Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


Hamd, âlemlerin Rabbi olan Allah’adır.Övülen güzel


sonuç, Allah Teâlâ’dan geregi gibi korkup emirlerini yerine


getiren ve yasaklarından da sakınanlar içindir.


Salât ve selâm, âlemlere rahmet ve kulların hepsine


birden huccet olarak olarak gönderilen, Allah’ın kulu ve


elçisi, Peygamberimiz Muhammed-sallallahu aleyhi ve sellem-’e,


âline ve Allah Teâlâ’nın kitabı ile peygamberinin sünnetini


kendilerinden sonraki nesillere emânete riâyet ederek, söz


ve manasına uygun olarak en güzel sekilde tasıyarak


ulastıran ashâbına olsun.Allâh Teâlâ onlardan râzı olsun,


bizleri de onlara en güzel sekilde tâbi olanlardan eylesin.


Eski ve yeni bütün *slâm âlimleri, hükümleri ispât


eden, helâl ve haramı açıklayan muteber esâsların;


önünden ve arkasından hiçbir seyin bosa çıkaramadıgı,


her türlü noksanlık ve fazlalıktan korunmus olan Allâh’ın azîz


kitâbı Kurân-ı Kerim,kesinlikle hevâsından konusmayan ve


her konustugu vahîyden baska bir sey olmayan Rasûlullâh


-sallallahu aleyhi ve sellem-’in Sünneti ve  slâm Ümmetin


Âlimlerinin Onayı ( cmâ’) oldugunda ittifak etmislerdir.


3


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


*slâm âlimleri bu üç esâsın dısındaki diger esâslarda


görüs ayrılıgına düsmüslerdir.Bunların en önemlisi Kıyas’tır.


*slâm âlimlerinin çogunlugu gerekli sartları yerine


getirdigi takdirde kıyasın da huccet sayılabilecegini belirtmislerdir.


Bu esâsların delîlleri sayılamayacak kadar çok


olup, zikrine gerek duymayacak kadar da meshûrdur.


B R NC  ESÂS: Bu esâs, Allâh Teâlâ’nın azîz kitâbı


“Kur’an-ı Kerim”dir.Rabbimiz-azze ve celle-, Kur’an-ı Kerim’in


birçok yerinde kitâbına uymayı ve emirlerine sımsıkı sarılıp


yasaklarından kaçınmayı emreder.


Nitekim Allah Teâlâ bu konuda söyle buyurmaktadır:


“(Ey  nsanlar !-Emirlerini yerine getirmek ve yasaklarından


kaçınmak sûretiyle) Rabbinizden size indirilen Kur’ân (ve


sünnete) uyun.O’nun (Allâh) dısındaki dostlara uymayın.


Süphesiz ki siz,çok az ibret alarak hakka dönüyorsunuz.”1


1 A’raf Sûresi: 3


4


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“(Muhammed’e) indirdigimiz bu (Kur’an), öyle bir kitaptır ki


onun hayır ve bereketi pek çoktur.O halde onun (emir ve


yasaklarına) uyun.(Allâh’ın emirlerine karsı gelmekten)


korkun.Umulur ki merhamet olunursunuz.” 1


“Süphesiz ki Allâh’tan size bir nûr ve apaçık bir kitap


gelmistir.(O da Kur’an-ı Kerîm’dir).Allâh, bu apaçık kitapla


diledigini rızâsına,emniyet ve selâmet yollarına iletir,onları


küfür karanlıgından çıkarıp dosdogru yola iletir.” 2


“Kendilerine geldiginde Zikr’i (Kur’an’ı) inkâr edenler,


(muhakkak ki helâk olup azâba ugratılacaklardır).Süphe


yok ki bu Kitap, (Allâh’ın onu güçlü kılması ve her türlü


degisiklige ugratılmaktan korumasıyla) azîzdir.Önünden


1 En’âm Sûresi: 155


2 Mâide Sûresi: 15-16


5


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


veya ardından ne gelirse gelsin onu hiçbir sekilde bosa


çıkaramaz.O, hakîm olan Allâh katından indirilmedir.


Allâh, kemâl sıfatlarla övülendir.” 1


“(Ey Muhammed! Onlara de ki:- Size ve diger ümmetlere


gelecek olan Allâh’ın azâbından) sizi uyarmak için Allâh,


bana bu Kur’an’ı vahyetti.” 2


“(Ey Muhammed! Sana indirdigimiz) Bu Kur’an, insanlara


ögüt vermek ve onları Allâh’ın azâbından korkutmak için


bir duyuru ve bildiridir.” 3


Bu anlamda pekçok âyet vardır.


Nitekim Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’den Allah’ın


kitabı Kur’an-ı Kerîm’e sımsıkı sarılmayı emreden, ona


sımsıkı sarılanın hidâyet, onu terkedenin ise dalâlet üzere


oldugunu gösteren birçok sahîh hadîs rivâyet olunmustur.


1 Fussilet Sûresi: 41-42


2 En’am Sûresi: 19


3  brâhîm Sûresi: 52


6


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-’den sâbit olarak rivâyet


edilen bu sahîh hadîslerden birisi vedâ haccındaki hadîstir.


Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem- bu hadîste söyle


buyurmaktadır:    

“Size, ona sımsıkı sarıldıkça asla sapıtmayacagınız bir sey


bırakıyorum.(O sey) Allâh’ın kitâbıdır.”1


Baska bir hadîste söyle buyurmaktadır :


“Size, önemi büyük iki sey bırakıyorum.Birincisi:  çerisinde


hidâyet ve nûr bulunan Allâh’ın kitabı Kur’an’dır. Onu alın


(ona göre yasayın) ve ona sımsıkı sarılın.” 2


Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-, Kur’an’a sarılmayı


ve ona göre yasamayı tesvik ettikten sonra üç defa :


“Ehli beytime iyi davranmanız hususunda size Allâh’tan


1 Müslim


2 Müslim, Zeyd b.Erkam’dan rivâyet etmistir.


7


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


korkmanızı hatırlatırım.Ehli beytime iyi davranmanız hususunda


size Allâh’tan korkmanızı hatırlatırım.” 1


Baska bir hadîste Kur’an hakkında söyle buyurmaktadır :


“O Kur’an, Allâh’ın ipidir.O’na tâbi olan hidâyette, onu


bırakıp terkeden de dalâlettedir.”


Bu anlamda pekçok hadîs vardır.Sahâbe ve onlardan


sonra gelen ilim ve îmân ehlinin, Kur’an ve Rasûlullâh


-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünnetine sımsıkı sarılıp onlarla


hüküm vermenin ve onlara göre muhakeme olmanın farz


olusu ile ilgili icmâ’ olduguna dâir bu konudaki delîlleri


zikretmeye, dolayısıyla sözü fazla uzatmaya gerek yoktur.


 K NC  ESÂS: *slâm âlimlerinin ittifak ettikleri üç esâsın


ikincisi, Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem- ile ashâbı ve


onlardan sonra gelen ilim ve îmân ehlinden sahîh olarak


bildirilen söz, fiil ve takrîrlerden olusan hadîslerdir.


Sahâbe,tâbiîn ve onlardan sonra gelenler,bu önemli


esâsa inanmıs, onu huccet/delîl kabul etmisler ve ümmete


1 Müslim


8


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


de ögretmislerdir.Yine bu konuda birçok eserler yazmıslar


ve bunu “Fıkıh Usûlü” ve “Hadîs Terimleri” adlı kitaplarda


açıklamıslardır.Bu konudaki delîller sayılamayacak kadar


çoktur.*ste bunlardan birisinde Allâh Teâlâ, azîz kitabında


Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’e uyup O’na itaat etmeyi


emretmistir.Bu emir, kendi döneminde yasayan sahâbe ile


onlardan sonra gelen müslümanların hepsine yöneliktir.


Çünkü Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem- herkese


birden gönderilmis,herkes de kıyamete kadar O’na uymak


ve itaat etmekle emrolunmustur.Çünkü Kur’an’ı tefsîr eden


ve onda üstü kapalı olarak ifâde edilen hükümleri sözlü, fiilî


ve takrîrî sünnetleri ile açıklayan yegâne kimse, odur.


Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünneti olmasa,


namazların kaç rekât oldugunu, nasıl kılındıgını ve kılarken


nelerin gerektigini müslümanlar bilemezlerdi.


Yine, Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünneti


olmasa oruç,zekât,hac,cihâd ve iyiligi emredip kötülükten


alıkoymak gibi meselelerin hükümlerini müslümanlar bilemezlerdi.


Yine Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünneti


olmasa, muâmelâtla ilgili hükümleri, haram olan seyleri,


9


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


haram kılınan yasakların islenmesi halinde farz kıldıgı


hadlerle cezâların hükümlerini müslümanlar bilemezlerdi.


Bu konudaki âyetlere gelince, bazıları sunlardır :


“(Ey mü’minler!Emrettiklerini yerine getirmek ve yasakladıklarından


da kaçınmak sûretiyle) Allâh’a ve Rasûlüne


de itaat edin.Umulur ki merhamet olunursunuz” 1


“Ey îmân edenler!Allâh’a itaat edin.Rasûle de (hak olarak


getirmis oldugu seylere) uyun.(Allâh’a isyanı emretmedigi


sürece) sizden olan (müslüman) idârecilere de itaat edin.


Aranızda herhangi bir konuda anlasmazlıga düserseniz,


gerçekten Allâh’a ve âhiret gününe îmân ediyorsanız, o


konuda hüküm vermek için, onu Allâh’(ın kitâbı Kur’an)a


ve elçisi (Muhammed-sallallâhu aleyhi ve sellem-’in sünneti)ne


götürün.Allâh’(ın kitâbı Kur’an)a ve elçisi (Muhammedsallallâhu


aleyhi ve sellem-’in sünneti)ne götürmek; sizin için


1 Âl-i  mrân Sûresi: 132


10


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


ayrılıga düsüp görüslerinizle hareket etmenizden daha


hayırlı, sonuç bakımından da daha güzeldir.” 1


Allah Teâlâ baska bir âyette söyle buyurmaktadır:


“Her kim, Rasûl’e itaat ederse, Allah’a itaat etmis olur.Her


kim de (Allâh ve Rasûlüne itaat etmekten) yüz çevirirse,


(Bil ki Ey Muhammed!) Biz, seni onların üzerine bir


gözetleyici olarak göndermedik.” 2


Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünneti delîl


olarak kabul edilmeseydi veya sünnetin tamamı muhafaza


edilmeseydi, insanların Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’e


itaat etmeleri ve anlasmazlıga düstüklerinde Allâh’ın kitâbı


ve Rasûlünün sünnetine dönmeleri nasıl mümkün olurdu?


