Öğrenciye zekât vermenin hükmü

Öğrenciye zekât vermenin hükmü nedir?


Cevap:


Dînî ilimlerin tahsiline kendini adamış öğrenciye,


çalışıp kazanmaya gücü yetirse bile ona zekât verilmesi


câizdir. Çünkü dînî ilimleri tahsil etmek, Allah yolunda bir


tür cihâddır. Allah Teâlâ kendi yolunda cihâdı, zekât


almayı hak etmenin sebebi kılmış ve şöyle buyurmuştur:

"Zekâtlar, Allah'tan bir farz olmak üzere, sadece


fakirlere,@düşkünlere, zekât toplayan memurlara,


kalpleri İslam'a ısındırılacak olanlara, (hürriyetlerini


satın almaya çalışan) kölelere, borçlulara, Allah


4


yolunda savaşanlara ve yolda kalmış olanlara âittir (verilir). Allah her şeyi hakkıyla bilendir, hikmet sahibidir."1 Dünyevî ilimlere kendini adayan öğrenciye gelince ona zekât verilmez. Biz ona deriz ki: Sen şimdi dünya için çalışıyorsun ve görev yaparak dünyevî kazancını temin edebilirsin. Bu sebeple sana zekât veremeyiz. Fakat biz, çalışıp yiyecek, içecek ve barınak kazanabilecek birisini bulsak, ancak onun evlenmeye ihtiyacı varsa ve elinde de evlenebileceği parası yoksa bizim onu zekât parasıyla evlendirmemiz câiz midir? Cevap: Evet, bizim onu zekât parasıyla evlendir-memiz ve mihrinin tamamını zekâttan vermemiz câizdir. Eğer ona verilen zekât çok olsa bile onun zekât parasıyla evlendirilmesinin sebebi nedir, diye sorulacak olursa, ona şöyle deriz:


1 Tevbe Sûresi: 60


5


İnsanın evlilik ihtiyacı mecburidir. Bazen yeme ve içme ihtiyacı gibi zorunlu olur. Bu sebeple ilim ehli şöyle demiştir: Birisinin nafakasını teminle yükümlü olan kimsenin mali imkânları elverişli ise onu evlendirmesi gerekir. Buna göre bir babanın, evlenme ihtiyacı varsa ve evlenecek maddi imkânı da yoksa oğlunu evlendirmesi gerekir.Fakat oğlu kendisini evlendirmesini istediğinde onların gençlik halini unutan bazı babalar oğullarına: -Alnının teriyle kazanarak evlen, dediklerini işittim. Bu câiz değildir. Evlendirmeye gücü yettiği halde ona karşı böyle davranması haramdır. Oğlunu evlendirmeye gücü yettiği halde onu evlendirmezse, oğlu kıyâmet gününde onunla hesaplaşacaktır. Burada bir konu daha vardır: Bir adamın birden fazla oğlu varsa ve onlardan evlenme çağına geleni evlendirirse, bu adamın küçük çocuklarının mihir parasını malından (ölmeden önce mirastan) vasiyet etmesi câiz midir? Çünkü büyük çocuklarının mihrini o vermişti.


6


Cevap: Bu adamın büyük çocuklarını evlendirdiği


zaman küçük çocuklarına mihir parası verilmesini vasiyet


etmesi câiz değildir. Fakat çocuklarından birisi evlenme


yaşına geldiği zaman birincisini evlendirdiği gibi onu da


evlendirmesi gerekir. Ölümünden sonrası için vasiyet


etmesine gelince, bu haramdır.


Bunun delili Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-’in şu


emridir:

"Allah Teâlâ her hak sahibinin hakkını vermiştir. Artık vâris için vasiyet etmek yoktur."1F11 Ebû Dâvûd, Kitâbu’l- Buyû’, Bâbu Mâ Câe fi’l-Vasiyyeti li’l-Varis. Tirmizî, Vesâyâ, Bâbu Mâ Câe La Vasıyyete li Varis.