Wat is een fatwa?


In het Westen wordt om de paar maanden een eigenaardig maar


hardnekkig misverstand gelanceerd dat een fatwa een doodsoordeel


zou zijn uitgesproken over mensen die kritiek hebben op de islam.


Dergelijke stelling voedt de negatieve beeldvorming over de islam, die


daardoor vijandig, bloeddorstig, onverdraagzaam, bedreigend,


overkomt. Sommigen duiden het woord fatwa zelfs als "doodsvloek" en


plaatsen hem daarmee haast in het rijk der magie, wat het misverstand


dat de islam een of andere exotische godsdienst zou zijn nog wat


versterkt. (Zie ook: Wie is Allah?)


Echter, wat is een fatwa nu eigenlijk? En wie kan een fatwa aanvragen?


Gedegen kennis van de islam is iets dat ook voor muslims vele jaren


hogere studies vergt, en dus alleen weggelegd is voor geleerden.


Muslims die zich in hun dagelijks leven wensen te laten leiden door


wat de Koran (Openbaringen van God aan Mohammed) en


de Sunnah (relaas van het leven en de uitspraken van Mohammed),


hebben niet voldoende kennis vanhet hele rechtsstelsel. Daarom is het


de gewoonte in de muslimwereld om uitleg te vragen aan een geleerde.


Dat kan gaan over dagdagelijkse dingen, zoals: "mag ik het fruit van mijn


bomen verkopen voor het rijp is?" tot ingewikkelde theologische,


politieke, sociologische kwesties, vragen over etiquette, hygiëne,


relaties, enz.


Om het even wie kan zo een vraag stellen, men hoeft geen muslim te


zijn. Een geleerde formuleert dan een antwoord op basis van de Koran


en Sunnah. Dit antwoord, noemt men een fatwa.


Een fatwa is een opinie van een geleerde, op basis van de Koran en de


Sunnah, in antwoord op een vraag gesteld door om het even wie (muslim


of niet-muslim) en over om het even wat.


4


Verschillende geleerden kunnen op dezelfde vraag een ander antwoord


geven. Het gebeurt ook vaak dat de fatwa (religieuze opinie) van de


ene geleerde tegengesproken wordt in een fatwa (religieuze opinie)


van een andere geleerde.


De vertaling die het best de betekenis van 'fatwa' benadert is 'Q&A' of


'Question and Answer' (Vraag en Antwoord) sessie.


Een fatwa is dus helemaal geen doodsoordeel. Dat misverstand is


wellicht ontstaan naar aanleiding van een fatwa van de hand van een


Shiitisch geleerde waarin hij antwoordde op een vraag over het boek


van S. Rushdi. De geleerde stelde dat volgens hem - in zijn opinie - S.


Rushdie de doodstraf verdiende. Op de fatwa ('religieuze opinie')


kwam in de muslimwereld onmiddellijk een storm van protest op gang


en talrijke geleerden schreven fatwas waarin zij de fatwa tegen Rushdi


als onislamitisch bestempelden.


Een fatwa is immers geen onfeilbare leidraad zoals de bijvoorbeeld de


Koran. Een fatwa is een in de wet gefundeerde opinie van een geleerde,


en die geleerde wordt beïnvloed door omstandigheden, door culturele


factoren, door de leringen van de specifieke groepering of school


waartoe hij behoort, enz. Zo kan het zijn dat de legale opinie van een


geleerde die slechts door een kleine groepering gesteund wordt, door


de meerderheid van de muslims verworpen wordt. Het is dus niet


omdat een of andere muslim een fatwa formuleert, dat alle muslims het


daarmee eens zijn, verre van zelfs.


Wanneer men een fatwa leest, mag men de daarin geformuleerde


stellingen dan ook niet veralgemenen tot 'de muslims zeggen', of 'de


islam beweert. Het is alleen die geleerde die iets beweert, en die daarin


niet noodzakelijk gesteund of bijgetreden wordt door andere


geleerden en door de meerderheid van de muslims.


5


www.islamhouse.com


Islam vooriedereen !