Buna göre, Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’in


sünnetinin delîl kabul edilemeyecegini veya sünnetinin


tamamının muhafaza edilmedigini iddiâ etmek; Allâh


Teâlâ’nın,kullarını olmayan bir seye havâle etmesi demektir


ki bu en bâtıl fikir, Allâh Teâlâ’ya karsı islenmis en


büyük küfür ve O’nun hakkında duyulan en kötü zandır.


1 Nisâ Sûresi: 59


2 Nisâ Sûresi: 80


11


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


Nitekim Allah Teâlâ bu konuda söyle buyurmaktadır:


“-Ey Muhammed!Kur’an’ın anlam ve hükümlerinden bilmediklerini


insanlara açıklaman ve düsünüp onunla hidâyeti


bulmaları için, sana “Zikr”i (Kur’an)’ı indirdik.” 1


Baska bir âyette söyle buyurmaktadır:


“-Ey Muhammed!-(Dîn ve ahkâm konusunda) ihtilafa


düstüklerinde insanlara açıklayasın diye sana Kur’an’ı


indirdik ki, onu açıkladıgına dâir onlara karsı bir gerekçe,


îmân eden bir topluluk için ise hidâyet ve rahmet olsun” 2


O halde nasıl olur da Allâh Teâlâ, hem Rasûlüne


indirdigi Kur’an’ı insanlara açıklama yetkisi verecek, hem


de sünneti yok sayacak veya bir huccet saymayacak.


Böyle bir sey olabilir mi?


Bunun bir benzeri, Allâh Teâlâ’nın su sözüdür :


1 Nahl Sûresi: 44


2 Nahl Sûresi: 64


12


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“(Ey Muhammed!  nsanlara) de ki: Allâh’a itaat edin.


Rasûlüne de itaat edin.Eger yüz çevirirlerse, sana düsen


görev; elçilik görevini yerine getirmendir.( nsanlara düsen


görev ise, yapmakla görevlendirildiklerini yerine getirmeleridir).


Eger O’na itaat ederseniz hakka (hidâyete) erersiniz.


Rasûle düsen görev; Rabbinden apaçık olarak gelen elçilik


görevini teblig etmekten baska bir sey degildir.” 1


Aynı sûrede baska bir âyette söyle buyurmaktadır:


“Namazı (tam olarak) kılın.Zekâtı (hak edene) verin.


Rasûl’e itaat edin.Umulur ki merhamet olunursunuz.” 2


Baska bir âyette söyle buyurmaktadır:


13


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“(Ey Muhammed!  nsanlara) de ki:Ben, Allâh tarafından


hepinize birden gönderilmis bir elçiyim.Gökler, yer ve her


ikisinin arasında bulunan her seyin mülkü O’nundur.


O’ndan baska hakkıyla ibâdet edilecek hiç kimse yoktur.


(Mahlûkatı) O diriltir ve öldürür.Allâh’a ve okuma-yazma


bilmeyen rasûlüne îmân edin.Allâh’a, Rabbi tarafından


kendisine indirilene (Kur’an’a) ve kendisinden önceki


peygamberlere indirilenlere îmân eden peygambere uyun.


(Allâh’a itaat olarak emrettigi emirlerini yerine getirin).


Umulur ki dogru yolu bulmaya muvaffak olursunuz.”1


Bu âyetler, hidâyet ve rahmetin, Rasûlullâh-sallallahu


aleyhi ve sellem-’in sünnetine uymakta olduguna apaçık delîl


teskil etmektedir.


“Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünneti ile amel


edilemez veya sünnetin aslı yoktur veyahut da sünnete


itimât edilemez” diyenin hidâyet ve rahmete erismesi


mümkün olur mu?


Nitekim Allah Teâlâ bu konuda söyle buyurmaktadır:


1 A’raf Sûresi: 158


14


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“Rasûlullâh’ın emrine aykırı davrananlar, baslarına bir


belânın gelmesinden veyâ âhirette acıklı bir azâba


ugratılmalarından sakınsınlar” 1


Baska bir âyette söyle buyurmaktadır:


“Rasûl-sallallahu aleyhi ve sellem- size (hüküm olarak neyi


mesrû kıldıysa) onu hemen alın. Neyi de (almaktan veya


yapmaktan) yasakladıysa hemen ondan vazgeçin”.2


Bu anlamda pekçok âyet vardır.Daha önce zikredilen


âyetlerin delâlet ettigi üzere, Allâh’ın kitabına uyarak


ona sımsıkı sarılıp emirlerini yerine getirmenin, yasakladıklarından


da kaçınmanın farz oldugu gibi, bu âyetlerin hepsi


de Rasûlullah-sallallâhu aleyhi ve sellem-’e itaat etmenin ve


getirdigi dîne inanmanın farz olduguna delâlet eder.


Kur’an ve sünnet birbirinden ayrılmayan iki esâstır.


Bu iki esâstan herhangi birini inkâr etmek; digerini de inkâr


1 Nûr Sûresi:63


2 Hasr Sûresi: 7


15


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


etmek ve yalanlamak demektir ki bu hareket, ilim ve îmân


ehlinin ittifakıyla küfür, dalâlet ve *slâm dâiresinden çıkmak


olarak belirlenmistir.


Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’e itaat etmenin ve


getirdigi esâslara uymanın farz, O’na karsı gelmenin ise


haram olusu hakkında pekçok mütevâtir hadîs rivâyet edilmistir.


Bu durum, asr-ı saâdette yasayanlar için geçerli


oldugu gibi, onlardan sonra kıyâmete kadar gelecek olan


nesiller için de geçerlidir.


Bu konudaki hadîslerden bazıları sunlardır :


Ebu Hureyre’den-Allâh ondan râzı olsun- rivâyet olunan


hadîste, Peygamber-sallallâhu aleyhi ve sellem- söyle


buyurmaktadır :


“Her kim bana itaat ederse, Allâh’a itaat etmis sayılır.Her


kim de bana isyan ederse, Allâh’a isyan etmis sayılır.” 1


Ebu Hureyre’den-Allâh ondan râzı olsun- rivâyet olunan


baska bir hadîste Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem- söyle


buyurmaktadır :


1 Buhârî ve Müslim


16


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“Emir ve yasaklarımı kabul etmeyip onlardan yüz çevirenlerden


baska ümmetimin hepsi cennete girecektir.Sahâbe:


Ey Allâh’ın Rasûlü!Emir ve yasaklarını kabul etmeyen kim


olabilir? dediler.Rasûlullah-sallallâhu aleyhi ve sellem-: Bana


itaat eden cennete girer,emir ve yasaklarımı kabul etmeyip


bana isyan eden de benden yüz çevirmis demektir.”1


Mikdâm b.Ma’dîKerib’den-Allâh ondan râzı olsun- rivâyet


olunduguna göre, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem- söyle


buyurmaktadır :


“Biliniz ki bana, Kur’an ve onun benzeri (hadîs) verilmistir.


Dikkat edin ki karnı doymus bir kisi koltuguna yaslanıp:


«Bu Kur’an’a sarılın.Onda helâl buldugunuzu helâl, haram


buldugunuzu da haram kılın» diyecegi vakit yakındır.” 2


1 Buhârî


2  mam Ahmed, Ebu Dâvûd ve Hâkim sahîh bir senedle rivâyet etmislerdir.


17


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


*bn-i Ebî Râfi’, babasından rivâyet ettigine göre,


“Sizden birinizi koltuguna yaslanmıs bir halde, kendisine


yapmasını emrettigim veya yasakladıgım birsey hakkında


soruldugunda: «Biz Kur’an’da neyi bulursak ona uyarız,


baskasını bilmeyiz» diyerek, sünnetimi inkâr ettigini


görmeyeyim.” 1


Hasan b. Câbir-Allâh ona rahmet etsin-, Mikdâm b. Ma’dî


Kerib’i-Allâh ondan râzı olsun- söyle derken isittim, der:


“Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem- Hayber savasında


bazı seyleri haram kıldıktan sonra söyle buyurdu:


1 Ebu Dâvûd ve  bn-i Mâce sahîh bir senedle rivâyet etmislerdir.


18


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“Sizden birinizi koltuguna yaslanmıs halde, benim hadîsim


kendisine soruldugunda beni yalanlayıp: «Bizimle sizin


aranızda Kur’an hakemdir.Onda neyi helâl bulursak helâl,


neyi de haram bulursak haram sayarız» diyecegi vakit


yakındır.  yi biliniz ki Rasûlullâh’ın haram kılması Allâh’ın


haram kılması gibidir.” 1


Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’den rivâyet olunan


mütevâtir hadîslerde hutbesinde ashâbına hazır bulunanın,


hazır bulunmayana duyduklarını teblig etmesini emrederek


söyle buyururdu:


(( p S   @     $- .  qMB      (,   ))


“Olur ki teblig edilen kimse, bizzat isiterek teblig


eden kimseden daha iyi anlayıp kavrayabilir.”


Bu hadîslerin birisinde, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve


sellem- Vedâ haccında, Arefe ve bayramın birinci günü


insanlara hitap ettiginde söyle buyurmustur :


1 Hâkim,Tirmizî ve  bn-i Mâce sahîh bir senedle rivâyet etmislerdir.


19


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“Hazır bulunan, hazır bulunmayana teblig etsin.Olur ki


teblig edilen kimse, bizzat isiterek teblig eden kimseden


daha iyi anlayıp kavrayabilir” 1


Eger Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünneti,


O’nu isiten ve kendisine teblig edilen kimseye delîl olmayıp


kıyâmete kadar kalıcı olmasaydı,sünnetini baskasına teblig


etmesini ashâbına emretmezdi.Bundan da anlasılmaktadır


ki Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünneti, onu bizzat


kendi agzından isiten sahâbe ile kendilerine sahîh senedlerle


nakledilen nesiller için bir delîldir.


Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in ashâbı,onun sözlü


ve fiilî sünnetlerini ezberlemisler ve kendilerinden sonra


gelen tâbiîne, onlar da kendilerinden sonra gelenlere


teblig etmislerdir.Aynı sekilde güvenilir *slâm âlimleri, O’nun


sünnetini nesilden nesile ve asırdan asıra naklederek kitaplarda


derleyip toplayarak sahîhini zayıfından ayırt ederek


açıklamıs, sünnetin sahîhini zayıfından ayırt edebilmek için


de aralarında bilinen kanun ve ölçüler koymuslardır.


