters van kennis,
indien jullie het niet weten.”(Soerat an-Nahl: 43)
Hij dient dus degene te vragen waarvan hij gelooft dat hij de
meest betrouwbare is en de geleerde waar hij het grootste
5
vertrouwen in heeft. En van degenen wiens kennis en daden hij vertrouwt, dient hij de Fatwa te volgen.
Dit zijn de categorieën mensen wat betreft deze kwestie.
Wat een persoon moet doen, is zich bewust zijn van het niveau waar hij zich op bevindt en zichzelf niet op een hogere positie te plaatsen dan hij werkelijk verdient. De kwestie is namelijk ernstiger dan dat. Hij dient Allah te vrezen omdat het een kwestie van Halaal en Haraam is, en van het Paradijs en de Hel. En dus moet hij zich niet mengen in kwesties waarover hij geen kennis heeft en niet de nodige vaardigheden voor beschikt om ermee om te gaan.
Sheikh Saalih ibn Fawzaan al-Fawzaan
(Icaanat ul-Moestafied bi Sharhi Kitaab it-Tawhied)