1


أحكامالعطاس


มารยาทเกี่ยวกับการการจาม


ชัยค์ ดร.ฮัยษัม บิน มุฮัมมัด ซัรฮาน


อดีตอาจารย์ประจำมัสยิดอันนะบะวีย์


และที่ปรึกษาสถาบันอัซซุนนะฮฺ


ALSARHAAN.COM MAHADSUNNAH.COM


2


آدابالعطاس


มารยาทเกี่ยวกับการการจาม


การจาม คือการพุ่งออกของลม จากจมูก อย่างรุนแรง และในสิ่งนั้นมี


คุณประโยชน์มากมายที่การแพทย์สมัยใหม่ได้ให้การยืนยัน การจามนั้น มี หลักการ


ปฏิบัติ และมารยาทต่างๆตามบัญญัติศาสนา อย่างเช่น แท้จริงอัลลอฮฺทรงรักษ์การ


จาม ท่านนบีกล่าวว่า


إناهلليحبالعطاس .


แท้จริงอัลลอฮฺทรงรักการจาม


และมีรายงานถายทอดในสุนนะฮฺ ถึงสำนวนการกล่าวขอบคุณหลังจากการ


จาม คือการกล่าวว่า อัลฮัมดุลิลลาฮฺ และในสิ่งนั้นบ่งชี้ถึงความ โปรดปราณ


ของอัลลอฮฺ ต่อบ่าวของพระองค์ โดยที่พระองค์ได้ทรงขจัดอันตรายจากตัวเขา ด้วย


ความโปรดปรานแห่งการจาม หลังจากนั้นก็ได้ทรงบัญญัติสำหรับเขาให้ขอบคุณ ซึ่ง


จะถูกตอบแทนให้แก่เขา หลังจากนั้นก็ให้เป็นการขอดุอาให้ได้รับความดี


จากท่านอบีฮุรัยเราะฮฺ รายงานจากท่านนบี กล่าวว่า


:إذاعطسأحدكمفليقل:الحمدهلل . وليقللهاخوهاوصاحبه:يرحمكاهلل .


فإذاقالله:يرحمكاهللفليقليهديكمويصلحبالكم .


“เมื่อพวกท่านคนใดจาม ก็ให้กล่าวว่า “อัมหัมดุลิลลาฮฺ”(การสรรเสริญเป็น


ของอัลลอฮฺ) และพี่น้องของเขาหรือเพื่อนของเขาก็จงกล่าวแก่เขาว่า “ยัรหะมุ


กัลลอฮ์” และเมื่อถูกกล่าวแก่เขาว่า ยัรฮะมุกัลลอฮฺ (ขออัลลอฮฺทรงเมตตาท่าน)


3


แล้วเขาจงกล่าวว่า “ยะฮฺดีกุม วะยุศลิหุบาละกุม”(ขออัลลอฮฺทรงนำทางท่านและ


ให้ชีวิตของท่านดีขึ้น)


และจากหน้าที่ของมุสลิมทุกคนที่เมื่อได้จามแล้ว ได้กล่าวสรรเสริญอัลลอฮฺ


ผู้ที่ได้ยินจะต้องกล่าวดุอาตัชมีตแก่เขา (คือดุอาอฺให้ได้รับความดี) ท่านนบีกล่าวว่า


إذاعطسأحدكمَفحَمِداهللفحقعلىكلمسلمسمعهأنيقول:يرحمكاهلل .


ดังนั้นเมื่อพวกท่านคนใดจามและกล่าวสรรเสริญอัลลอฮฺ ก็เป็นหน้าที่ของมุสลิม


ทุกคนที่ได้ยินให้กล่าวแก่เขาว่า “ยัรหะมุกัล ลอฮ์


และความหมายของคำว่า ยัรฮะมูกัลลอฮฺ คือ ขออัลลอฮฺทรงทำให้สิ่งนั้น


สำหรับท่าน กลายเป็นความผาสุขสืบไป.