1 Buhârî ve Müslim


20


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


Allâh Teâlâ, Kur’an-ı Kerim’le oynamak isteyenlerin


serrinden, dinsizlerin küfründen ve tahrip etmek isteyenlerin


tahribinden Kur’an-ı Kerîm’i korudugu gibi, *slâm âlimleri,


de Buhârî ve Müslim’in sahîhleri ile diger âlimlerin hadîs


kitaplarını elden ele dolastırıp ezberleyerek Rasûlullah


-sallallaahu aleyhi ve sellem-’in sünnetini muhafaza etmislerdir.


Nitekim Allah Teâlâ bu konuda söyle buyurmaktadır:


“Süphesiz ki Zikr’i (Kur’an’ı Muhammed-sallallahu aleyhi ve


sellem-’e) biz indirdik. O’nu (bir degisiklige ugratılarak ilâve


edilmek veya noksanlastırılmaktan veyahut bir kısmının


kayba ugramasından) koruyacak olan da biziz.” 1


Süphesiz ki Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’in


sünneti, Allâh tarafından tarafından inen bir vahiydir.Allâh


Teâlâ, Kur’an-ı Kerim’i korudugu gibi sünneti de korumus,


onu tahrifçilerin tahrifinden ve câhillerin bâtıl tevilinden


korumak için, onların ileri sürdükleri süpheleri ortadan


kaldıran âlimleri bu ise hazır kılmıstır.Câhil, yalancı ve


inkârcıların sünnete yamamaya çalıstıkları her iftira ve


yalanı bu âlimler bertaraf edip çürütmüslerdir.Çünkü Allâh


1


Hicr Sûresi: 9


21


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


Teâlâ, sünneti Kur’an’ın tefsîri ve Kuran’daki özetle bildirdigi


hükümlerin açıklayıcısı kılmıs, buna ilâve olarak, Kur’an’da


zikretmedigi baska hükümleri sünnet aracılıgıyla bildirmistir.


Buna örnek olarak su hükümleri gösterebiliriz:


Süt emzirme ve mîras ile ilgili hükümler, bir kadını


halası veya teyzesi ile aynı nikâh altında tutmak gibi diger


hükümler Allâh Teâlâ’nın azîz kitabında belirtilmemis, bilakis


sahîh sünnetle açıklanmıstır.


Simdi sünnetin yüceltilmesi ve ona göre yasamanın


farz olusu hakkında sahâbe, tâbiîn ve onlardan


sonra gelen ilim ehlinin görüslerini zikredecegiz:


Ebu Hureyre’den-Allah râzı olsun- rivâyet olunduguna


göre, söyle der:


“Rasûlullah-sallallaahu aleyhi ve sellem- vefât ettikten


sonra, bazı Araplar dinden dönünce, Hz.Ebu Bekir-Allâh


ondan râzı olsun- söyle buyurdu:“Allâh’a yemin ederim ki


namaz ile zekâtı birbirinden ayırt edenlerle savasırım”.


Bunun üzerine Hz. Ömer-Allâh ondan râzı olsun- Hz. Ebu Bekir’e:


“Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-:


22


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“Lâ ilâhe illallah’ deyinceye kadar insanlarla (müsriklerle)


savasmakla emrolundum.Bunu derlerse, kanlarını ve


mallarını benden korumus olurlar.Ancak  slâmın hakkı


bundan müstesnâdır.”1


buyurdugu halde, sen sadece zekât vermek istemeyen


insanlarla nasıl savasırsın? dedi.


Hz.Ebu Bekir O’na:“Zekât,  slâm’ın hakkı degil


midir? Allâh’a yemin ederim ki Rasûlullah-sallallahu


aleyhi ve sellem-’e vermis olup da bana vermek istemedikleri


bir yular dahi olsa vermediklerinden dolayı


onlarla savasırım” karsılıgını verdi.


Hz. Ömer-Allâh ondan râzı olsun-:“Nihâyet Allâh Teâlâ


Ebu Bekir’in gönlünü açmıs ve O’nun haklı oldugunu


anladım.” dedi.


Nitekim sahâbe, dînden dönenlerle savasmak


için tekrar *slâma dönünceye kadar Hz. Ebu Bekir’e


destek olup onlarla savastılar.Dönmemekte ısrar


edenleri öldürdüler.Bu olay, Rasûlullâh-sallallâhu aleyhi ve


1 Buhârî ve Müslim


23


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


sellem-’in sünnetinin ne kadar önemli ve sünnete göre


hareket etmenin farz olduguna apaçık bir delîldir.


Bir nine, Hz. Ebu Bekir’e-Allâh ondan râzı olsun- gelerek


mîrastaki payını sordu.Hz.Ebu Bekir-Allâh ondan râzı olsun- ona :


“Allâh’ın kitâbı Kur’an’da sana hiçbir pay yoktur.


Rasûlullâh-sallallâhu aleyhi ve sellem-’in de senin için birsey


tâyin ettigini bilmiyorum.Bunu insanlara (sahâbeye)


soracagım” dedi.