และส่งเสริมให้ผู้จาม ต้องตอบกลับแก่ผู้กล่าวตัชมีต โดยกล่าวแก่เขาว่า


يهديكماهللويصلحبالكم และผู้ใดไม่ได้กล่าววรรเสริญอัลลอฮฺหลังการจาม ก็ไม่


ต้องล่าวดุอฺตัชมีตแก่เขา และผู้ใดที่จามแล้วไม่ได้กล่าว สรรเสริญอัลลอฮฺ เนื่องจาก


การลืม ก็ส่งเสริมให้ผู้ที่อยู่ไกล้ได้ตักเตือนเขาให้กล่าวคำสรรเสริญ เผื่อเขาจะได้กล่าว


สรรเสิรญ แล้วผู้นั้นก็จะได้กล่าวตัชมีทให้แก่เขา และส่วนใคร ที่จามซ้ำเพิ่มมากกว่า


สามครั้ง แท้จริง เขาจะไม่ถูกอ่านดูอาตัชมีท ในสิ่งที่เพิ่มมากกว่า นั้นแต่จะถูกกล่าว


แก่เขาว่า عافاكاهللإنكمزكوم


และเมื่อมะมูมได้จามขณะฟังคุตบะฮฺวันศุกร์ ก็ให้เขาสรรเสริญอัลลฮฺอย่าง


เงียบๆ แต่หากเขากล่าวสรรเสริญอัลลอฮฺด้วยเสียงดังใน ก็ไม่อนุญาตให้ผู้ที่ร่วม


ละหมาดกล่าวดุอาตัชมีตให้


และเมื่ออิหม่ามได้จาม แล้วได้สรรเสริญอัลเลาะห์ด้วยเสียงดัง ถ้าอีหม่ามนิ่ง


เงียบ เนื่องจากการจามนั้น ก็ถือว่าไม่เป็นไร ที่จะกล่าวตัชมีต


4


แต่ถ้าหากอิหม่ามไม่นิ่งเงียบ ก็ไม่ต้องกล่าวตัชมีต เพราะการคุตบะฮยังคง


ดำเนินอยู่


และถ้าหากผู้ที่ไม่ใช่มุสลิมได้จามและกล่าวสรรเสริญอัลลอฮฺ แล้วมุสลิมได้


ยิน ก็ให้กล่าวตัชมีตแก่เขาโดยกล่าวว่า ฮะดากัลลอฮฺ หรือ อาฟากัลลอฮฺ โดยเคย


ปรากฏว่าบรรยาชาวยิวได้พากันจามต่อหน้าท่านนบี เพราะหวังว่าท่านนบีจะกล่าวดุ


อาอฺ ขอความเมตตาแก่พวกเขา แต่ท่านนบีกล่าวตอบว่า يهديكماهللويصلحبالكم


และน่ารังเกียจ สำหรับผู้ที่อยู่ในห้องน้ำ เพื่อทำการถ่ายทุกข์ ที่เขาจะ กล่าว


ตัชมีตแก่ผู้ที่จาม


แนะน่ารังเกียจเช่นกัน สำหรับผู้ที่จามในห้องน้ำของเขา ที่เขาจะกล่าว


สรรเสริญ ขอบคุณอัลลอฮฺด้วยปากของเขา แต่อนุญาตให้สำหรับเขานั้นในการกล่าว


มันในใจ และสมควรที่ผู้จามจะต้องลดเสียงจามของเขา และยกเสียงการกล่าว


อัลฮุมดุลิลลาฮฺ และจะต้องปิดหน้าของเขา เพราะจะทำให้ปรากฏสิ่งที่อยู่ในปาก


หรือในจมูกอันเกิดความสกปรกแก่ผู้อยู่ข้างๆ และไม่ควรหันคอของเขาไปขวาหรือ


ซ้าย เพื่อไม่ให้เกิดอันตรายจากสิ่งดังกล่าว