Ardından meseleyi sahâbeye sordu.Sahâbeden


bazıları Hz. Ebu Bekir’in yanında Rasûlulllâh-sallallahu aleyhi ve


sellem-’in nineye altıda bir (1/6) pay verdigine sâhitlik


ettiler.Bunun üzerine Hz.Ebu Bekir-Allah ondan râzı olsun- nineye


bu payı verdi.


Hz.Ömer de-Allah ondan râzı olsun- vâlilerine insanlar


arasında Allah’ın kitabıyla, onda bulamazlarsa Rasûlullah


-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünnetiyle hüküm vermelerini


vasiyet ederdi.


Baskasının zorlamasıyla çocugunu düsüren kadınla


ilgili hüküm Hz.Ömer’e-Allah ondan râzı olsun- karmasık gelince,


sahâbeye sordu.Sahâbeden iki kisi Muhammed b. Seleme


ve Mugîra b.Su’be-Allâh her ikisinden de râzı olsun- Hz. Ömer’in


yanında, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in bu hususta bir


24


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


köle veya câriyenin hürriyetine kavusturulması gerektigine


hükmettigine sâhitlik edince, Hz. Ömer de bu sekilde


hüküm verdi.


Bir kadının, ölümünden sonra kocasının evinde iddet


beklemesinin hükmü Hz.Osman’a-Allah ondan râzı olsunkarmasık


gelince, Mâlik b. Sinân’ın kızı, Ebu Saîd’in de kız


kardesi olan Ferîa-Allah her ikisinden de râzı olsun-, kocasının


ölümünden sonra,Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in iddeti


bitinceye kadar kocasının evinde beklemesini kendisine


emrettigini Hz. Osman’a haber verince, o da bu sekilde


hüküm verdi.


Yine Hz. Osman-Allah ondan râzı olsun-, sarap içtigi için


Velîd b. Ukbe’ye sünnetin hükmü geregi had cezâsını


uygulamıstır.


Hz.Ali-Allah ondan râzı olsun-, Hz. Osman’ın temettu


haccını yasakladıgı haberini alınca, O’nun aksine temettu


haccına niyetlenerek söyle demistir: “Ben, insanlardan


herhangi birisinin sözünden dolayı Rasûlullâh-sallallahu


aleyhi ve sellem-’in sünnetini bırakamam.”


Sahâbeden bazıları, Hz.Ebu Bekir ve Hz.Ömer’in-Allah


her ikisinden de râzı olsun- ifrâd haccını güzel gördüklerini


söyleyerek,temette haccı yaptıgı için Abdullah b. Abbas’a


25


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


-Allah ondan ve babasından râzı olsun- itiraz ettiler.Bunun üzerine o,


söyle demistir:“Basınıza gökten tas yagmasından korkulur.


Ben size, Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-söyle buyurdu


diyorum, sizler Ebu Bekir ve Ömer böyle dedi diyorsunuz.”


Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer’in-Allah her ikisinden de râzı


olsun- sözlerine uymakla sünnete aykırı davranarak cezâya


çarptırılmaktan korkulursa, onlardan daha düsük durumda


olan veya kendi basit görüs ve ictihadına bakarak sünnete


aykırı hareket edenlerin hali nice olur?


Sahâbeden birisi Abdullâh b. Ömer-Allah ondan ve


babasından râzı olsun- sünnetle ilgili bazı meselelerde tartısınca,


o adama söyle der: “Bizler, Ömer’e mi yoksa sünnete mi


uymakla emrolunduk.”


*mrân b. Husayn-Allah ondan râzı olsun- sünnettten


bahsederken, orada bulunanlardan birisi:“Bize Allâh’ın


kitâbı Kur’an’dan haber ver ” deyince, ona hiddetlenerek


söyle der: “Sünnet, Kur’an’ın açıklamasıdır.Sayet sünnet


olmasaydı, ögle namazının farzının dört, aksam namazının


farzının üç, sabah namazının farzının iki rekât oldugunu,


zekât ve diger konularla ilgili hükümleri detaylı olarak


bilemezdik.”


26


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


Sünnetin yüceltilmesi,sünnete göre yasanmanın farz


olusu ve ona aykırı hareket etmekten sakındırmakla ilgili


olarak sahâbeden birçok eser nakledilmistir.


Bu eserlerden birisi de, Abdullâh b. Ömer-Allah ondan


ve babasından râzı olsun -, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in:


“Allâh’ın kadın kullarını câmilere gitmekten alıkoymayın”


dedigini hatırlattıgında, çocuklarından Bilâl: “Allâh’a yemin


olsun ki onları câmilere gitmekten alıkoyacagız” deyince,


Abdullâh b. Ömer ona hiddetlenerek söyle demistir: “Ben


sana, Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’in; “Allâh’ın kadın


kullarını câmilere gitmekten alıkoymayın” buyurdu


diyorum, sen de “Allâh’a yemin olsun ki onları câmilere


gitmekten alıkoyacagız diyorsun.”


Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in ashâbından birisi


olan Abdullâh b. Mugaffel Muzenî-Allah ondan râzı olsunakrabalarından


birisinin fiske tası attıgını görünce, ona


bunu yapmamasını söyleyerek söyle demistir:“Rasûlullah


-sallallahu aleyhi ve sellem- fiske1 tası atmayı yasaklayarak


söyle buyurdu: “O ne av avlar, ne de düsman yaralar.


Lâkin o, dis kırar ve göz çıkarır.” daha sonra, yine fiske tası


attıgını görünce, ona söyle demistir:“Allah’a yemin olsun ki


1 Basparmakla isâret parmagının arasına konulup atılan tasa fiske tası


denir. (Mütercim)


27


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


seninle konusmayacagım.Ben sana, Rasûlullah-sallallahu


aleyhi ve sellem- fiske tası atmayı yasakladı diyorum, sen ise


bunu tekrar yapıyorsun.”


Beyhakî-Allah ona rahmet etsin- tâbiînin büyüklerinden


Eyyûb Sıhtiyânî’den-Allah ona rahmet etsin- rivâyet ettigine göre


söyle der: “Birisine sünnetten konustugum zaman:“Sünneti


bırak da bize Kur’an’dan haber ver” derse, bil ki o kimse


sapıtmıstır.”


Evzâî de -Allah ona rahmet etsin- söyle der:


“Sünnet, Kur’an’ın açıklayıcısı veya mutlak bir hükmünü


mukayyed kılabilir/sınırlayabilir veyahut Allah Teâlâ’nın:


“(Ey Muhammed!) Kur’an’ın anlam ve hükümlerinden


bilmediklerini insanlara açıklaman ve düsünüp onunla


hidâyeti bulmaları için, sana “Zikr”i (Kur’an) ’ı indirdik.” 1


buyurdugu gibi, Kur’an’da hiç zikredilmeyen


hükümler getirebilir.”


Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in :


1 Nahl Sûresi: 44


28


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


[  !"#$ % !! &' ()' ]


“Biliniz ki bana, Kur’an ve onun benzeri (hadîs)


verilmistir.”1 hadîsi daha önce geçmisti.


Beyhakî, Âmir Sa’bî’den-Allah ona rahmet etsin- rivâyet


ettigine göre, Âmir insanlara söyle demistir: “Sizler, ancak


sahîh hadîsleri terkettiginizde helâk olursunuz”.


Yine Beyhakî, *mam Evzâî’den rivâyet ettigine göre,


*mam Evzâî bir arkadasına söyle der:“Sana, Rasûlullah


-sallallahu aleyhi ve sellem-’den bir hadîs ulasırsa, sakın onun


dısında bir sey söylemeyesin.Çünkü Rasûlullah-sallallahu


aleyhi ve sellem- Allah’tan gelen vahyi teblig ederdi ”.


Yine Beyhakî, büyük hadîs imamlarından Süfyân-i


Sevrî’den-Allah ona rahmet etsin- rivâyet ettigine göre, Süfyân


söyle der: “ lmin tamamı, ancak hadîs ilmidir”.


*mam Mâlik de -Allah ona rahmet etsin- söyle der:“Bizden


hiç kimse yoktur ki baskasının görüslerini, baskaları da


bizim görüslerimizi reddetmesin”.Peygamber-sallallahu aleyhi


ve sellem-’in kabrini göstererek:“Ancak su kabirde yatanın


sözü bundan müstesnâdır (reddedilmez)”.


1  mam Ahmed,Ebu Dâvûd ve Hâkim sahîh bir senedle rivâyet etmislerdir.


29


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


*mam Ebu Hanîfe de -Allah ona rahmet etsin- söyle der:


“Hadîs, Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’den gelirse,


basımın ve gözümün üzerinde yeri vardır.”


*mam Sâfiî de -Allâh ona rahmet etsin- söyle der: “Bana,


Rasûlullâh-sallallahu aleyhi ve sellem-’den sahîh bir hadîs


rivâyet edildigi halde,onu delîl olarak alıp kabul etmezsem,


sizleri aklımın gitmis olduguna sâhit tutuyorum.”


*mam Sâfiî-Allah ona rahmet etsin- yine söyle der: “Bir söz


söyler de, bu söyledigim söz Rasûlullâh-sallallâhu aleyhi ve


sellem-’den rivâyet olunan hadîse aykırı olursa, benim


sözümü duvara çalın.”


*mam Ahmed-Allah ona rahmet etsin- bir arkadasına


söyle der:“Ne beni, ne Mâlik’i, ne de Sâfiî’yi taklit et.Sen de


bizim aldıgımız yerden al.”


*mam Ahmed-Allah ona rahmet etsin- yine söyle der:


“Allah Teâlâ’nın:


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“Rasûlullah’ın emrine aykırı hareket edenler, baslarına bir


belânın gelmesinden veyâ âhirette elîm bir azâba ugratılmalarından


sakınsınlar” 1


buyurdugu, hadîsin sened ve sıhhatini Rasûlullâh-sallallâhu


aleyhi ve sellem-’den geldigini bildikleri halde, Süfyân’a gidip


soranlara sasarım.”


ardından söyle demistir:


“Âyette geçen fitne nedir bilir misin? Fitne, sirktir.Belki de


Rasûlullâh-sallallâhu aleyhi ve sellem-’in bir sözünü reddederse,


kalbine bir süphe girer de bu yüzden helâk olur .”


Beyhakî, tâbiînin büyüklerinden müfessir Mücâhid b.


Cebr’den-Allah ona rahmet etsin- rivâyet ettigine göre,


Mücâhid söyle der:


“Eger aranızda herhangi bir konuda anlasmazlıga düserseniz,


gerçekten Allâh’a ve âhiret gününe îmân ediyorsanız,


o konuda hüküm vermek için, Allâh’ın kitâbı Kur’an’a ve


elçisi Muhammed-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünnetine


dönün.”2


1 Nûr Sûresi:63


2 Nisâ Sûresi: 59


31


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


âyette geçen Allâh’a dönmekten kasıt; Allâh’ın


kitabı Kur’an’a basvurmaktır.Rasûlüne dönmekten kasıt


ise; sünnete basvurmaktır.”


Beyhakî,Zührî’den-Allah ona rahmet etsin- rivâyet ettigine


göre, Zührî söyle der:“Bizden önceki âlimlerimiz, ‘Sünnete


sarılmak, kurtulustur’ derlerdi.”


*bn-i Kudâme-Allah ona rahmet etsin- “Ravdatu’n-Nâzır”


adlı kitâbının “Hükümlerin Esâsı” bölümünde söyle der:


“Ser’î esâsların ikincisi, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in


sünnetidir.Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sözü delîldir.


Çünkü onun dogruluguna, Allâh’ın emirlerine itaat


ettigine ve yasaklarından kaçındıgına Kur’an sahittir.”


Hâfız *bn-i Kesîr-Allah ona rahmet etsin-:


“Rasûlullah’ın emrine aykırı hareket edenler, baslarına bir


belânın gelmesinden veyâ âhirette elîm bir azâba ugratılmalarından


sakınsınlar” 1


âyetini tefsîr ederken söyle demistir :


1 Nûr Sûresi:63


32


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“Yâni Rasûlullah-sallallâhu aleyhi ve sellem-’in emri;O’nun yolu,


metodu, sünneti ve serîatıdır.Söz ve ameller, O’nun söz ve


amelleriyle deger kazanır.O’nun söz ve amellerine uygun


olan söz ve ameller,Allah tarafından kabul edilir.O’nun söz


ve amellerine uygun olmayan söz ve ameller, kimden


gelirse gelsin sâhibine iâde edilir.Buhârî, Müslim ve diger


hadîs âlimlerinin rivâyet ettikleri bir hadîste, Rasûlullah


-sallallahu aleyhi ve sellem- söyle buyurmaktadır:


“Her kim, bu dînimizden olmayan bir seyi ona ihdâs


ederse, o ihdâs ettigi sey kendisine reddolunur.” 1


yâni gizli ve açık, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem’in


emrine aykırı davrananlar, kalplerine küfür, nifak ve bid’at


gibi belâların gelmesinden yahut dünyada kısas veya hâd


cezâsı uygulanarak veyahut hapis ve benzeri cezâlara


çarptırılarak cezâlandırılmaktan korkup sakınsınlar.”


Ebu Hureyre’den-Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduguna


göre, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem- söyle


buyurmaktadır:


1 Buhârî ve Müslim


33


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


“Benimle sizin benzeriniz, ates yakan adamın benzeridir.


Ates etrâfı aydınlatınca, kelebek ve atese düsen su


hayvanlar, atese düsmeye baslayınca o adam onları atese


düsürmemeye çalısırken,hayvanlar ona gâlip gelir ve atese


düserler. ste bu, benimle sizin durumunuz gibidir.Ben sizin


atese düsmenize engel olmaya çalısıyorum.Sizler ise, bana


gâlip gelerek kendinizi atesin içerisine atıyorsunuz.”1


Celâleddîn Suyûtî-Allah ona rahmet etsin-“Miftâhul-


Cenneti fil- hticâc bis-Sünneh”(Cennetin anahtarı sünnete


sarılarak onu delîl kabul etmektedir) adlı eserinde söyle


der:


“Biliniz ki -Allah sizlere merhamet etsin- her kim, Rasûlullâh


-sallallahu aleyhi ve sellem-’den sahîh olan sözlü veya fiili bir


hadîsi inkâr ederse,kâfir olur ve Îslâm dâiresinden çıkarak


1 Hadîsi,  mam Ahmed b.Hanbel Abdurrezzak’tan, O da Me’mar’dan, O da Hemmâm b.


Münebbih’ten rivâyet etmistir.


34


Rasûlullah’ın Sünnetine Göre Hareket Etmek Farzdır


yahûdi,hıristiyan veya Allâh’ın diledigi küfür topluluklarından


birisiyle birlikte hasrolur.”


Sahâbe, tâbiîn ve onlardan sonra gelen ilim ehlinin,


Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünnetini yüceltmenin


ve ona göre yasamanın farz olduguna, ona aykırı hareket


etmenin ise tehlikeli olduguna dâir pekçok sözü vardır.


Ümit ederim ki, bu kitapta zikredilen âyet, hadîs,


sahâbe ve tâbiînin sözleri, hakkı arayan için yeterli ve iknâ


edici olmustur.


Allâh Teâlâ’dan, rızâsına uygun islerde bizi ve diger


müslümanları muvaffak kılmasını, gazâbına sebep olacak


seylerden bizleri uzak tutmasını, hepimizi dosdogru yola


iletmesini niyâz ederiz.Süphesiz ki O, kullarının her konustuklarını


hakkıyla isiten ve kendisine duâ edip yalvarana yakın


olandır.


Allah’ın kulu ve elçisi Peygamberimiz Muhammed’e,


âline, ashâbına ve O’na en güzel bir sekilde tâbi olanlara


Allâh Teâlâ salât ve selâm eylesin.